Αγια-Σωτήρα

               Μια δεσποτική εορτή με θηλυκό (;) όνομα στη λαϊκή παράδοση, που συνδέεται με τα γεννήματα και τις οπώρες, κυρίως τα σταφύλια, μα και τα σύκα σε μερικές περιοχές. Οι πιστοί της Μεταμορφώσεως παίρνουν μαζί με το αντίδωρο και λίγα σταφύλια που έχουν ευλογηθεί από τον ιερέα. Εξάλλου, από το σταφύλι προσφέρεται το κρασί που θα μετουσιωθεί σε Αίμα Χριστού. Κατάλυσις ιχθύος... 6η Αυγούστου.
               Αρχαία πρακτική και τελετουργία να αφιερώνονται τα πρώτα γεννήματα (ἀπαρχαί) στο Θεό σε συνδυασμό με ανάπαυση/εορτή :  Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια (1160a)

αἱ γὰρ ἀρχαῖαι θυσίαι καὶ σύνοδοι φαίνονται γίνεσθαι μετὰ τὰς τῶν καρπῶν συγκομιδὰς οἷον ἀπαρχαί· μάλιστα γὰρ ἐν τούτοις ἐσχόλαζον τοῖς καιροῖς. 

             Τα προμηνύματα του φθινοπώρου φτάνουν : 

"Του Σωτήρος τα λελέκια, του Σταυρού τα χελιδόνια!"  (Δ. Λουκάτος)

              Αυτό, βέβαια, συμβαίνει και σε άλλες χώρες/ αγροτικές κοινωνίες, πχ. στη Ρωσία. Και όχι μόνο το καλοκαίρι (πρβλ. Παναγία Μεσοσπορίτισσα, Αποσπορίτισσα, Πολυσπορίτισσα με τα "πολυσπόρια" την 21η Νοεμβρίου).

             Εξαιρετικά ενδιαφέρον το σχετικό άρθρο του Παναγιώτη Ι.Σκαλτσή, επίκουρου καθηγητή Α.Π.Θ (2012) : Η ευλογία των καρπών κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως.
             Η παρακάτω συνήθης ευχή εις μετάληψιν σταφυλής τη 6η του Αυγούστου από το Μέγα Ευχολόγιον (Τυπογραφείο Οικουμενικού Πατριαρχείου, 1803):

 
(εκζήτηση ευλογίας για του πρώτους καρπούς που ωρίμασαν, επειδή ο Θεός έδωσε τον καλό καιρό, αέρα και τις σταγόνες της βροχής, για τη χαρά που θα έχουν όσοι πάρουν και για να συγχωρήσει τις αμαρτίες αυτών που πρόσφεραν τα σταφύλια).

 *

         Μια ηλιόλουστη φωτεινή γαλάζια μέρα, με ζωηρό άνεμο που φέρνει τη στάχτη από τη Βαρυμπόμπη και μια πικάντικη οσμή καπνιστού... Τα κάνιστρα με τα σταφύλια, ενώ ευλογούνται- από τον ιερό ναό Αγ. Νικολάου Φιλοπάππου.