Κυριακή 11 Αυγούστου 2013

Καβάφης ελληνικός

         Αναφέρεται ότι ο Κ.Π.Καβάφης έλεγε στο Στρατή Τσίρκα: "Είμαι κι εγώ Ελληνικός. Προσοχή, όχι Έλλην, ούτε Ελληνίζων, αλλά Ελληνικός." (πηγή)
         Αντιπαρατιθέμενος με τον όρο γραικικά που χρησιμοποιεί για τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά/νεοελληνικά, ο όρος ελληνικά / ελληνικός αποδίδει το στίγμα του  πολιτισμού και των πανανθρώπινων ανθρωπιστικών υψηλών αξιών του, όπως αυτός διαμορφώθηκε από τους αρχαίους Έλληνες - και αντιγράφηκε από μεταγενέστερους και αλλοεθνείς. Τα σχόλιά του πολλά, ποικίλα, δηκτικά, καίρια για ελληνικούς, ελληνίζοντες, φιλέλληνες κ.α... Σταχυολογώντας μερικά αποσπάσματα:



*

Ὑπὲρ τῆς Ἀχαϊκῆς Συμπολιτείας πολεμήσαντες
 1922 

Ἀνδρεῖοι σεῖς ποὺ πολεμήσατε καὶ πέσατ᾿ εὐκλεῶς
τοὺς πανταχοῦ νικήσαντας μὴ φοβηθέντες.
Ἄμωμοι σεῖς, ἂν ἔπταισαν ὁ Διαῖος κι ὁ Κριτόλαος.
Ὅταν θὰ θέλουν οἱ Ἕλληνες νὰ καυχηθοῦν,
«Τέτοιους βγάζει τὸ ἔθνος μας» θὰ λένε
γιὰ σᾶς. Ἔτσι θαυμάσιος θά ῾ναι ὁ ἔπαινός σας.-

 Ἐγράφη ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ὑπὸ Ἀχαιοῦ·
ἕβδομον ἔτος Πτολεμαίου, Λαθύρου.

*
Παλαιόθεν ἑλληνίς
1927

Καυχιέται ἡ Ἀντιόχεια     γιὰ τὰ λαμπρά της κτίρια,
καὶ τοὺς ὡραίους της δρόμους·     γιὰ τὴν περὶ αὐτὴν
θαυμάσιαν ἐξοχήν,     καὶ γιὰ τὸ μέγα πλῆθος
τῶν ἐν αὐτῇ κατοίκων.     Καυχιέται ποὺ εἶν᾿ ἡ ἕδρα
ἐνδόξων βασιλέων·     καὶ γιὰ τοὺς καλλιτέχνας
καὶ τοὺς σοφοὺς ποὺ ἔχει,     καὶ γιὰ τοὺς βαθυπλούτους
καὶ γνωστικοὺς ἐμπόρους.     Μιὰ πιὸ πολὺ ἀσυγκρίτως
ἀπ᾿ ὅλα, ἡ Ἀντιόχεια     καυχιέται ποὺ εἶναι πόλις
παλαιόθεν ἑλληνίς·     τοῦ Ἄργους συγγενής:
ἀπ᾿ τὴν Ἰώνη ποὺ     ἱδρύθη ὑπὸ Ἀργείων
ἀποίκων πρὸς τιμὴν     τῆς κόρης τοῦ Ἰνάχου.



*
  Ἡγεμὼν ἐκ Δυτικῆς Λιβύης
1928 (απόσπασμα) 

Μήτε βαθὺς στὲς σκέψεις ἦταν, μήτε τίποτε.
Ἕνας τυχαῖος, ἀστεῖος ἄνθρωπος.
Πῆρε ὄνομα ἑλληνικό, ντύθηκε σὰν τοὺς Ἕλληνας,
ἔμαθ᾿ ἐπάνω, κάτω σὰν τοὺς Ἕλληνας νὰ φέρεται·
κ᾿ ἔτρεμεν ἡ ψυχή του μὴ τυχὸν
χαλάσει τὴν καλούτσικην ἐντύπωσι
μιλῶντας μὲ βαρβαρισμοὺς δεινοὺς τὰ ἑλληνικά,
κ᾿ οἱ Ἀλεξανδρινοὶ τὸν πάρουν στὸ ψιλό,
ὡς εἶναι τὸ συνήθειο τους, οἱ ἀπαίσιοι.  

