Εαρινή

...ισημερία σήμερα, πρώτη επίσημη της άνοιξης.
Πότε τελειώσαμε και αυτόν το Μάρτιο;

Με μια εικαστική απόδοση της εποχής : φρέσκια, με άρωμα και γεύση δροσερού χόρτου, γήινη και πάλλουσα, θάλλουσα και νεαρή, αναζωογονητική και γόνιμη.

Παραφράζοντας τον Ποιητή :  
δάγκωσα τη μέρα και έσταξε μια σταγόνα πράσινο αίμα...

      Η απεικόνιση αυτή ανήκει στην έμπνευση της εξαίρετης εικαστικού και αγιογράφου Αλεξάνδρας Τσίγκου. Στην αρχή- και σε σύγκριση με την ανυπέρβλητη Οπώρα της- με παραξένεψε αυτή η εικόνα: κάπως παγανιστική, από άλλο κόσμο, μη ρεαλιστική, σαν τις ανεράιδες των παραμυθιών, λίγο ρομαντική, ζωντανή και απόκοσμη. Λίγο με απογοήτευσε, για να με καταγοητεύσει στη συνέχεια, όταν αυτόματα τη συνδύασα με την αγαπημένη συγγραφέα, την Ισμήνη Καπάνταη, η οποία με μαγεύει με τα ιστορικά μυθιστορήματά της, καθώς έπεσε στα χέρια μου το έργο της "Η ιστορία της Ιόλης" ,  ένα πιο σύγχρονο αλλά πάντα με ιστορική διάσταση έργο:

Νεραϊδομάτω

Η κυρα-Μανωλία, η Λάμια, η κυρά-Κάλω - κάποια από τις κόρες της , μια Νεράιδα όμορφη σαν άστρο, με πράσινα μαλλιά βοστρυχωτά, ...να χορεύει κάτω στη ρεματιά με τα μαλλιά ξεσκέπαστα… Κόρη του Νερού που είχε αφήσει το μαντήλι αφημένο που το παλικάρι κρυμμένο στις λυγαριές και τα καλάμια το έκλεψε της ξωθιάς... Έκαναν παιδιά με νεραϊδίσια μάτια, πράσινα, γαλάζια, σκούρα θαλασσιά, σταχτοπράσινα, γκρίζα σκοτεινά  σαν απάτα νερά, όλα με μάτια του νερού – σε άλλους υπερίσχυε η ανθρώπινη καταγωγή, ενώ κάποιοι είχαν στις φλέβες τους νερό και για καρδιά είχαν πέτρα… (σσ. 29-31)

*

Η ιστορία της Ιόλης

        Βιβλίο (μικρό μυθιστόρημα; νουβέλα εκτεταμένη;) του 1992, που διαβάστηκε απνευστί. Είναι ένας εσωτερικός μονόλογος με αναδρομές, μια αφήγηση της κεντρικής ηρωίδας που έχει φυσικά μια αναφορά σε ιστορική περίοδο του 1821, αλλά εκτυλίσσεται σε τρία χρονικά επίπεδα : στο σήμερα, στο παρελθόν της γυναίκας και στον ιστορικό χρόνο της συγγραφής της (ιστορία της μεγάλης Επανάστησης του 1821, συγκεκριμένα το 1827). Διαφορετικό από τα άλλα αγαπημένα της, καθώς ψηλαφούμε την ανθρώπινη ψυχολογία : ανδρική, γυναικεία, ζευγαριού, γονέων (μητέρας κυρίως)-παιδιών,  Μάρκος (Μέντορας ή Πυγμαλίων),  Ευτύχης και η συζυγία, ανταγωνισμός, πάθος, λάθος,  όρκος, σύμβαση,  ψευδαισθήσεις, εσωτερικό ξεκαθάρισμα, αλληλοπεριχώρηση τόσο ασύμμετρη, παράλληλες ιστορίες αγάπης- εγκατάλειψης- θανάτου σε δύο ιστορικές περιόδους, στη ζωή και στη μυθοπλασία, σημειολογία στα ονόματα … Και πάλι προσωπικές ταυτίσεις με την ανάγνωση : Φιλοσοφική, αγάπη για την ιστορία, Μάχης Αναλάτου (σε σχολείο επί της οδού αυτής ο οκτάωρος τότε διαγωνισμός ΑΣΕΠ καθηγητών!), Άγραφα... Ένα πιο ζεστό βιβλίο της Καπάνταη, όχι τόσο ολοκληρωμένο ίσως να πουν κάποιοι και λόγω πειορισμένης έκτασης, ωστόσο πολύ δυνατό - το αγάπησα, έχει αλήθειες, ατμόσφαιρα, το μύθο της Λάμιας, το σμίξιμο των ανθρώπων με τις ανεράιδες…

        Η λογοτεχνική της παραγωγή της Καπάνταη αφορά ιστορικές περιόδους, όπως Οθωμανοκρατία-Ενετοκρατία, 1821, 16^ος αιώνας, αλλά και Βυζάντιο, με πρωταγωνίστριες των ιστοριών της κυρίως γυναίκες…Έχει γράψει, επίσης, τα κείμενα ενός εκπληκτικού οδοιπορικού στην Ιωνία που προβλήθηκε από τη ΕΡΤ το 1995 με τίτλο Επί τα ίχνη (δείτε τα επεισόδια διαδικτυακά από το ψηφιακό αρχείο εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ). 
 [Εργογραφία : Επτά φορές το δαχτυλίδι (1989), Απειρωτάν και Τούρκων - μυθιστόρημα (1990), Η Ιστορία της Ιόλης - μυθιστόρημα (1992), Πού πια καιρός - μυθιστόρημα (1996), Στο Κρυφό Σχολειό - παιδικό (1997), Ιωνία (Οι Έλληνες στη Μικρασία) - λεύκωμα (1997), Εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη - λεύκωμα (1999), Η Φλώρια των νερών - μυθιστόρημα (1999), Το άλας της Γης- μυθιστόρημα (2002), Eμείς έχουμε εμάς, μυθιστόρημα (2007)].

* 

Αποσπάσματα του βιβλίου:

41 : Όταν ο Μάρκος (σημείωση: σημειολογικά και το όνομα ενός ήρωά της εμπνευσμένο από το '21, τον Μπότσαρη; Από το Μεσολόγγι; Με καταγωγή απώτερη από τα απάτητα Άγραφα;) ήταν μια οδυνηρή ανάμνηση, τις ώρες που βρισκόμουν δίχως άμυνες ή ακόμα κι εκείνες τις ώρες που συνειδητά άνοιγα το κουτί με τα φαντάσματα προετοιμασμένη να πονέσω…

91: Ψάχνει να βρει λόγους που θα τον δικαιώσουν ηθικά / δικαιολογίες που θα ησύχαζαν τη συνείδησή του

119: Φαντάσου να σου τα έχουν πάρει όλα και εντούτοις να μπορείς εσύ, ο ανίσχυρος, να τους στερήσεις αυτό που περιμένουν, αυτό που θεωρούν ότι τους ανήκει διακιωματικά, τις κραυγές του πόνου, τις ικεσίες,  να σε βασανίζουν και εσύ να μπορείς να κρατηθείς, από θυμό ενδεχομένως… Ίσως γι’ αυτό φρόντιζαν οι Τούρκοι να ταξιδεύει μαζί τους, πριν απ’ αυτούς η φήμη για τη φοβερή σκληρότητά τους…

173 : Πόσο έχει ο δρόμος που ακολουθούμε χαραχτεί από πριν και  πόσο εμείς τον κουβαλούμε μέσα μας, πόσο τα κύτταρά μας τα ίδια διαμορφώνουν τις καταστάσεις και επιλέγουν τη σκηνή πάνω στην οποία θα παιχτεί το δράμα της ζωής μας; 

*

Η φράση που ξεχωρίζει ίσως :  « είμαστε αυτό που είμαστε και όχι αυτό που θέλουμε»…