πανσέληνος Αυγούστου

στην Ακρόπολη των Αθηνών και το Μουσείο της...

αίθουσα Μαρμάρων Παρθενώνα

αγαπημένη γνωστή παράσταση θεών από τη σωζόμενη ζωφόρο

λεπτομέρεια κόρης με ομφαλόσχημο

οι πέντε από τις έξι κόρες από τις Καρυές Λακωνίας...

Καληνύχτα..

ποιητικές "παρακλήσεις"

Από τις παρακλήσεις (μικρή και μεγάλη) που ψάλλονται στις εκκλησίες την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου (πιθανά δημιουργήματα 13ου αιώνα στην Αυτοκρατορία Νικαίας), που πέρα από τη θρησκευτικοπνευματική διάσταση πολύ σημαντική είναι και
η λογοτεχνική τους αξία, η ποιητική τους γλώσσα:

* ηλιοστάλακτε θρόνε *

πρωινό στην παραλία Πουλίθρων Κυνουρίας

Η φωτογραφία μάς θυμίζει και το στίχο του ποιητή
(από τα Κείμενα Β΄ Γυμνασίου -δεν το κάναμε φέτος) :

Ξυπνάμε και η θάλασσα ξυπνά μαζί μας...
Γ. Σαραντάρης  διαβάστε το εδώ

προτομή του ποιητή Γ. Σαραντάρη
στον τόπο απώτερης καταγωγής του
(Λεωνίδιο 2014)

Αλλά και ποιητικές επισημάνσεις του Γιώργου Σεφέρη
από το Θερινό ηλιοστάσι: 

Ὁ θαλασσινὸς ἄνεμος κι ἡ δροσιὰ τῆς αὐγῆς 

ὑπάρχουν χωρὶς νὰ τὸ ζητήσει κανένας.

λίγο μετά την ανατολή...

 [ από το Θ´, όπου αναφέρει και το υπέροχο:

Μιλοῦσες γιὰ πράγματα ποὺ δὲν τά ῾βλεπαν
κι αὐτοὶ γελοῦσαν.

Ὅμως νὰ λάμνεις στὸ σκοτεινὸ ποταμὸ
πάνω νερά·
νὰ πηγαίνεις στὸν ἀγνοημένο δρόμο
στὰ τυφλά, πεισματάρης
καὶ νὰ γυρεύεις λόγια ριζωμένα
σὰν τὸ πολύροζο λιόδεντρο -
ἄφησε κι ἂς γελοῦν. ]

*

Και κλείνουμε με απόσπασμα από τις παρακλήσεις
(με γνωστό μας σχήμα του ΚΥΚΛΟΥ!)
ενταγμένο σε διήγημα γραμμένο από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη:

...τοῦ γνωστοῦ ἐν Ἀθήναις γηραιοῦ καὶ σεβασμίου Κρητός, τοῦ ψάλλοντος τὸ Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν μὲ τὴν ἑξῆς προσθήκην· «Ἄλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεβῶν τῶν μὴ προσκυνούντων- οἱ κερατάδες!- τὴν εἰκόνα σου τὴν σεπτήν…»

Ἀληθεῖς ὀρθόδοξοι Ἕλληνες!

(Ἐξοχικὴ Λαμπρή, 1890)

Μονή Έλωνας, Κυνουρία Αρκαδίας

Καλή Παναγιά !

χαρουπόμελο

     Από τις χαρουπιές της Νοτίου Ελλάδας (Κυνουρία Αρκαδίας) επιχειρήθηκε μια- επιτυχημένη- προσπάθεια παρασκευής ενός βιολογικού παραδοσιακού φυσικού γλυκαντικού προϊόντος από τα χαρούπια ή ξυλοκέρατα.

Μια ηλικιωμένη εντυπωσιακή χαρουπιά : προς το Φωκιανό

     Η χαρουπιά/ξυλοκερατιά - Ceratonia siliqua, μεσογειακό ανθεκτικό είδος που βρίσκεται διάσπαρτο στην πατρίδα μας (Νότια Ελλάδα, Κρήτη, Κύπρος), πρασινίζοντας περιοχές ξηρές, ευσκιόφυλλο μελισσοκομικό φυτό- έδωσε τροφή στην περιφέρεια τα δύσκολα χρόνια (Κατοχή), γνωστό και από την Αγία Γραφή (στην παραβολή του ασώτου, Κατά Λουκ. ιε', 16: καὶ ἐπεθύμει γεμίσαι τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν κερατίων ὧν ἤσθιον οἱ χοῖροι, καὶ οὐδεὶς ἐδίδου αὐτῷ.). Θεωρήθηκε ωστόσο κατώτερης ποιότητας (τροφή γουρουνιών). Οι λοβοί είναι πράσινοι και όταν ωριμάζουν γίνονται σκούροι καφέ και αποκολλώνται από το δέντρο (από τέλη Ιουλίου μέχρι Σεπτέμβριο). Στην αρχαιότητα λέγεται ότι μαζεύονταν, όταν εμφανιζόταν ο αστερισμός του Μεγάλου Κυνός (με α -λαμπρότερο αστέρα- τον Σείριο, το λαμπρότερο αστέρα του ουρανού).

