Ρινόκερος

Albrecht Dürer, Ρινόκερος (1515)

     Στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας Β΄ γυμνασίου, διαβάσαμε το κείμενο με τίτλο Ρινοκερίτις, ένα χρονογράφημα για την αναισθησία των Νεοελλήνων και τον παραλογισμό που διακρίνει τη συμπεριφορά τους στο δημόσιο χώρο (αλλά και γενικότερα). Αφορμή για συζήτηση... Το κείμενο εμπνεύστηκε τον τίτλο και το θέμα από το θεατρικό έργο "Ο ρινόκερος" (1959) του γαλλορουμάνου συγγραφέα του θεάτρου του παραλόγου, Ευγένιου Ιονέσκο (1909-1994). 

    Ο ήρωας του έργου, Μπερανζέ, παρακολουθεί σε μια γαλλική επαρχιακή πόλη τη μεταμόρφωση των συντοπιτών του  σε παχύδερμα, ρινόκερους. Ο ίδιος μόνος αντιστέκεται και καταβάλλει το τίμημα, μοιάζει ο παράλογος. Αναφωνεί στο τέλος : Ενάντια σ’ όλον τον κόσμο! Θα υπερασπίσω τον εαυτόν μου ενάντια σ’ όλο τον κόσμο… δεν θα καθίσω με σταυρωμένα χέρια, θα πολεμήσω… Είμαι ο τελευταίος άνθρωπος… και μέχρι να ‘ρθεί το τέλος θα παραμείνω άνθρωπος! Οχι δεν θα συνθηκολογήσω! Δεν θα γίνω σαν κι εσάς!

το πρόγραμμα της παράστασης
(πηγή : Εθνικό Θέατρο)

     Πρόκειται για ένα έργο που γράφτηκε με αφορμή την άνοδο του ολοκληρωτισμού (όλων των μορφών) και του παραλογισμού πριν και κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, ένα έργο αντίστασης κατά της παραπληροφόρησης της κάθε προπαγάνδας, έργο ενάντια στην παράλογη "λογική", στα ψέματα που μας καταντούν σκλάβους, σε όλες τις μαζικές υστερίες και επιδημίες, κρυμμένες κάτω από την καλύπτρα της λογικής και των ιδεών, μα που δεν παύουν να είναι σοβαρές κοινωνικές ασθένειες... Πόσες φορές σε κοινωνικούς χώρους (ή εργασίας κλπ.) δεν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον- κατά τη γνώμη μας- παραλογισμό, την απουσία κοινής λογικής. Πόσες φορές δεν αντιμετωπίζουμε την περίπτωση να προσπαθούν οι πολλοί να μας αποδείξουν ότι εμείς είμαστε παράλογοι; Οι ρινόκεροι έγιναν πολλοί στο θεατρικό έργο, είχαν το "δίκιο τους", ο Μπερανζέ, όμως, διατηρεί την "ανθρωπιά" του και, αν και παράλογος για τους πολλούς, μας φαίνεται  ήρωας... ή μήπως όχι; Εγωισμός ή δίκιο;
Ένα ενδιαφέρον έργο που μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει και από το αρχείο του Εθνικού Θεάτρου διαδικτυακά.
     Μερικές ατάκες από το έργο - κωμικές αλλά και τροφή για σκέψη και προβληματισμό:

*Υπάρχουν πράγματα που περνάνε από το μυαλό ακόμα και των άμυαλων! 
*Οι νεκροί είναι περισσότεροι από τους ζωντανούς και ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται. Οι ζωντανοί σπανίζουν.
* Η ζωή είναι ένας διαρκής αγώνας. Το να μην αγωνίζεσαι είναι κατάντια! 
*Τον λίγο χρόνο που έχεις χρησιμοποίησέ τον προς όφελός σου. Μην αφήνεσαι να παραδέρνεις όπου φυσάει ο άνεμος. 
* Αυτοί εκεί έξω, είναι ο κόσμος. Αυτοί είναι χαρούμενοι! Το νιώθουν στο πετσί τους! Όχι σαν εμάς! Δε μου φαίνονται τρελοί εμένα! Είναι όντα της φύσης. Δεν αναζητούν λόγο για να υπάρξουν, τον έχουν. Υπάρχουν...