Βυζαντινή Ιστορία

          Πάντα για τους εκπαιδευτικούς, ειδικά τους φιλολόγους, ζητούμενο αποτελεί να κινήσουμε το  ενδιαφέρον των μαθητών και να καταστήσουμε πιο ζωντανά και ενδιαφέροντα μαθήματα που απαιτούν αρκετό διάβασμα και απωθούν μερικές φορές τους μαθητές. Δυστυχώς, ένα τέτοιο μάθημα είναι και η ιστορία, ειδικά τα τελευταία χρόνια που οι μαθητές έχουν ξεμάθει (για πολλούς λόγους - πολλές οι ευθύνες πολλών) να μελετούν και να μαθαίνουν (αυτή η καραμέλα του "μαθαίνω να μαθαίνω"  χρήσιμη, αλλά ως αυτοσκοπός κατήντησε γράμμα κενό). Πώς να μεταδώσεις τη λαχτάρα και τη φιλομάθεια, την περιέργεια, τη σε βάθος εξέταση των γεγονότων, την κριτική θεώρηση στα πράγματα; Πώς να μεταφέρεις την αξία του τυχαίου στην ιστορία, του αστάθμητου παράγοντα, αλλά και τη σχέση αιτίου-αιτιατού όπως διαφαίνεται εκ των υστέρων πολλές φορές; Τις ανατροπές στη ζωή, την ιστορία ως αποτέλεσμα της απαράλλακτης φύσης των ανθρώπων (Θουκυδίδης) ; 
          Ε, μερικές φορές οι στόχοι δεν είναι τόσο μαξιμαλιστικοί. Με παιγνιώδη διάθεση δόθηκε σε τρία τμήματα (χωρίστηκαν σε ομάδες) σταυρόλεξο ως επανάληψη της ύλης του διαγωνίσματος της Μεσαιωνικής/Βυζαντινής ιστορίας. Πολλά αστεία στιγμιότυπα, λίγη βαβούρα. Εγώ, πάντως, τα χάρηκα τα παιδιά... (είχα ξεχάσει τις καραμέλες τη μια μέρα, οπότε στο τελευταίο τμήμα πήραν καραμέλες η ομάδα των νικητών και αυτή με τη χειρότερη επίδοση, έτσι για ενθάρρυνση!).

 

           Πολύ καλές είναι και οι βιντεοταινίες του Ιδρ. Λαμπράκη "Βυζαντινή Ιστορία" της δεκαετίας του '90, με κάπως παλιομοδίτικη αισθητική & αίσθηση ως προς το γύρισμα, αλλά με ενδιαφέροντα στοιχεία για τα παιδιά (χμ... σα να έχει γίνει απομαγνητοφώνηση του κειμένου της ταινίας και να παρεισέφρησε στο βιβλίο... ειδικά στο κεφάλαιο για την Κωνσταντινούπολη). Είδαμε δύο, ακολουθούν και άλλες.

Κορυφαίο μήνυμα για την 28η Οκτωβρίου 2013

   Ένα μήνυμα καίριο, αντάξιο του θεσμικού του ρόλου -και κάτι παραπάνω! Ένας υπέροχος άνθρωπος και ιεράρχης, κατά τα φαινόμενα. Και η των πραγμάτων αλήθεια θα δείξει... Αν αναζητούσαμε κάποιοι μια ελπίδα μετά λόγου γνώσεως, μια στιβαρή κουβέντα με περιεχόμενο, νάτη : διαβάστε εδώ το μήνυμα του μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικολάου. Αποσπάσματα: 
    Σήμερα γιορτάζουμε μιὰ μέρα δόξας τῆς ἱστορίας μας, μιὰ μέρα πανηγυρικῆς ἀπόδειξης τῆς ἡρωικῆς ἑλληνικῆς ψυχῆς μας. Ὅλοι οἱ τότε ἰσχυροί, Γερμανοὶ καὶ Ἰταλοί, ἐναντίον μας. Οἱ γονεῖς μας φτωχοί, μικροί, ἀδύνατοι. Δυνατοὶ ὅμως στὴν ψυχή, μεγάλοι στὰ ὁράματα, πλούσιοι σὲ ἰδανικά. Μὲ κυβερνῆτες ποὺ ἄκουγαν τὸν ἀναστεναγμὸ τῆς ἱστορίας καὶ ἤξεραν νὰ ἐκφράζουν τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ στὶς ἀπειλὲς τῶν ξένων καὶ ὄχι τὴ λαίμαργη βούληση τῶν ἀδίστακτων δυνάμεων στὸν γονατισμένο καὶ τότε λαό. Τὸ ΟΧΙ δὲν τὸ εἶπε ἕνας• τὸ εἶπε ὁλόκληρος ὁ λαός. Ἁπλά, βρέθηκε αὐτὸς ποὺ συνδύασε τὴν ἁρμοδιότητα τῆς ἐξουσίας του μὲ τὸν παλμὸ τοῦ λαοῦ.
     Καὶ σήμερα ἡ πατρίδα μας βρίσκεται σὲ ἰδιότυπη ἐμπόλεμη κατάσταση καὶ ζεῖ σὲ κατοχή. Καὶ αὐτὴ τὴ φορὰ δυστυχῶς Γερμανική. Καὶ ὄχι μόνον. Ἡ ἀλήθεια εἶναι ὅτι, θύματα καὶ τῆς δικῆς μας ἀπερισκεψίας καὶ μικρόνοιας, ξεγελαστήκαμε καὶ παρασυρθήκαμε σὲ ἀνόητη ζωή. Χαλάσαμε ὡς λαός. Τὶς τελευταῖες δεκαετίες φροντίσαμε νὰ καταστρέψουμε ἕνα-ἕνα τὰ θεμέλιά μας, τοὺς βωμοὺς καὶ τὰ ἱερά μας, πίστη, παιδεία, παράδοση, ἱστορία, γλῶσσα, θεσμούς, ἀξίες. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν ἀντέξαμε τὴ σύγχρονη ἐπίθεση. Καὶ νὰ ποῦ φτάσαμε! Μέσα σὲ λίγα χρόνια βλέπουμε τὶς περιουσίες μας νὰ χάνονται, τὴν ἀνεργία νὰ αὐξάνεται, τοὺς νέους μας νὰ ἐκπατρίζονται, τὸν λαό μας νὰ πεινάει, τὴν ἀξιοπρέπειά μας νὰ ἐξανεμίζεται, τὴ χώρα μας νὰ ἀδειάζει. Βουλιάξαμε σὲ χρέη καὶ δάνεια, βυθιστήκαμε σὲ προβλήματα καὶ ἀδιέξοδα, γεμίσαμε συσσίτια.

Δὲν θέλουμε πολιτικοὺς ποὺ μόνο νὰ ψηφίζουν κατὰ παραγγελία νόμους. Θέλουμε ἀνθρώπους νὰ μᾶς κυβερνήσουν, ἴσως νὰ μᾶς διορθώσουν. Ὄχι νὰ μᾶς τιμωρήσουν γιὰ τὰ δικά τους κυρίως λάθη. Τοὺς θέλουμε νὰ ἐκπροσωποῦν τὸν λαό στοὺς δανειστές. Ὄχι τὸ ἀντίστροφο. Δὲν ἀντέχουμε πολιτικὲς συμβιβασμοῦ, γιατὶ ἡ ἀξιοπρέπειά μας δὲν ἐπιδέχεται οὔτε καθυστερήσεις οὔτε καὶ μισὲς λύσεις. Δὲν τοὺς ψηφίσαμε γιὰ νὰ μᾶς στύψουν στὸ ὄνομα τῆς Εὐρωπαϊκῆς σκοπιμότητας οὔτε γιὰ νὰ ἀντικαταστήσουν τὴν πίστη μας στὸν Τριαδικὸ Θεὸ μὲ τὴν ὑποτέλειά μας στὴ μνημονιακὴ Τρόϊκα. Δὲν τοὺς ἐκλέξαμε γιὰ νὰ μᾶς δέσουν μὲ εὐρωπαϊκὲς χειροπέδες οὔτε γιὰ νὰ ὑπογράψουνε τὸν ὑπαρκτικὸ ἐκφυλισμὸ μας, ἀλλὰ γιὰ νὰ ἐκφράζουν τὴ δόξα τοῦ ἱστορικοῦ λαοῦ μας. Δὲν τοὺς ψηφίσαμε γιὰ νὰ σώσουν τὸ Εὐρώ• τοὺς ἐξουσιοδοτήσαμε νὰ σώσουν τὴν ἱστορία μας, τὴ ζωή μας, τὴν καθημερινότητά μας, τὴν ἀξιοπρέπειά μας, ἐμᾶς τοὺς ἴδιους.

     Χωρὶς ἀμφιβολία, κάτι πρέπει νὰ γίνει. Τὴν πορεία μᾶς τὴν δείχνει ἡ σημερινὴ μέρα. Εἶναι μονόδρομος. Ἡ χώρα μας τὴν ἱστορία της τὴν ἔγραψε στὸ παρελθὸν μὲ ἕνα ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ, μὲ ἕνα ἡρωικὸ ΟΧΙ, ποὺ τὰ εἴπανε κάποιοι συγκεκριμένοι ἄνθρωποι τὴν κατάλληλη στιγμή. Ὅταν ἔφτασαν οἱ πρόγονοί μας νὰ τρῶνε ποντίκια καὶ γέμισαν μὲ ἀρρώστιες, τότε ἔκαναν τὴν ἔξοδό τους στὸ Μεσολόγγι...
     Ὅποιος ἡγέτης στὴν παροῦσα φάση δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ριψοκίνδυνος, γίνεται ἀπὸ μόνος του ἐπικίνδυνος. Ἀντίθετα, ἂν βρεθοῦν τώρα κάποιοι ποὺ μπορέσουν νὰ κινηθοῦν μὲ συνέπεια στὴν ἱστορία μας, τότε θὰ μπορέσουμε κι ἐμεῖς νὰ τοὺς συγχωρέσουμε γιὰ ὅσα κατεργάστηκε εἰς βάρος μας ἡ ὑποτέλεια στὴν ξένη λογικὴ καὶ τὰ ἀλλότρια συμφέροντα. Ἐὰν σιωπήσουν, δὲν θὰ τοὺς συγχωρέσει ἡ ἱστορία. Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει πλέον ποιός φταίει γιὰ τὴ σημερινή μας κατάσταση. Μᾶς νοιάζει ποιὸς καὶ τὶ θὰ μᾶς σώσει. Ψάχνουμε γιὰ πατριῶτες, ὄχι γιὰ ἐνόχους. Ἂν οἱ πολιτικοί μας ἔκαναν ὣς τώρα τὸ σωστό, θὰ τοὺς παραδεχόμασταν ἐμεῖς ὡς ἱκανούς. Ἂν τὸ κάνουν τώρα, αὐτὴ τὴ στιγμή, θὰ τοὺς ὁμολογήσει ἡ ἱστορία ὡς ἐθνικὰ μεγάλους. Καὶ ἔξυπνους.

Τὸ ΟΧΙ τοῦ 1940 δὲν εἶχε καμία λογική, εἶχε ὅμως ἐξυπνάδα καὶ ἀξιοπρέπεια. Τώρα τὸ ΟΧΙ ἔχει τὴ σοφία τοῦ αὐτονόητου καὶ τὴ σαφήνεια τῆς μοναδικῆς λύσης. Οἱ νίκες δὲν στηρίζονται σὲ ΝΑΙ συμβιβασμοῦ. Στηρίζονται σὲ ΟΧΙ ἡρωισμοῦ.

Κ. Κουγιουμτζής, 2013 (πηγή)

28η Οκτωβρίου 1940

+ Αγίας Ευνίκης...

Περίεργο να κηρυχθεί ο πόλεμος ημέρα της αγίας που έφερε το όνομα "καλή νίκη"...