*
Επιτύμβιον Aντιόχου, βασιλέως Kομμαγηνής 
1923

Μετά που επέστρεψε, περίλυπη, απ’ την κηδεία του,
η αδελφή τού εγκρατώς και πράως ζήσαντος,
του λίαν εγγραμμάτου Aντιόχου, βασιλέως
Κομμαγηνής, ήθελ’ ένα επιτύμβιον γι’ αυτόν.
Κι ο Εφέσιος σοφιστής Καλλίστρατος —ο κατοικών
συχνά εν τω κρατιδίω της Κομμαγηνής,
κι από τον οίκον τον βασιλικόν
ασμένως κ’ επανειλημμένως φιλοξενηθείς—
το έγραψε, τη υποδείξει Σύρων αυλικών,
και το έστειλε εις την γραίαν δέσποιναν.

«Του Aντιόχου του ευεργέτου βασιλέως
να υμνηθεί επαξίως, ω Κομμαγηνοί, το κλέος.
Ήταν της χώρας κυβερνήτης προνοητικός.
Υπήρξε δίκαιος, σοφός, γενναίος.
Υπήρξεν έτι το άριστον εκείνο, Ελληνικός—
ιδιότητα δεν έχ’ η ανθρωπότης τιμιοτέραν·
εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν.»

[Η Κομμαγηνή βρίσκεται στη νοτιοανατολική Τουρκία.  Στο όρος Νεμρούτ το ταφικό μνημείο του Αντιόχου εδώ.]

*


Ο Ιουλιανός, ορών ολιγωρίαν
1923
(απόσπασμα)      Έλληνες ήσαν επί τέλους. Μηδέν άγαν, Aύγουστε.


*


Φιλέλλην
1906,1912
Νόμισμα Μιθριδάτη του Α΄ (2ος αιων. π.Χ.) με το συχνό τότε όρο Φιλέλληνος

Την χάραξι φρόντισε τεχνικά να γίνει.
Έκφρασις σοβαρή και μεγαλοπρεπής.
Το διάδημα καλλίτερα μάλλον στενό·
εκείνα τα φαρδιά των Πάρθων δεν με αρέσουν.
Η επιγραφή, ως σύνηθες, ελληνικά·
όχ’ υπερβολική, όχι πομπώδης—

μην τα παρεξηγήσει ο ανθύπατος
που όλο σκαλίζει και μηνά στην Pώμη —
αλλ’ όμως βέβαια τιμητική.
Κάτι πολύ εκλεκτό απ’ το άλλο μέρος·
κανένας δισκοβόλος έφηβος ωραίος.
Προ πάντων σε συστήνω να κυττάξεις
(Σιθάσπη, προς θεού, να μη λησμονηθεί)
μετά το Βασιλεύς και το Σωτήρ,
να χαραχθεί με γράμματα κομψά, Φιλέλλην.
Και τώρα μη με αρχίζεις ευφυολογίες,
τα «Πού οι Έλληνες;» και «Πού τα Ελληνικά
πίσω απ’ τον Ζάγρο εδώ, από τα Φράατα πέρα».
Τόσοι και τόσοι βαρβαρότεροί μας άλλοι
αφού το γράφουν, θα το γράψουμε κ’ εμείς.

Και τέλος μη ξεχνάς που ενίοτε
μας έρχοντ’ από την Συρία σοφισταί,
και στιχοπλόκοι, κι άλλοι ματαιόσπουδοι.
Ώστε ανελλήνιστοι δεν είμεθα, θαρρώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: