Τ' Αγιαντριός αντρειεύει το κρύο

       Ψιλόβροχο, μουντός καιρός, λίγο το κρύο ακόμα, σήμερα 30 Νοεμβρίου που γιορτάζει ο Άγιος Ανδρέας, ιδρυτής τον πρώτο αιώνα μ.Χ. της εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης - Βυζάντιο τότε, της αρχαίας δηλαδή αποικίας των Μεγαρέων... Σχετικό με τα μαθήματά μας στην ιστορία της Β΄ γυμνασίου... Γιορτάζει το Φανάρι, το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.

Άγιοι Ανδρέας (ιδρυτής)
και Στάχυς (πρώτος επίσκοπος)

Λίγο νωρίτερα είχε περάσει από τη μαρτυρική Κύπρο...
Το ομώνυμο του Αγίου μοναστήρι βρίσκεται στην κατεχόμενη Καρπασία (λεηλατημένο)...

"Όταν πρωτοκατέβηκα στη Σμύρνη" - εργασία

         Με αφορμή το απόσπασμα αυτό από τα "Ματωμένα χώματα" της Διδώς Σωτηρίου, με το οποίο ασχοληθήκαμε στη Β΄ γυμνασίου, θα εκπονήσουμε μια εργασία σχετική με διάφορες πτυχές της ζωής στη Σμύρνη. Υλικό για τα επιμέρους θέματα μπορείτε να αντλήσετε από τις παρακάτω πηγές :

1. Η παιδεία στη Σμύρνη (εμπεριέχονται πληροφορίες για όλα τα επιμέρους θέματα που έχουν ανατεθεί)
2. Σμύρνη-75 χρόνια
3. Σμύρνη

Μικρασιατική εκστρατεία (α)
Μικρασιατική εκστρατεία (β)

    Υπάρχει στο διαδίκτυο πλούσιο φωτογραφικό υλικό και σχετικές εκπομπές (επίσης, στο ιστολόγιο με ετικέτα Μικρά Ασία). Πολλές πληροφορίες για επιμέρους ζητήματα που θα μελετηθούν υπάρχουν και στην Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού Μικρά Ασία,  εδώ, γράψτε Σμύρνη στην αναζήτηση πάνω δεξιά).
  Προσοχή: αναφέρουμε πάντα τις πηγές μας και δεν αντιγράφουμε, αλλά χρησιμοποιούμε τις πληροφορίες-και από διάφορες, πιθανόν, πηγές- για να συντάξουμε το δικό μας κείμενο). 

Εικοστή πρώτη (21) του μηνός Νοεμβρίου

... ενάτου μηνός (του ρωμαϊκού ημερολογίου): τα Εισόδια της Θεοτόκου 

Μονή Καπνικαρέας (Εισόδια), 11ος αιών : αγαπημένη εκκλησία 
με ανθισμένες μωβ τζακαράντες

Εισόδια της Παναγίας Σταυροδρομίου στο Πέραν,
Κωνσταντινούπολη 2010

και εις ανάμνησιν μιας παλιάς εκκλησίας της περιοχής της Αρχαίας Αγοράς, κοντά στο Θησείο, στο κέντρο της Αθήνας, η οποία δεν υπάρχει πια, αφού γκρεμίστηκε χάριν των ανασκαφών: Παναγία Βλασ(σ)αρού,
 της ομώνυμης γειτονιάς (ή αλλιώς συνοικία Βρυσάκι).

εκκλησία Εισοδίων Βλασσαρούς, 1931 (πηγή)

Παναγία Βλασσαρού, 1935 (πηγή)

Εισόδια, αλλά και της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας ή Αποσπορίτισσας. 

