Παρασκευή 25 Απριλίου 2014

Πηγής

...της Ζωοδόχου, της Παναγίας ουσιαστικά,
την Παρασκευή της Διακαινησίμου 
(εβδομάδος = της καινούργιας, δηλαδή μετά το Πάσχα).
Η εικόνα της Παναγίας ασημωμένη και τα ψάρια!
(πηγή)
       Πανηγυρίζει η Κωνσταντίνου Πόλη και το γνωστότερο ίσως αγίασμα (και από τη Λωξάντρα, της Μ. Ιορδανίδου: πατήστε για να τη διαβάσετε), η Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα, στην πύλη της Σηλυβρίας (δείτε και εδώ), όπου οι τάφοι των Πατριαρχών και οι μαρμαρόπλακες με τα καραμανλίδικα (τουρκικά με ελληνικό αλφάβητο για τους Έλληνες χριστιανούς που τουρκοφώνησαν στη Καππαδοκία). Προσωνύμιο υβριδικό, τουρκικής ρίζας (balιk σημαίνει ψάρι στα τουρκικά), αλλά σημειολογίας ελληνικής, βυζαντινής : στα χρόνια της Άλωσης εδώ έγινε το  γνωστό από τις παραδόσεις του ελληνικού λαού επεισόδιο με τα ψάρια για το μεγάλο εκείνο και ανήκουστο κακό. Να πώς το έχει αναπλάσει ποιητικά ο Γεώργιος Βιζυηνός:

Τὸ Μπαλουκλί
 (Τὰ ψάρια τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς)

Σαράντα μέρες πολεμᾷ ὁ Μωχαμὲτ νὰ πάρῃ
την Πόλη τὴν μεγάλη.
Σαράντα μέρες ἔκαμεν ὁ ῾γούμενος τὸ ψάρι
στὰ χείλη του νὰ βάλῃ.
Ἀπ᾿ τὲς σαράντα κι ὕστερα, πεθύμησε νὰ φάγῃ
τηγανισμένο ψάρι.
–Ἂν μᾶς φυλάγ᾿ ἡ Παναγιὰ καθὼς μᾶς ἐφυλάγει,
τὴν Πόλη ποιὸς θὰ πάρη;
Ρίχτει τὰ δίχτυα στὸν γιαλό, τρία ψαράκια πιάνει,
–Θεός νὰ τὰ βλογήσῃ!
Τὸ λάδι βάλλει στὴν φωτιὰ μὲς στ᾿ ἀργυρὸ τηγάνι,
για νὰ τὰ τηγανίσῃ.
Τὰ τηγανίζ᾿ ἀπὸ τὴν μιά, καὶ πά᾿ νὰ τὰ γυρίσῃ
κι ἀπὸ τὸ ἄλλο μέρος.
Ὁ παραγιός του βιαστικὰ πετᾷ νὰ τοῦ μιλήσῃ,
καὶ τάχασεν ὁ γέρος!
–Μην τηγανίζῃς, γέροντα, καὶ μὄσχισε τὸ ψάρι
στην Πόλη τὴν μεγάλη!
Τὴν Πόλη τὴν ἐξακουστὴ οἱ Τοῦρκοι ἔχουν πάρει,
μᾶς κόβουν τὸ κεφάλι!
–Στὴν Πόλη Τούρκου δὲν πατοῦν κι Ἀγαρηνοῦ ποδάρια!
Μὲ φαίνεται σὰν ψεύμα!
Μ᾿ ἂν εἶν᾿ ἀλήθεια τὸ κακό, νὰ σηκωθοῦν τὰ ψάρια
νὰ πέσουν μὲς στὸ ρεῦμα!
Ἀκόμ᾿ ὁ λόγος βάσταγε, τὰ ψάρι᾿ ἀπ᾿ τὸ τηγάνι,
τὴν μία μεριὰ ψημένα,
πηδήξανε κι ἐπέσανε στῆς λίμνης τὴν λεκάνη,
γερά, ζωντανεμένα.
Ἀκόμ᾿ ὡς τώρα πλέουνε, κόκκιν᾿ ἀπὸ τὸ μέρος,
ὅπου τὰ εἶχε ψήσει.

Φυλάγουν τὸ Βυζάντιο ν᾿ ἀναστηθῇ κι ὁ γέρος
νὰ τ᾿ ἀποτηγανίση.
(Από τη συλλογή Ἀτθίδες αὖραι, εκδ. 1883)

Δεν υπάρχουν σχόλια: