Σαν σήμερα: Θάνατος Αθανασίου Διάκου

ψηφιδωτό στην Αλαμάνα (πηγή εικόνας)

       Στις 23/4/1821 ο Αθανάσιος Διάκος (μοναχός Άνθιμος μάλλον) από τη Φωκίδα, σε ηλικία 33 ετών, μετά τη μάχη της Αλαμάνας κατέφυγε σε στενό κοντά στη μονή Δαμάστας με λιγοστούς συντρόφους. Η λάμα του σπαθιού του έσπασε και τραυματισμένος συλλαμβάνεται ζωντανός από τους Οθωμανούς. Η λαϊκή παράδοση διασώζει τον εξής διάλογο:    

Κι Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα: 

- "Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, τη πίστη σου ν΄ αλλάξεις; 
Να προσκυνάς εις το τζαμί, την εκκλησιά ν΄ αφήσεις": 
Κ΄ εκείνος τ΄ αποκρίθηκε και με θυμόν του λέγει: 
- "Πάτε κι εσείς κ΄ η πίστις σας μουρτάτες να χαθείτε. 
Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θέλ΄ αποθάνω...
         
       Οδηγείται στη Λαμία, σε ένα χάνι, όπου σήμερα βρίσκεται μνημείο με την προτομή του, βασανίζεται φρικτά και ανασκολοπίζεται- υπάρχει εκδοχή ότι και με το παλούκι πέρασε από φωτιά. Πριν πεθάνει το μόνο παράπονο που θρυλείται ότι διατύπωσε είναι το εξής: "Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει, τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γης χορτάρι". Το νεκρό σώμα του πετάχτηκε σε λάκκο που δεν πλησίαζαν οι φοβισμένοι από την κτηνωδία Ρουμελιώτες. Το 1860 ένας Καλαματιανός αξιωματικός διεξήγαγε έρευνες στη Λαμία για ανεύρεση των οστών του ήρωα. Φοβερό, μαρτυρικό τέλος... Αιωνία η μνήμη.

ΥΓ. Μπορείτε να δείτε από το αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή Ο Αθανάσιος Διάκος στην τέχνη.