Ναυάγιο Αντικυθήρων - Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

      Μέσα στη γενική κατήφεια για τα τεκταινόμενα στην εκπαίδευση και τη θερινή ραστώνη μια επίσκεψη σε μια υπέροχη και ενδιαφέρουσα περιοδική έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, που εγκαινιάστηκε στις 6 Απριλίου 2012 και θα διαρκέσει μέχρι 31 Αυγούστου 2013, με τίτλο :  

"Το ναυάγιο των Αντικυθήρων - Το Πλοίο, οι Θησαυροί, ο Μηχανισμός".

        Να σημειώσω ότι είχα κάποια χρόνια να επισκεφτώ το μουσείο : οι υπάλληλοι σοβαροί και απόλυτα ευγενείς (δε διάβαζαν εφημερίδα στη γωνία τους), όχι επαρκείς για όλες τις αίθουσες με αποτέλεσμα μερικές να είναι κλειστές για το κοινό, δυστυχώς. Ας μείνουμε όμως στο θέμα μας.

Από την ιστοσελίδα του Μουσείου (φωτογραφία από την ανέλκυση, 1901)

     Για πρώτη φορά παρουσιάζεται το σύνολο σχεδόν των αρχαιοτήτων που ανασύρθηκαν από το χώρο του περίφημου Ναυαγίου, το οποίο εντόπισαν σφουγγαράδες από τη Σύμη.Η μερική ανέλκυσή του συνιστά την πρώτη μεγάλη ενάλια έρευνα παγκοσμίως, την πρώτη φάση της οποίας (1900-1901) ανέλαβαν οι Σύμιοι σφουγγαράδες με τη συνδρομή πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού και τη δεύτερη (1976) η Αρχαιολογική Υπηρεσία με τη βοήθεια του ωκεανογραφικού πλοίου του J.Y. Cousteau “Καλυψώ”.
      Το εν λόγω φορτηγό πλοίο (ὁλκάς) ξεκίνησε ίσως από την Έφεσο ή τη Δήλο με εμπορικό προορισμό (εξού και πολλά αγάλματα, αμφορείς) την Ιταλία το 60-50 π.Χ. Την περίοδο εκείνη ναυαγούσε περίπου ένα στα τριάντα πλοία!

     Η παρουσίαση εξαιρετική με πληροφορίες, στοιχεία, φωτογραφίες της εποχής, τηλεγραφήματα, μέχρι και αναπαράσταση του βυθού, όλα σε ένα σκούρο μπλε φόντο.
   

Ο έφηβος των Αντικυθήρων

      Κεντρικά εκθέματα ο χάλκινος έφηβος των Αντικυθήρων, οι οξυπύθμενοι αμφορείς, τα μοναδικά γυάλινα αντικείμενα και ερυθροβαφή κεραμικά, μέρος από το ξύλινο μαδέρι του πλοίου, οι πληροφορίες για την αρχαία ναυπηγική, τα αγάλματα από στιλπνό παριανό μάρμαρο μισοφαγωμένα από μικροοργανισμούς στα σημεία που δεν είχαν παραχωθεί στην άμμο του βυθού.      

οξυπύθμενοι αμφορείς (πηγή)

      Εντυπωσιακότερος όλων, βέβαια, ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, το πλέον σκοτεινό αντικείμενο που μας υποψιάζει για την έκταση της τεχνογνωσίας των αρχαίων Ελλήνων. Μια υπολογιστική μηχανή (αστρονομική, ημερολογιακή, αστρολάβος), που εκτελούσε τον ηλιακό, σεληνιακό και ζωδιακό κύκλο, υπολόγιζε γνωστές αστρονομικές περιόδους, όπως τον κύκλο του Μέτωνα και του Σάρου, προέβλεπε εκλείψεις ηλίου και σελήνης, κινήσεις πλανητών και υπολόγιζε αρχαία γεγονότα, όπως οι πέντε μεγάλοι αγώνες της αρχαιότητας (Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα, Πύθια και Νάια) ή αντίστοιχες ημερομηνίες...

εκτελούσε τον ηλιακό, σεληνιακό και ζωδιακό κύκλο, υπολόγιζε γνωστές αστρονομικές περιόδους, όπως τον κύκλο του Μέτωνα και του Σάρου, προέβλεπε εκλείψεις ηλίου και σελήνης, κινήσεις πλανητών και υπολόγιζε αρχαία γεγονότα, όπως οι πέντε μεγάλοι αγώνες της αρχαιότητας (Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα, Πύθια και Νάια Πηγή: www.lifo.gr

μηχανισμός εκτελούσε τον ηλιακό, σεληνιακό και ζωδιακό κύκλο, υπολόγιζε γνωστές αστρονομικές περιόδους, όπως τον κύκλο του Μέτωνα και του Σάρου, προέβλεπε εκλείψεις ηλίου και σελήνης, κινήσεις πλανητών και υπολόγιζε αρχαία γεγονότα, όπως οι πέντε μεγάλοι αγώνες της αρχαιότητας (Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα, Πύθια και Νάια στη Δωδώνη). Οι επιγραφές που φέρει ο μηχανισμός αποτελούν οδηγίες χρήσης του και ο τύπος των γραμμάτων τους χρονολογεί τον μηχανισμό στο 150-100 π.Χ. Ήταν, δηλαδή, ήδη σε χρήση περί τα 100 χρόνια μέχρι τη στιγμή που ναυάγησε το πλοίο έξω από τα Αντικύθηρα. Πηγή: www.lifo.gr

μηχανισμός εκτελούσε τον ηλιακό, σεληνιακό και ζωδιακό κύκλο, υπολόγιζε γνωστές αστρονομικές περιόδους, όπως τον κύκλο του Μέτωνα και του Σάρου, προέβλεπε εκλείψεις ηλίου και σελήνης, κινήσεις πλανητών και υπολόγιζε αρχαία γεγονότα, όπως οι πέντε μεγάλοι αγώνες της αρχαιότητας (Ολύμπια, Ίσθμια, Νέμεα, Πύθια και Νάια στη Δωδώνη). Οι επιγραφές που φέρει ο μηχανισμός αποτελούν οδηγίες χρήσης του και ο τύπος των γραμμάτων τους χρονολογεί τον μηχανισμό στο 150-100 π.Χ. Ήταν, δηλαδή, ήδη σε χρήση περί τα 100 χρόνια μέχρι τη στιγμή που ναυάγησε το πλοίο έξω από τα Αντικύθηρα. Πηγή: www.lifo.gr

        Οι πληροφορίες γι' αυτόν και οι υποθέσεις είναι συγκλονιστικές. Προβάλλεται στα πλαίσια της έκθεσης και το ακόλουθο ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, για όσους δεν θα μπορέσουν να επισκεφτούν την έκθεση (δείτε και εδώ μια περιήγηση). Υπάρχει μάλιστα και μια ενδιαφέρουσα διαδικτυακή εκπαιδευτική εφαρμογή με τίτλο Τα μυστήρια του μηχανισμού των Αντικυθήρων με πολλές πληροφορίες, καθώς και φυλλάδιο στα πλαίσια του εκπαιδευτικού προγράμματος.