Παναγία Μεσοσπορίτισσα στα Καλύβια (πηγή)

       Το πανάρχαιο έθιμο της πανσπερμίας επιβίωσε για εκατοντάδες (ή και χιλιάδες) χρόνια και συνδέεται και με τη γαστρονομία : πανσπερμία, πολυσπόρι(α), μπουρμπουρέλια, παληκάρια, παλικαριά, ψαροκόλ(λ)υβα (κυρίως στη Κρήτη των Φώτων, όμως), βαρβάρα κ.α., μια μαγεριά με πλήθος οσπρίων και σπόρων που μαγειρεύονται μαζί, προσφέρονται στο θείο, ευλογούνται και τρώγονται από την οικογένεια του αγρότη, τους γείτονες, τα ζώα του σπιτιού (πρωτίστως τα καματερά) για το καλό της νέας σποράς, της επερχόμενης παραγωγής... Εξάλλου, και ο τέταρτος μήνας του αττικού ημερολογίου ονομαζόταν Πυανεψιών (= τότε που ψήνονται τα κουκκιά), μέχρι τα μέσα περίπου Οκτωβρίου, του σποριά. Και όπως αναφέρει ο καθηγητής λαογραφίας Δημήτριος Λουκάτος  πρόκειται για «ευχαριστήρια πανσπερμία για το καλό που πέρασε και για το καλό που πρέπει να συνεχιστεί», αφού ήδη η μισή σχεδόν σοδειά του καλοκαιριού έχει καταναλωθεί : «Μισό 'φαγα , μισό 'σπειρα, μισό  'χω να περάσω». Διαβάστε μια ενδιαφέρουσα σχετική ομιλία για το θέμα  εδώ. 

*

Αλλά και εορτή των Ενόπλων Δυνάμεων της πατρίδας μας, με προστάτιδα την Παναγία

Εξάλλου, ο Νοέμβριος είναι και ο μήνας του προστάτη 
της Πολεμικής Αεροπορίας μας, 

του αρχαγγέλου Μιχαήλ, στις 8 (Σύναξη των Ταξιαρχών)

αρχάγγελος  Μιχαήλ,
Βυζαντινό Μουσείο, 14ος αιών.

Μαίναλο Αρκαδίας

Et in Arcadia ego. 

       Με τα χρώματα του φθινοπώρου, την υγρασία των περασμένων (δυνατών) βροχών, το ζωηρό πράσινο από τα βρύα...

         Μια κουραστική αλλά ενδιαφέρουσα εξόρμηση στην Αρκαδία, στην καρδιά του ελατοσκέπαστου Μαινάλου για συλλογή μανιταριών- πολλά και διάφορα είδη σε ένα υπέροχο, δροσερό, καταπράσινο περιβάλλον. 

από το καλάθι...

(Μερικά μόνο είδη από το πλήθος:
Lactarius salmonicolor, Lactarius sp., Mycena sp., Cantharellus cibarius, Oudemansiella melanotricha, Craterellus cornucopioides, Pseudohydnum gelatinosum, Hydnum rubescens, Hygrophorus chrysodon, Hygrophorus pudorinus, Helvella lacunosa, Guepinia helvelloides, Ramaria fennica var. griseolilacina, Ramaria largrentii (Ramaria spp. κίτρινες), Chroogomphus helveticus , Russula spp., Russula delica, Stereum sp,  Inocybe geophylla var. geophylla,  Inocybe geophylla var. lilacina, Armillaria melea, Suillus sp., Galerina marginata, Cystodermella cinnabarina, Tricholoma aurantium, Tricholoma atrosquamosum, Clavariadelphus truncatus, Gyromitra infula, Calocera viscosa)

           Ήχοι της σιωπής, των πουλιών, των κλαδιών, των φύλλων, του δάσους, αναζωογόνηση ψυχική και σωματική. Περπάτημα, μικροαναβάσεις, αλλά και πολλά χιλιόμετρα. 

           Επίσκεψη στο ιστορικό Λιμποβίσι, γενέτειρα της οικογένειας των Κολοκοτρωναίων, 

τη Νυμφασία και τη μονή Κερνίτσης και  - με πολλές αναμνήσεις και συγκίνηση- στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου κοντά στη Στεμνίτσα. 

Δημητσάνα

Η μονή Προδρόμου, μια αετοφωλιά

η μονή στο φαράγγι του Λούσιου ποταμού

ο Λούσιος ποταμός αγριεμένος : ακούγεται από τη μονή ψηλά.
Εκεί έπλυναν νύμφες το νεογέννητο Δία...

η μονή εκ των έσω: η μία πλευρά είναι βράχος με φυτά (!),
και αγιογραφημένος έξω από εκκλησάκι (καθολικό μονής)

η παλιά μοναστηροκαστρόπορτα

Μας πήρε το βράδυ... 

Επιστροφή στο κλεινόν άστυ. Την επόμενη φορά οπωσδήποτε περισσότερες ημέρες αφιερωμένες στην Αρκαδική γη.

(Σημείωση: με τους κυνηγούς δεν έχω τίποτα, δεν τους κατηγορώ για τη δραστηριότητα αυτή, παρ' όλο που δε γίνεται λόγω πείνας αλλά για διασκέδαση - απορρίπτω φυσικά αυτούς που χτυπούν απλώς για να χτυπήσουν το θήραμα, για εγωισμό  και στόχους που δεν τρώγονται καν! Όμως, βρωμίζουν το δάσος (και πολλοί άλλοι, βέβαια) και , επίσης, είναι απαράδεκτο να κάνεις τη βόλτα σου στο δάσος για να απολαύσεις την ησυχία και το περπάτημα και να ακούς τα ξαμολημένα σκυλιά που αλυκτούν στο δάσος σα να σε πλησιάζουν να σε κατασπαράξουν.)

Μανιτάρια...

...με την ευκαιρία ενός σεμιναρίου του ΚΠΕ στην Ευρυτανία επισκέφτηκα για πολλοστή φορά τους φίλους στο Καρπενήσι, 

περπατήσαμε στο δάσος, μαζέψαμε (λίγα...) μανιτάρια και χόρτα,

γεμίσαμε με εικόνες του δάσους ηλιόλουστες ημέρες Νοεμβρίου

και συναντήσαμε  (και παρακολουθήσαμε) το Γιώργο Κωνσταντινίδη, πρόεδρο των Μανιταρόφιλων Ελλάδος,  ο οποίος ήταν ο εισηγητής του σεμιναρίου για τη μανιταροφιλία και τη μανιταρογνωσία. 

Ο Γιώργος Κωνσταντινίδης: εξαιρετικός, όπως πάντα

          Γνωστός από παλιά, μεταδοτικός, σαφής και συναρπαστικός στο λόγο του και στην παρουσίαση του θαυμαστού κόσμου των μανιταριών, ταυτοποίησε πλήθος μανιταριών μετά τη βόλτα στο δάσος. 

Ένα εξαίρετο "υπαίθριο" μυκητολόγιο
με πάνω από σαράντα είδη!

        Περίπου εκατό άτομα παρακολούθησαν το σεμινάριο και πάνω από πενήντα ακολούθησαν στο δάσος, μάζεψαν μανιτάρια, έθεσαν ερωτήσεις και εντυπωσιάστηκαν από τις πληροφορίες που παρέθεσε αφειδώς ο Γιώργος. Μια πολύ ευχάριστη ανάπαυλα! 
        Στην επιστροφή (από το νέο, μικρό κομμάτι του δρόμου- σύντομη σύνδεση του τούνελ με τον Τυμφρηστό) προμήθεια αλεύρων και γαλακτοκομικών από την περιοχή. Πάντα τέτοια και με υγεία και άλλες ευκαιρίες συνάντησης και ευχάριστων δραστηριοτήτων...

Λακτάριοι, μία αμανίτα, μια ουντεμανσιέλα αλά κρεμ (με γιδοτύρι) !
Πολύ ωραία γεύση, θα καθιερωθεί (άρεσε σε όλους)
- μαζί με ζυμωτό ζεστό ψωμί και το θεϊκό βυσσινί/πορφυρό κρασί
του φίλου Νίκου από το αμπελοτόπι του στο Καρπενήσι!