*
Αλλά και της αγίας Σκέπης,
 του μαφορίου της Παναγίας που είδε στο ναό της Παναγίας των Βλαχερνών (5ος αιώνας), στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Ανδρέας ο διά Χριστόν σαλός να σκεπάζει τους πιστούς. 
Η εορτή αυτή μεταφέρθηκε από 1/10 στις 28/10, γιατί: 

παράδοση Θεσσαλονίκης

         ... άνευ όρων από τον Ταχσίν Πασά (αλβανικής καταγωγής) με υπογραφή σχετικού πρωτοκόλλου παράδοσης στα γαλλικά στους Έλληνες αξιωματικούς Ιωάννη Μεταξά (τον μετέπειτα δικτάτορα πρωθυπουργό του ΟΧΙ) και Βίκτωρα Δούσμανη το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου 1912, ανήμερα της εορτής του πολιούχου πλέον της πόλης Αγίου Δημητρίου.  Οι Βούλγαροι, που εποφθαλμιούσαν την πόλη, εισήλθαν σε αυτήν αργά, την επόμενη μέρα... Στις 27 εισήλθε στην πόλη ο ελληνικός στρατός, προκαλώντας τον ενθουσιασμό του ελληνικού πληθυσμού - απελευθερώθηκε από την οθωμανική κυριαρχία που είχε επιβληθεί το 1430. 

        Στις 28 εισήλθε ο διάδοχος και αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος (δουξ της Σπάρτης), ο οποίος στις 29 υποδέχθηκε τον πατέρα του, βασιλιά Γεώργιο. 

Είσοδος του Γεωργίου στη βροχερή Θεσσαλονίκη
(πίνακας Κενάν Μεσαρέ)

        Ο γιος του Ταχσίν, ο Κενάν Μεσαρέ, έμεινε στα Ιωάννινα (όπου είχε πάει σχολείο και ο πατέρας του!) και στην ελεύθερη πλέον Ελλάδα παρέμεινε ως Έλλην πολίτης, ζωγράφος στο επάγγελμα. Μια ιδιαίτερη οικογενειακή ιστορία...

Χρόνια πολλά στη συμπρωτεύουσα, στην πατρίδα μας όλη, ικεσίαις  του Αγίου Δημητρίου.

2013: 28η Οκτωβρίου 1940

... στο σχολείο η γιορτή παρουσιάστηκε σήμερα. Αξιοπρεπέστατος εορτασμός μνήμης. Εκφωνήσαμε τον πανηγυρικό πλαισιωμένο από αντίστοιχη παρουσίαση. Σχόλια θετικά και συγκίνηση.

Χρόνια πολλά σε όλους και καλά μυαλά...

Αποσπάσματα από τον εκφωνηθέντα λόγο: 
                                                                             *
           Το βροχερό πρωινό της 27ης Οκτωβρίου 1940  ημέρα Κυριακή ο Διοικητής της 8ης Μεραρχίας Ευρυτάνας  υποστράτηγος Κατσιμήτρος βρίσκεται στο γραφείο του στα Γιάννενα με απλωμένους τους χάρτες της περιοχής.

... Όμως η 8η μεραρχία είναι αποφασισμένη να μην περάσουν Ιταλοί από το Καλπάκι. Κανείς δεν φανταζόταν πως μια μικρή χώρα θα μπορούσε να γράψει το έπος του ’40- ούτε καν οι ίδιοι οι επιτελείς του.

Στις 05:30 ξημερώματα της 28ης Οκτωβρί­ου τα ιταλικά στρατεύματα παραβίασαν την ελ­ληνική μεθόριο στην Πίνδο. Στη  γραμμή των συνόρων στο 21ο φυλάκιο έπεφτε νεκρός ο πρώτος Έλληνας στρατιώτης, ο Βασίλειος Τσαβαλιάρης, πού έτυχε νά κάνη τήν πρωινή σκοπιά. Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι τελευταίες λέξεις τού ήταν «τί θ’ απογίνουν τά παιδιά μου;». Ενώ την 1-11-1940, έπεσε νεκρός ο πρώτος αξιωματικός, ο υπολοχαγός Διάκος Αλέξανδρος, από τη Χάλκη Δωδεκανήσου, χωρίς να προλάβει να δει την πατρίδα του την ιταλοκρατούμενη τότε Δωδεκάνησο ελεύθερη...

... Μια από τις άγνωστες μάχες της εαρινής επίθεσης των Ιταλών έχει το όνομα του υψώματος 731 που βρίσκεται περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας. ... Το 731 δέχθηκε 18 επιθέσεις και βομβαρδισμούς, κατακάηκε, ενώ μειώθηκε το ύψος του από τις βολές κατά πέντε μέτρα, αποτελώντας ένα από τα πιο αιματοβαμμένα υψώματα ολόκληρου του πολέμου.

… Ξεκινά η μάχη των οχυρών της γραμμής Μεταξά από το Μπέλλες μέχρι το οχυρό Νυμφαίας στην Κομοτηνή, το 2ο  ΟΧΙ ...  Στο οχυρό Ρούπελ (Σέρρες) ο Γερμανός αξιωματικός  ζητά την παράδοση του οχυρού... Ο Διοικητής του οχυρού, Ταγματάρχης Δουράτσος, απαντά : «Τα οχυρά δεν παραδίδονται αλλά καταλαμβάνονται». 

Μόλις μπήκαν στο συγκρότημα “Μολών λαβέ” του οχυρού Ρούπελ, πάνω απ’ τους νεκρούς βρήκαν γραμμένη με κιμωλία τη φράση: “Στις Θερμοπύλες σκοτώθηκαν οι Τρακόσιοι. Εδώ θα πέσουν οι Ογδόντα”.

Παρελάσεις

Επειδή και πάλι άρχισαν τα όργανα...

Με αφορμή την εθνική επέτειο και τους εορτασμούς, τα παρατράγουδα 

και  "λοιπά ηχηρά παρόμοια"...

*
Συνηγορία υπέρ των Μαθητικών Παρελάσεων

*

του Τάσου Χατζηαναστασίου

Δρ Ιστορίας - Φιλολόγου στο ΕΠΑΛ Ναυπλίου

(από την διαδικτυακή εκπαιδευτική πύλη «alfavita», 28-10-09)

            Ο σύλλογος διδασκόντων του 1ου Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης στο κείμενό του υιοθετεί πλήρως την εθνομηδενιστική λογική του ολοκληρωτισμού των πολυεθνικών και της πολιτισμικής ισοπέδωσης, όπως επιβάλλει ο παγκόσμιος καπιταλισμός. Πρόκειται για μια απόλυτα αστική λογική. Σπεύδουν λοιπόν ως απολογητές του συστήματος οι θεσιθήρες διανοούμενοι. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το κοινωνικό είναι διαμορφώνει και την κοινωνική συνείδηση. Υπηρέτες του συστήματος λοιπόν και όχι προοδευτικοί της αριστεράς, όπως θέλουν να παρουσιάζονται.