οι ώριμοι λοβοί και οι σπόροι

         Έδωσε το όνομά της και στο "καράτι" (μέσω της αραβικής), το μέτρο ζύγισης πολύτιμων λίθων και μετάλλων, αφού οι σπόροι του έχουν την ιδιότητα να έχουν το ίδιο βάρος: περίπου 0,2 γραμμάρια έκαστο - αξιόπιστη μονάδα μέτρησης.

         Εκτός από το ανθεκτικό ξύλο, τη σκιά, το πράσινο δίνει φύλλα και καρπούς που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, για χαρουπόμελο και χαρουπάλευρο.
         Τα χαρούπια τα είδαμε και στην περσινή εργασία μας για τα Πετράλωνα, την περιοχή μας για την οποία κάναμε εργασία. Η περιοχή ονομαζόταν και Ξυλοκερατιά από τις χαρουπιές που υπάρχουν ακομα και σήμερα κατά μήκος του σιδηροδρομικού σταθμού από το Θησείο μέχρι τα Κάτω Πετράλωνα. Υπάρχει, μάλιστα, και μία στο προαύλιο του σχολείου μας!  Και φέτος ανοίξαμε στην τάξη ένα χαρούπι και είδαμε τα "κεράτια", με αφορμή τη Βυζαντινή μας ιστορία : εκεί διαβάσαμε για το βυζαντινό φόρο "δικέρατον"!

         Η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων στα πλαίσια της επιβίωσης και της αυτάρκειας είχε πλουτίσει με δημιουργική σοφία τις κοινότητες της ελληνικής υπαίθρου, πολλά στοιχεία της, όμως, χάθηκαν ανεπιστρεπτί ή χάνονται... Από διάφορες συνταγές που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο ακολουθήθηκε αυτή από το εξαιρετικό ιστολόγιο Κρήτη:γαστρονομικός περίπλους.

  

 Τα χαρούπια τεμαχίστηκαν και βράστηκαν για λίγο 

(ίσως την επόμενη φορά τα βράσουμε περισσότερο, μισάωρο και...)

ο χυμός μετά από 48 ώρες

Έμειναν 48 ώρες στο νερό για να απελευθερώσουν όλο το "μέλι" τους.

Ο χυμός βράστηκε και συμπυκνώθηκε (πολύ, ίσως έπρεπε λιγότερο).

         Το χαρουπόμελο, εύκολο στην παρασκευή,έχει ιδιαίτερη καραμελένια γεύση (και λίγο από το έντονο άρωμα των τεμαχισμένων χαρουπιών), κάπως ασυνήθιστη... Θα ήθελα να βρω και άλλες "συνταγές" παραδοσιακές από παλιές νοικοκυρές για διασταύρωση και αποθησαύριση λαογραφική.

Ήθελα να αλέσω και τα στεγνωμένα υπολείμματα των λοβών για παρασκευή χαρουπάλευρου. Την επόμενη φορά.

Για τώρα προτίμησα κάτι πιο εύκολο: ένα παγωτάκι για να δοκιμάσω για πρώτη φορά την παγωτομηχανή 
(τέλειο, μόνο για δοκιμή εν μέσω νηστείας!).

Καούρ εκάνατε !

"Καλώς ήρθατε"

ή 

Τσακώνα, Κυνουρία, Αρκαδία.

Αγιελίδη, ήγουν Λεωνίδιο

*

Από την πατρίδα του Αισχύλου, την Ελευσίνα :

από την Αθήνα η Ιερά Οδός οδηγεί στην πόλη των Ελευσίνιων Μυστηρίων, των πλέον σκοτεινών της αρχαιότητας. Μύστες με αναφορά στη θεά Δήμητρα, απαρηγόρητη που έχασε την κόρη της Περσεφόνη στάθηκε στην "αγέλαστο πέτρα" και στο πηγάδι για να ξαποστάσει από την αναζήτηση (Καλλίχορον φρέαρ). Αναλυτικά στοιχεία στο λεύκωμα αυτό (για το μουσείο και τον αρχαιολογικό χώρο).