Ελύτης, Ήλιος ο Πρώτος (1943)

Με αφορμή το ποίημα "Πίνοντας ήλιο κορινθιακό" (IV) 

το ποίημα με την εφαρμογή wordle

από την ποιητική συλλογή Ήλιος ο Πρώτος του Οδυσσέα Ελύτη μιλήσαμε για τη νεωτερική ποίηση, τον ποιητή Ελύτη (παρουσίαση διαφανειών)... Δείτε ένα αφιέρωμα στον Ελύτη εδώ. Επίσης, μερικά αποσπάσματα από την ίδια συλλογή :

                                                                            V
Η κάθε γλώσσα να μιλεί την καλοσύνη της ημέρας
Ήμερα να χτυπάει στις φλέβες ο παλμός της γης.

                                                                            XIV
Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα 

Με τις γυναίκες τους ήλιους τα σκυλιά μας
Παίξαμε τραγουδήσαμε ήπιαμε νερό
Φρέσκο καθώς ξεπήδαγε από τους αιώνες.

Το απομεσήμερο για μια στιγμή καθίσαμε
Και κοιταχτήκαμε βαθιά μέσα στα μάτια.
Μια πεταλούδα πέταξε απ' τα στήθια μας

Ήτανε πιο λευκή

απ' το μικρό λευκό κλαδί της άκρης των ονείρων μας

Ξέραμε πως δεν ήταν να σβηστεί ποτές

Πως δε θυμότανε καθόλου τι σκουλήκια έσερνε.

Το βράδυ ανάψαμε φωτιά

Και τραγουδούσαμε γύρω τριγύρω:

Φωτιά ωραία φωτιά μη λυπηθείς τα κούτσουρα
Φωτιά ωραία φωτιά μη φτάσεις ως τη στάχτη
Φωτιά ωραία φωτιά καίγε μας

λέγε μας τη ζωή.

Εμείς τη λέμε τη ζωή την πιάνουμε απ' τα χέρια
Κοιτάζουμε τα μάτια της που μας ξανακοιτάζουν

Κι αν είναι αυτό που μας μεθάει μαγνήτης το γνωρίζουμε
Κι αν είναι αυτό που μας πονάει κακό το 'χουμε νιώσει
Εμείς τη λέμε τη ζωή πηγαίνουμε μπροστά
Και χαιρετούμε τα πουλιά της που μισεύουνε

Είμαστε από καλή γενιά.

                                                                            XVIII
Ψηλά μ' έναν πυρσό από στάχυα η λεβεντιά
Προχωρεί μες στα κύματα και τραγουδάει:

Ω παιδιά που με νιώθετε - πατριωτάκια του ήλιου

Με βέργες και παράξενα πουλιά στα χέρια

Με χλοερές καρδιές και μάτια καθαρά

Που ακούτε από τις παραλίες την ανατολή να βουίζει

Ζεσταίνοντας στην αγκαλιά σας ένα φως απέραντο

Από την άκρη τ' ουρανού ως το βάθος της καρδιάς

Με πείσμα πορφυρό - πατριωτάκια του ήλιου

Που λέτε: ο μόνος δρόμος είναι η ανατολή!

Της ελιάς και της συκιάς και του κυπαρισσιού

Των αμπελιών των ξεροπόταμων και των μεγάλων τρούλων

Η γη ακουμπάει από τη μια μεριά στην όχθη των ονείρων σας

Ακούστε με είμαι από τους δικούς σας δώστε μου ένα χέρι

Που ν' αγαπάει μεμιάς να κόβει τα ολόκληρα όνειρα

Να κολυμπάει ελεύθερα στα νιάτα των νεφών.

Η γη μιλάει κι ακούγεται απ' το ρίγος των ματιών.

*

ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΠΑΝΩ ΣΕ ΜΙΑΝ ΑΧΤΙΔΑ

Ι
ΚΟΚΚΙΝΟ

Το στόμα σου μιλάει με τετρακόσια ρόδα 

 Βίτσα τουλίπα μάγουλο της έγνοιας

Σπλάχνο δροσάτο της φωτιάς

II
ΠΡΑΣΙΝΟ

Μια μαχαιριά στου μήλου τα ψαχνά 
Μια πίκρα στο βρακί του φρέσκου αμύγδαλου 
Ένα πήδημα νερού μέσα στα πράσα

Κορίτσι μου έχω στην καρδιά μια χλόη ανέγγιχτη 
Και μια βροχή νιογέννητο τριφύλλι

Χόρτο στρωτό κρεβάτι

Σπίνου αυτί μελιού αλοιφή ανάσας καλωσόρισμα

 Θα μπω απ' την πόρτα που ένα φύλλο σκέτο υπερασπίζεται

III
ΚΙΤΡΙΝΟ

Νωρίς κοπέλες ροζακιές ρίξαν βεγγαλικές

Φωνές και χρώματα ηχερά

Στο μακρινό ξωκλήσι του πουνέντε...