          Προσέξτε μόνο την περιφρόνησή τους απέναντι στο πατριωτικό αίσθημα (τρε μπανάλ τς τς τς!) και την ελληνική ιστορία: η μόνη περίπτωση που γίνεται ιστορική αναφορά στην ελληνική περίπτωση είναι για να χρεωθούν οι παρελάσεις στο Μεταξά. Ούτε το έπος του ’40 αναφέρεται ούτε η εποποΐα της Εθνικής Αντίστασης. Και όχι τυχαία όπως θα δούμε. Άλλωστε, το πρόβλημά τους δεν είναι οι παρελάσεις αυτές καθεαυτές, αλλά η ίδια η εθνική επέτειος. Πρέπει να καταργηθεί όπως και κάθε συλλογική αναπαράσταση που αφορά τη συλλογική μας ταυτότητα, δηλαδή το έθνος, που κατά τη γνώμη τους, πρέπει να εκλείψει. Τα σύνορα πρέπει να καταργηθούν και όλοι να γίνουμε χαρούμενοι καταναλωτές του ίδιου μαζικού και αδιαφοροποίητου πολιτισμού: αυτού των Mall, των Mac Donalds και των Lidl. Η ζωή μας να κινείται στον αστραφτερό κόσμο των αεροδρομίων, των πολυκαταστημάτων και των χώρων μαζικής διασκέδασης. Γιατί αυτή είναι η μόνη εθνική πραγματικότητα: του διεθνούς κεφαλαίου. Όλα τα υπόλοιπα είναι είτε εκ του πονηρού είτε παραμύθια της Χαλιμάς.

           Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

---

           Ώστε ο Μεταξάς καθιέρωσε τις παρελάσεις; Ε, και λοιπόν; Και το ΙΚΑ ο Μεταξάς το ίδρυσε. Στις συλλογικές αναπαραστάσεις και τις δημόσιες τελετές σημασία έχουν το περιεχόμενο και οι συμβολισμοί που δίνει σε αυτές ο λαός και όχι αυτό καθεαυτό το τυπικό που ακολουθείται. Θυμίζω ότι τις ίδιες τελετές οργάνωνε και το ΕΑΜ στην ελεύθερη Ελλάδα. Συχνά μάλιστα με τους ίδιους δασκάλους και παπάδες! Απλώς η φασιστικής έμπνευσης ΕΟΝ, μετατράπηκε στην επαναστατική ΕΠΟΝ. Απόδειξη του ότι οι τελετές από μόνες τους, και οι φασιστικοί χαιρετισμοί κτλ δεν φασιστικοποίησαν την κοινωνία, αντιθέτως μάλιστα! Αν ίσχυαν τα όσα γράφουν οι συνάδελφοι δάσκαλοι του Πειραματικού θα είχε «εγχαραχθεί» η φασιστική ιδεολογία και η Ελλάδα θα συμμετείχε ασμένως και παλλαϊκά στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Ναζί ή έστω θα τους χαιρετούσε ως απελευθερωτές.

           Οι παρελάσεις είναι σεξιστικές και ρατσιστικές γιατί τα αγόρια πάνε μπροστά και τα κορίτσια πίσω και επειδή δεν μπορούν να παρελάσουν οι μαθητές με αναπηρία! Έλεος συνάδελφοι! Αυτό είναι το πραγματικό πρόβλημα; Αυτό θα μπορούσε εύκολα να διορθωθεί επί το πολιτικώς ορθότερον: τα σχολεία να βάζουν τα κορίτσια τους πρώτα και να παρελάσουν και οι μαθητές με κινητικά προβλήματα. Δεν θα ήταν χρησιμότερο να απαιτήσουμε να υπάρχουν οι υποδομές προκειμένου οι μαθητές αυτοί να μπορούν να συμμετέχουν αντί να απαλλάσσονται (αποκλείονται) από τη γυμναστική ή το χορό; Σε μία κοινωνία τόσο ατομιστική, λίγη ομοιομορφία και πειθαρχία δεν βλάφτει. Αποτελεί ένα μικρό άλλωστε διάλειμμα από την αυτάρεσκη και αλαζονική εγωπάθεια του σύγχρονου Νεοέλληνα. Ωστόσο, ενοχλεί τους αστούληδες διανοούμενους, καθώς δεν είναι δυνατόν αυτοί να εκτελούν παραγγέλματα. Κι όμως η ομαδική εκτέλεση κινήσεων χαλυβδώνει την ομάδα κι ενισχύει το αίσθημα αλληλεγγύης και συμμετοχής σε μια κοινή υπόθεση: αποτελεί μάθημα πειθαρχημένης ομαδικότητας. Μην ανησυχείτε, δεν παθαίνουν τίποτα τα παιδιά, αν υπακούσουν στη σφυρίχτρα για μισή ώρα, σύντομα θα ξαναγίνουν κακομαθημένα με το «εγώ» τους αχαλίνωτο, όπως και πριν. Τα ίδια ισχύουν για το μιλιταριστικό χαρακτήρα των παρελάσεων: δεκαετίες παρελάσεων δεν έχουν επιτύχει ούτε το στοιχειώδες, να πείσουν αυτό το λαό ότι είναι προτιμότερο να πολεμήσει από το να στερηθεί την αξιοπρέπειά του. Σήμερα στην εξουσία βρίσκεται το κατεξοχήν κόμμα των yesmen, της υποταγής στα κελεύσματα των ισχυρών, του ξεπουλήματος της Κύπρου, του χαϊδέματος και υποστήριξης του τουρκικού φασιστικού κράτους. Αυτός ο λαός, δυστυχώς (!), δεν δείχνει διατεθειμένος να πολεμήσει κι ας παρελαύνει τόσα χρόνια!

           Συμπερασματικά λοιπόν, οι παρελάσεις δεν έχουν επιτύχει τόσα χρόνια τα όσα ισχυρίζονται οι συνάδελφοι του Πειραματικού Δημοτικού Σχολείο της Θεσσαλονίκης. Η ίδια η ιστορική εμπειρία τούς έχει διαψεύσει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο. Αλλά η ουσία του προβλήματος παραμένει: οι διανοούμενοι απολογητές του συστήματος έχουν βαλθεί να κατεδαφίσουν και τα τελευταία υπολείμματα της εθνικής συνείδησης σ' αυτόν τον τόπο. Κι αρχίζουν από τα σύμβολα και τις τελετές γιατί γνωρίζουν ότι με την απλότητά τους και την επανάληψη συγκεκριμένων τελετουργικών κινήσεων λειτουργούν στο επίπεδο της λαϊκής συνείδησης και κινητοποίησης. Κρατάνε, έστω σε συμβολικό επίπεδο, κάτι από το μεγαλείο εκείνου του πρωινού που οι τότε νέοι έφυγαν για το μέτωπο με το χαμόγελο στα χείλη. Η απέχθεια, η περιφρόνηση και εν τέλει ο φόβος τους, ωστόσο, απέναντι στη λαϊκή μαζική κινητοποίηση είναι και η καρδιά του προβλήματος: γιατί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, όλες αυτές οι συλλογικές αναπαραστάσεις μπορεί να λειτουργήσουν ανατρεπτικά. Και γι’ αυτό πρέπει να καταργηθούν.

          Η Ελλάδα αγαπητοί συνάδελφοι δεν είναι ούτε Ελβετία, ούτε Βέλγιο αλλά μια χώρα που αντιμετωπίζει την υπαρκτή επεκτατικότητα της Άγκυρας, έχει προβλήματα αμφισβήτησης κυριαρχικών της δικαιωμάτων και καπηλείας της ιστορίας της, έχει πρόσφατη την εμπειρία της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής στην Κύπρο. Είναι μια χώρα την οποία οι ξένες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις αντιμετωπίζουν ως «οικόπεδο και αποικία».  Έχει επομένως λόγους να καλλιεργεί την εθνική συνείδηση προκειμένου να μπορέσει αυτός ο λαός να αντισταθεί, ν' αντέξει απέναντι στο νεοοθωμανισμό της Άγκυρας, τα ιμπεριαλιστικά σχέδια και την αφομοίωση στον παγκοσμιοποιητικό χυλό της Δύσης.

           Οι συνάδελφοι του Πειραματικού Σχολείου της Θεσσαλονίκης αγνοούν επιδεικτικά το πνεύμα της επετείου κι αναφέρονται σε συνθήματα που υποτίθεται πως ακούστηκαν μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε χώρες της δυτικής Ευρώπης. Στην Ελλάδα δεν γιορτάζουμε το τέλος του πολέμου. Τιμάμε τους προγόνους μας, γιατί προτίμησαν τον πόλεμο από μια ταπεινωτική ειρήνη. Αυτό είναι και το νόημα της 28ης Οκτωβρίου, το πνεύμα της αντίστασης, της αξιοπρέπειας, του ΟΧΙ στην υποταγή. Και γι’ αυτούς τους προγόνους που βάδισαν εκείνη τη συγκλονιστική πορεία προς το μέτωπο, θα παρελάσουν τα παιδιά μας. Κι αμέσως μετά θα πάνε με τους φίλους τους στην καφετέρια...

*

[Τα σχόλια περιττά- προσυπογράφω τη θέση του εξαίρετου συναδέλφου, οι υπογραμμίσεις δικές μου. Και συμπληρώνω: έχουμε δει και αντιδράσεις όχι εναντίον των παρελάσεων αλλά και μέσω των παρελάσεων (κάποιες χοντροκομμένες ίσως) από συνειδητά παρελαύνοντες/-ουσες με χειρονομίες, συνθήματα, αλλαγή πορείας προς τον κόσμο και όχι τους επισήμους κλπ. Γιατί δε ρωτάμε και τα παιδιά τα ίδια, παρά προβάλλουμε μερικές αντιδράσεις, όταν έρχονται εις επίρρωσιν των θέσεών μας μόνο; Για παράδειγμα, πρόσφατα με ρώτησαν μαθήτριες γιατί δεν θα κάνουν παρέλαση και δήθεν αφελώς ρώτησα: Μα θέλετε; - Βεβαίως, απάντησαν...]

ΥΓ. Και ένα άλλο άρθρο σχετικό του ιδίου έτους (που αλίευσα πρόσφατα), του καθηγητή Μ. Ευρυβιάδη (στο Πάντειο!-παράδοξο για το ήθος και την ιδεολογία του εν λόγω πανεπιστημίου) εδώ.

Αρχαία ελληνικά μουσικά όργανα

Σύριγγα, λύρα, σάλπιγγα, κρόταλα...

            Και φέτος - νωρίς αυτή τη φορά- αποφάσισα να παρουσιάσω στο σχολείο ακόμα μια μουσειοσκευή με τίτλο "Αρχαία ελληνικά μουσικά όργανα", από το Μουσείο της Ακρόπολης, αποτέλεσμα μιας προσπάθειας να δημιουργηθούν αντίγραφα αρχαίων οργάνων με βάση τις πηγές (γραπτές, ζωγραφικές και αρχαιολογικά ευρήματα). Αφορμή στάθηκε η δεύτερη ενότητα του βιβλίου "Αρχαία ελληνική γλώσσα", με θέμα την εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα (Αθήνα). Ένα από τα βασικά μαθήματα ήταν η μουσική (με τραγούδι, χορό, εκμάθηση οργάνων).  Έγινε μια έκθεση αυτών και επίδειξη- δεν άφησα τα παιδιά να τα πιάσουν μη γίνει ατύχημα (στοιχίζουν πολύ ακριβά σε περίπτωση καταστροφής!), αλλά έγινε παιχνίδι αναγνώρισής τους μετά από την εκτενή παρουσίαση που είχα δημιουργήσει, καθώς το συνοδευτικό υλικό της μουσειοσκευής είναι ανεπαρκές. Χρησιμοποίησα δικό μου υλικό και πηγές (φωτογραφίες κλπ). Εξαιρετικό βοήθημα το πακέτο "Μουσών Δώρα" του ΥΠΠΟ, ενώ κρίναμε και διάφορες επιστημονικές απόπειρες/υποθέσεις  για το πώς μπορεί να ακουγόταν τότε η μουσική. Αυτό που μας έκανε εντύπωση ήταν ότι πολλά όργανα και ακούσματα σύγχρονα έχουν τις ρίζες τους στα πολύ παλιά χρόνια.

*

          Ευκαιρία να προβληθεί (στον ίδιο χώρο του εργαστηρίου) και μια παρουσίαση στα παιδιά της Β΄ γυμνασίου (τρία τμήματα) με θέμα τον Ιουστινιανό και την Αγία Σοφία, καθώς το σχολικό εγχειρίδιο είναι απελπιστικά και απαράδεκτα "λίγο". Δυστυχώς, πολύ γρήγορα- καθώς ο χρόνος είναι λίγος- και με αρκετές πληροφορίες και εικόνες (για την Αγία Σοφία, τα του Ιουστινιανού ήταν επανάληψη). Ελπίζω αρκετές και αρκετοί να βρήκαν την παρουσίαση ενδιαφέρουσα...

Αρχαία Αγορά και σεμινάριο (Οκτώβριος 2013)

ποίηση με θέα προς το Θησείο (ναό Ηφαίστου)

      Αρχαία Αγορά, μια όαση μέσα στην πόλη, στα χνάρια των "παλαιών των ημερών": πράσινη βλάστηση, λευκό μάρμαρο του ναού του Ηφαίστου, επισκέπτες, ησυχία, πουλιά, παγκάκι στη σκιά...

Από παγκάκι στην Αρχαία Αγορά

     Σεμινάριο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης : το θεωρητικό μέρος στα Ιλίσια από στελέχη του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και το Δασαρχείο. Ενδιαφέρουσες ομιλίες (μεταξύ των ομιλητών και ένας γνωστός μου από αλλού!), πρώτη γνωριμία.      
     Το Σάββατο μια κοντινή απόδραση, ανέλπιστα ενδιαφέρουσα! Το βιωματικό μέρος του σεμιναρίου στο πεδίο : Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας. Πρωινή ανάβαση με το αυτοκίνητο και πρώτη μικρή βόλτα στην ησυχία: η Αθήνα από ψηλά.

κυκλάμινα στο όρος Πάρνης

            Γνωριμία με ενδιαφέρουσες περιπτώσεις συναδέλφων, πολύ γέλιο, συζητήσεις και ανταλλαγές απόψεων και εμπειριών, ανάβαση με το τελεφερίκ, πληροφορίες, 

θέα από το τελεφερίκ

μικρό αλλά ενδιαφέρον μουσείο,

περίπατος σε μονοπάτι, παιχνίδια με χλωρίδα και πανίδα,

Μέρος του μονοπατιού Μπάφι-Μόλλα

συνάντηση εκ του σύνεγγυς με τα ελάφια της Πάρνηθας,

Αρσενικό κόκκινο ελάφι

Η κατάληξη της πεζοπορίας στον Άγιο Πέτρο

 καταφύγιο Μπάφι (μέσα και έξω), 

καμένα δέντρα-η πληγή του Δρυμού, παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού, φυτώριο και επίδειξη φύτευσης ελάτης, 

φυτώριο κεφαλληνιακής ελάτης Πάρνηθας -
η αναδάσωση δεν είναι ούτε εύκολη, ούτε απλή υπόθεση

συζήτηση-προβληματισμός, χρώματα, θέα, μυρωδιές, ήχοι, πουλιά, καρποί. 

         Μια υπέροχη μέρα (τόσο "σχολική" και τόσο μακριά από τη μιζέρια του σχολείου!)...

Παύλος Μελάς

      Στις 13 Οκτωβρίου 1904 εξοντώθηκε από τουρκικό απόσπασμα στο χωριό Στάτιστα της Μακεδονίας (επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας), αποτελώντας τον καταλύτη για την ενίσχυση του Μακεδονικού Αγώνα από το ελλαδικό κράτος, συγκλονίζοντας την αθηναϊκή κοινωνία. Ο Μακεδονικός Αγώνας ("ένοπλη ελληνική προπαγάνδα" σύμφωνα με τους Βούλγαρους!)  διήρκεσε τέσσερα χρόνια, μέχρι το 1908, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στους ελληνικούς και ελληνόφρονες πληθυσμούς της Μακεδονίας. Ο Μελάς υπήρξε γόνος γνωστών αθηναϊκών οικογενειών, αξιωματικός του ελληνικού στρατού, απεσταλμένος στη Μακεδονία για την ενίσχυση του ντόπιου πληθυσμού και την οργάνωση αντάρτικου εναντίον του αντίστοιχου βουλγαρικού (κομιτατζήδες).

Η τελευταία φωτογραφία του Παύλου Μελά

     Έφτασε στη Μακεδονία σε εκείνη την αποστολή παραμονή της Παναγίας (Αύγουστος 1904) με λιγοστούς συντρόφους, καταδόθηκε (από τον Βούλγαρο Μήτρο Βλάχο μάλλον- η υπόθεση είναι κάπως σκοτεινή) και περικυκλώθηκε στο σπίτι όπου κρυβόταν από τουρκικό απόσπασμα. Στη μάχη που ακολούθησε μια ομάδα του συνελήφθη (και καταδικάστηκε από τους Οθωμανούς για σύσταση συμμορίας), ενώ ο Παύλος Μελάς πληγώθηκε θανάσιμα και άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 34 ετών. Λέγεται ότι τα τελευταία του λόγια μέσα σε αφόρητους πόνους ήταν:"Ἀξίζει νὰ πεθαίνῃ κανείς γιὰ τὴν Μακεδονία, γιὰ τὴν Ἐλλάδα. Βούλγαρος νὰ μὴ μείνῃ." Επίσης, ήθελε να τελειώσει γρήγορα το επώδυνο τέλος, που επήλθε μετά από είκοσι περίπου λεπτά. 
      Για να μην αναγνωριστεί η σωρός που θάφτηκε πρόχειρα και εκτεθεί ο ρόλος της Ελλάδας με την πρόκληση διπλωματικού επεισοδίου, αποκόπηκε το κεφάλι του Μακεδονομάχου, το οποίο θάφτηκε στο ναό της αγίας Παρασκευής Πισοδερίου Φλώρινας. Το υπόλοιπο σώμα μεταφέρθηκε από τους Οθωμανούς στην Καστοριά για αναγνώριση (οι πληροφορίες αυτές είναι κάπως συγκεχυμένες πάντως).
 