και το ναΰδριο των Εισοδίων στον αρχαιολογικό χώρο:
στις 21 Νοεμβρίου η Παναγία ονομάζεται και Μεσοσπορίτισσα-
οι σπόροι δημητριακών από τη θεά Δήμητρα στην αρχαιότητα
και η πολιτισμική συνέχεια των ανθρώπων στους αιώνες!

Η Δήμητρα παραδίδει την καλλιέργεια των δημητριακών στον Τριπτόλεμο :
 μνήμες από το παλιό πεντακοσάρικο (για μας τους παλαιούς) !

Η τεράστια κιστοφόρος κόρη...

το Τελεστήριον : χώρος της μύησης και των μυστηρίων

Κάστρο Λάρισα:
ακρόπολη του  Άργους

η θέα στη θάλασσα, το Άργος, τον κάμπο

Λεωνίδιο:
οικίστηκε από κατοίκους της παλιάς πρωτεύουσας της Κυνουρίας στον Πάρνωνα, τον Πραστό, μετά την καταστροφή του από τον Ιμπραήμ. Με τα παλαιά αρχοντικά, τους πύργους, στη σκιά του κόκκινου βράχου... Πατρίδα του ποιητή Γ. Σαραντάρη (απώτερη, μιας και γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη),  κατοικία του ποιητή Κ. Ουράνη, νοικοκυρεμένος τόπος...

"Σήμερον έχει παγωτό"

αρχοντικό με περίτεχνο μπαλκόνι/εξώστη και φουρούσια

το νεοκλασσικό δημοτικό σχολείο (δωρεά Συγγρού)

Μονή Έλωνας : φωλιασμένη στο βράχο

Πούλιθρα:
πατρίδα του ποιητή Κ. Ουράνη,
παραθαλάσσιος και (λίγο πιο) μεσόγειος οικισμός

τα Πούλιθρα από τη θάλασσα

...και στα βόρεια η Πλάκα Λεωνιδίου

Λεωνίδιο
Η καθαριότητα είναι καλό πράγμα
(μισή αρχοντιά, που λένε... από κάδο απορριμμάτων της περιοχής!)

παραλία Πλάκας Λεωνιδίου

ανατολή : ηλιοστάλακτος θρόνος ο παντεπόπτης

Αιωνόβια λιόδεντρα, σκίνα στην παραλία
και πολλές χαρουπιές

Φωκιανό:
ο αγαπημένος όρμος (ιστορικός από τον εμφύλιο: το Σεπτέμβριο το 1948 βυθίστηκε καΐκι από την Αλβανία με πολεμοφόδια για το ΔΣΕ Πελοποννήσου)

ρεμβασμός υπό τον σκίνον...

Άστρος:
παραλία με το φραγκικό κάστρο του Γ. Βιλλεαρδουίνου
στο βάθος επί του λόφου ("νησί")

Μονή Λουκούς :
 ιστορικό μνημείο, με τον πλάτανο δίπλα από το καθολικό
με τις εξαίρετες τοιχογραφίες και το περίτεχνο δάπεδο

πηγή η ΙΜΜΚ (φωτό)

Αρχαία Τίρυνς :
ακρόπολη και κυκλώπεια τείχη από τη νεολιθική εποχή με απίστευτη θέα παρά το χαμηλό του λόφου. Στον νεῶν κατάλογον της Ιλιάδας (ραψωδία Β) αναφέρεται :
Τίρυνθά τε τειχιόεσσαν

πολεμίστρα;

θέα προς τη θάλασσα, το Παλαμήδι, την Ακροναυπλία...

*
Επιστροφή στο κλεινόν άστυ.
(με την τσακώνικη ευχή : ο δρόμος σας λάδι ! )

 *
[ΥΓ. Τα Πούλιθρα είναι πατρίδα της οικογένειας  του υπουργού Οικονομικών! Βοήθειά μας!]

Καλό μήνα Αύγουστο

Ο σεβαστός - από τον τίτλο του ρωμαΐου αυτοκράτορα Οκταβιανού - ο κατεξοχήν καλοκαιρινός μήνας, των αδειών, των άδειων μεγαλουπόλεων, του ολόγιομου φεγγαριού, της πανσελήνου, των μελτεμιών, 

της Παναγίας...

Οδυσσέα Ελύτη,  Τα ρω του έρωτα 

(1972, από τον κύκλο τραγουδιών Ο χαμαιλέων)

Ο Αύγουστος ελούζονταν μες στην αστροφεγγιά

κι από τα γένια του έσταζαν άστρα και γιασεμιά...

Καλό μήνα !