Χούγια και νταν! Ξεχύθηκεν απ' τις καμπάνες ο άνεμος

Κι όλο το πέλαγο μακριά χούγια και νταν! χούγια και νταν!

Βοσκάει με τρελοκαμπανάκια...

Καίνε σανό λιώνουν φλουριά θυμιάζουνε με ανθόσκονη 
Κρόκων τα στέρνα της στεριάς τόσο που τρέμει πια 
Μαίνεται από καναρινιές ριπές ο αιθέρας κι όλο αστράφτει 
Βράζει με θειάφι στο γιαλό με καλαμιές στον κάμπο...

Κορίτσια πως να μαντευτεί απ' τα μάτια σας το φως!

IV
Η ΠΟΡΤΟΚΑΛΕΝΙΑ 
Στον Αντρέα Καμπά

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου

Που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει

Σιγά σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!

Όπως σε ξέρει το φιλί κανένας δε σε ξέρει

V
ΑΝΟΙΧΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ

Εύκολα που περνώ απ' τα μάτια σου στον ουρανό 
απ' το μανίκι του νερού στο πρόσωπο της θάλασσας 

Ό,τι κοιτάω με τη ματιά με θρέφει.

Ό,τι κρατάω με την αφή με θρέφει

Δεν πίνουν από την πηγή σου από την πηγή που λεν ελευτεριά.

VI
ΒΑΘΥ ΓΑΛΑΖΙΟ

Τώρα καθώς πατάω μες στις πλαγιές 
Στα κουκουνάρια που φυσώντας έστρωσεν 
Άνεμος γητευτής με χείλια βαθυγάλαζα 
Καθώς γλιστράω στα τσάμια της κατηφοριάς 
Κι ανοίγω τα φτερά στο βλέμμα σου το απέραντο

Και βλέπω ανθούς να πέφτουνε στα καθαρά νερά 
Φύκια μελαχρινά στου φλοίσβου το νανούρισμα 
Κανάτια υπομονετικά στου Αιγαίου τα παραθύρια.

Και βλέπω ακόμα ένα και μόνο βαθύχρωμο πουλί 
Να πίνεται απ' το αίνιγμα της αγκαλιάς σου 
Όπως η νύχτα πίνεται από την αυγή 
Όπως η αίγλη από τις μορφές των αγαλμάτων.

VII
ΜΕΝΕΞΕΛΙ

Σαν φέρετρο που προχωρεί ενώ κρυφά ο νεκρός

Αφήνει ένα ρυάκι μενεξέδες πίσω του

Κι η Αττική του σιγοψιθυρίζει καλησπέρα.

Όταν φοράει τον άνεμο και γνέφει με χορτάρια 
Πέρα στο σέλας των πλωτών βουνών 
Κι από το αχ του αμπελουργού τρομάζουνε τα σύννεφα...

Η γη ετοιμάζει τα σεντόνια της:

Αμάραντους πιο τρυφερούς κι από κουμπάκια αγγέλων

Βολβούς πιο πράους στο μέτρημα κι από ίσκιους τ' ουρανού

Λάμπει ψηλά ολομόναχο το ανεμαλώνι

Μολόχες ντύνονται και παν στους τάφους για κεριά

Κι όπως με τρεις κλωστές καπνού λέει τον εσπερινό 
Ήρεμη στέγη με την καμινάδα της 
Μια νυχτερίδα πιάνεται μες στα μαλλιά της δύσης!

το ποίημα με την εφαρμογή  
tagxedo