φωτογραφία του τάφου του Παύλου Μελά  στην Καστοριά
(Λεωνίδας Παπάζογλου, Νοέμβριος 1904)

      Εκεί ο μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης κινητοποίησε τον ελληνικό πληθυσμό, ο οποίος ζητούσε την απόδοση του νεκρού σώματος "κάποιου Έλληνα". Τελικά, η σωρός του Παύλου Μελά, Αθηναίου που γεννήθηκε στη Μασσαλία της Γαλλίας, πατέρα δύο παιδιών, ενταφιάστηκε στον αυλόγυρο του ιερού ναού (παρεκκλήσιο) Παμμεγίστων Ταξιαρχών στην Καστοριά.

Αιωνία η μνήμη...


Για ενδιαφέρουσες πληροφορίες διαβάστε το εξαιρετικό αφιέρωμα Παύλος Μελάς του περιοδικού Επτά Ημέρες (Καθημερινή). Γυρίστηκε και σχετική ταινία (μπορείτε να τη δείτε στο διαδίκτυο. Ακούστε εδώ τη μουσική της ταινίας του Γιάννη Σπανού).

*

[Σημείωση: διάφορες ιστορικές λεπτομέρειες που κυκλοφόρησαν σχετικά με τη σύντομη -προσωπική- ζωή του Παύλου Μελά καταδεικνύουν ότι άνθρωποι που στο ρου της Ιστορίας αναδεικνύονται σε ήρωες ή διαδραματίζουν κάποιο ρόλο στις ιστορικές εξελίξεις έχουν ανθρώπινες αδυναμίες, ευαισθησίες, "λάθη", πάθη που ακριβώς τους εξυψώνουν ακόμα περισσότερο στα μάτια μας. Δεν ήταν κάτι διαφορετικό ή ανώτερο από εμάς, ΈΚΑΝΑΝ κάτι ανώτερο...]

Φθινοπωρινό κυριακάτικο πρωινό

       Μικρή πρωινή βόλτα στη συννεφιασμένη Αθήνα. Κοντά στο λόφο του Φιλοπάππου (Μουσών, μάλλον στις υπώρειες) το μικρό εκκλησάκι Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (1916) γιόρτασε τους Γορτύνιους και Μεγαλοπολίτες (Αρκάδες) Αγίους, σεμνά και παραδοσιακά.

Άγιος Δημήτριος Λουμπα(ρ)διάρης

     Περιδιάβαση στο Ολυμπιείον (με πρώτους αφιερωτές/κτίτορες τον Δευκαλίωνα και τον Αιγέα), όπου ο ναός του Ολυμπίου Διός (Στύλοι) έχει ιδιαίτερη ιστορία. 

 Εικόνα από το παρελθόν : Edward Dodwell,  
Οι καταρράκτες του Ιλισσού, το Ολυμπιείον, η Ακρόπολη και ο Λυκαβηττός
Αθήνα 1801-1806,  (πηγή)

      Μέχρι σήμερα στέκονται όρθιοι δεκαπέντε τεράστιοι (15) κίονες κορινθιακού ρυθμού, ύψους 17μ. περίπου, και ένας τεμαχισμένος επί του εδάφους (από το 1852 λόγω καταιγίδας).

        Ο ναός ξεκίνησε να χτίζεται επί Πεισίστρατου του Νεότερου (6ος αιών π.Χ.) και θα ήταν μεγαλύτερος από αυτόν της Αθηνάς/Παρθενώνα. Έμεινε, όμως, ημιτελής λόγω σύνδεσής του με τον τύραννο και την υπεροψία/ύβρη του (μετά την εκδίωξη του Ιππία το 510 π.Χ.). 
       Ο ρωμαίος Σύλλας το 86 π.Χ. πήρε μερικούς κίονες στη Ρώμη. 
       Το 131 μ.Χ. τελικά ο φιλέλληνας αυτοκράτορας Αδριανός αποπεράτωσε το ναό (περίπτερος 2 σειρές επί 20 και 3 σειρές επί 8) και πέρασε από τη γνωστή ομώνυμη πύλη (καμαρόπορτα ή της βασιλοπούλας κατά την τουρκοκρατία) προκειμένου να τον εγκαινιάσει. Η πύλη αυτή φέρει δύο επιγραφές στα ελληνικά, στη μία πλευρά της  ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΘΗΣΕΑ Η ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ και στη άλλη ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΟΥ ΘΗΣΕΑ Η ΠΟΛΗ. 

      Σεισμοί κ.α. έφεραν το ναό σε αυτή τη μορφή, ενώ παραδίδεται (υπήρχαν και ίχνη) ότι προς το τέλος της τουρκοκρατίας υπήρξε Στυλίτης μοναχός που έκανε την άσκησή του σε κίονα της ΝΔ γωνίας του ναού. Σε κάποιον κίονα θρυλείται ότι υπάρχει επιγραφή για το τέλος του νεομάρτυρα Μιχαήλ Πακνανά (18ος αιών). Ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με αυτές τις "σημειώσεις" στα μνημεία σε αυτό το άρθρο.
     Μάλιστα για τον 17ο κίονα παραδίδεται ότι ο βοεβόδας των Αθηνών Τσισδαράκης τον κονιορτοποίησε για να τον χρησιμοποιήσει ως οικοδομικό υλικό για το γνωστό τζαμί του στο Μοναστηράκι (Κάτω παζαριού).

(πηγές: εδώ και διαδίκτυο)

 Επιστροφή και προσφάι με καλούδια του φθινοπώρου...

Πρώτη φορά δεν έπηξε το γιαούρτι (περίεργο!),
 αλλά αλατίστηκε και έγινε νοστιμότατο
κεφαλάκι μαλακό τυρί!

Μουσταλευριά
(με χειροποίητο χυμό σταφυλιών!)
με κόκκους ροδιού

(Υ.Γ. Αυτή ήταν η 150η ανάρτησή μας...)

Επτάνησα 5-10-1863

                  Στην πανηγυρική συνεδρίαση του ΙΓ΄ Iονίου Kοινοβουλίου (23 Σεπτεμβρίου - 5 Οκτωβρίου 1863, νέο ημερολόγιο) αναγιγνώσκεται το ενθουσιώδες ψήφισμα για την Ένωση της Επτανήσου με το ελληνικό κράτος, το οποίο είχε συντάξει ο βουλευτής Λευκάδας Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (και επικυρώθηκε με τη συνθήκη του Λονδίου, 14/11/1863): 

Ο ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης,
βουλευτής της Ιονίου Πολιτείας,
συνέταξε το ψήφισμα της Ένωσης

*

 
ΨΗΦΙΣΜΑ

Η ΒΟΥΛΗ ΤΗΣ ΕΠΤΑΝΗΣΟΥ

εκλεχθείσα συνεπεία προσκλήσεως τής Προστάτιδος Δυνάμεως (σ.σ. Μεγάλης Βρετανίας) καί συνελθούσα όπως οριστικώς αποφανθή περί τής εθνικής αποκαταστάσεως τού Ιονίου λαού, πιστώς δέ εκδηλούσα τόν διάπυρον πόθον καί τήν ανέκαθεν σταθεράν αυτού βούλησιν καί συμφώνως πρός τάς προηγηθείσας ευχάς καί διακηρύξεις τών ελευθέρων Ιονίων Βουλών

ΨΗΦΙΖΕΙ

αι νήσοι ΚΕΡΚΥΡΑ, ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ, ΖΑΚΥΝΘΟΣ, ΛΕΥΚΑΣ, ΙΘΑΚΗ, ΚΥΘΗΡΑ, ΠΑΞΟΙ καί τά εξαρτήματα αυτών ενούνται μετά τού ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, όπως εσαεί αποτελώσιν αναπόσπαστον αυτού μέρος εν μιά καί αδιαιρέτω πολιτεία υπό τό Συνταγματικόν Σκήπτρον τής ΑΥΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΑΔΟΧΩΝ ΑΥΤΟΥ
 
Εγένετο εν τώ Βουλευτηρίω Κερκύρας τή κγ΄ Σεπτεμβρίου τού Σωτηρίου Έτους αωξγ΄

*

Αργία πολιούχου...

... της πόλεως των Αθηνών, του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου, 

σήμερα 3 Οκτωβρίου. Από τους πρώτους Αθηναίους Χριστιανούς, (βαπτίστηκε το 52 μ.Χ., αφού άκουσε το κήρυγμα του Απ. Παύλου στον Άρειο Πάγο) νομικός.

Ναός Γοργοϋπηκόου (Μητρόπολη)

       Ευκαιρία για πρωινή βόλτα στη Μονή Καισαριανής και το αισθητικό δάσος. Περιβάλλον καταπράσινο, με θέα στον αστικό ιστό- τόσο κοντά και τόσο μακριά από την πόλη- ένα δάσος που ηρεμεί, καθαρίζει μαζί με τον ψυχρό σήμερα αέρα το νου και την ψυχή. 

      Βυζαντινό μνημείο ανυπέρβλητου κάλλους, κελλιά αποκατεστημένα άψογα, αγιογραφίες με έντονα χρώματα, θεολογικότατα βιβλία των αγραμμάτων. Το καταπράσινο τοπίο, πεύκα, ελιές, χαρουπιές, κοκκορεβυθιές και τόσα άλλα, η μυρωδιά του ξερού χόρτου που υγραίνεται από την ψιλή βροχή, η αντάρα του Υμηττού, τα πρώτα κυκλάμινα!
 

Μονή Καισαριανής, καθολικό

αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου

Λουτρώνας και, αργότερα, ελαιοτριβείο της μονής

       Αξιολογότατη και η μικροσκοπική Μονή Αστερίου (επανδρωμένη). Τι χάρη έχουν οι βυζαντινοί ναοί με τα χρώματα και τα μικρά μεγέθη τους, πλήρως ενσωματωμένοι στο φυσικό περιβάλλον! Τι σοφία και μεγαλοπρέπεια! Η ανάσα μας...
      Κάθοδος στο άστυ... Βυζαντινός ναός Γοργοϋπηκόου (Άγιος Ελευθέριος), δίπλα στη Μητρόπολη Αθηνών, ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο (12ος αιών), με ενσωματωμένα στους εξωτερικούς τοίχους 90 ανάγλυφα αρχαίων και ρωμαϊκών, κυρίως, χρόνων. Διαβάστε κι εδώ. 

Περιδιάβαση στην Πλάκα 

Ωρολόγιο Κυρρήστου, Πλάκα (Ρωμαϊκή αγορά, πρώτος αιών μ.Χ.)
και στο βάθος δεξιά ερείπια του μεντρεσέ

και από παρόμοια οπτική γωνία
(γκραβούρα 18ου αιώνα, πηγή)

και τη ρωμαϊκή αγορά, με τη βιβλιοθήκη Αδριανού, όπου έχει διατηρηθεί αποτύπωμα του ναού του Ασωμάτου. Για να δείτε πιθανή αναπαράσταση της βιβλιοθήκης, πατήστε εδώ.

ίχνη από την εκκλησία του αρχαγγέλου Μιχαήλ που κατεδαφίστηκε

Ρωμαϊκή Αγορά...

... και η θέα προς τον Ιερό Βράχο

Επιστροφή από τον Κεραμεικό, το νεκροταφείο και τις πύλες της αρχαίας Αθήνας, Δίπυλον και Ιερά Πύλη.

Οδός Τάφων, η στήλη του Δεξίλεω

Ηριδανός ποταμός, Κεραμεικός

Γεμάτοι από εικόνες που δεν κουράζουν αλλά αναπαύουν και ανανεώνουν το μυαλό...