Εάλω η Πόλις...(;)

"Ω φρίξον ήλιε! ω στέναξον, γη! εάλω η πόλις!"

Θεόφιλος, Απόδοση της Άλωσης (πηγή - αφιέρωμα)

        Με αυτά τα λόγια περιγράφει στο Χρονικόν του ο Γεώργιος Φραντζής (διαβάστε και εδώ), αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και έμπιστος του τελευταίου αυτοκράτορα, τη στιγμή που γίνεται αντιληπτό ότι η Πόλη πέφτει στα χέρια των Οθωμανών.  Ο ίδιος στενός συνεργάτης του αυτοκράτορα, αξιωματούχος με καταγωγή από Θεσσαλονίκη και Λήμνο, θα αιχμαλωτιστεί από τους Οθωμανούς (όπως και η σύζυγος και δύο από τα παιδιά του που επέζησαν), θα ελευθερωθεί, θα καταφύγει στην Πελοπόννησο (μέχρι την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1460) και θα αφήσει την τελευταία του πνοή ως μοναχός Γρηγόριος στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα, ηλικιωμένος πια. Τα παιδιά του είχαν ήδη αποβιώσει στην αιχμαλωσία.

Και συνεχίζει:

"Εγκρατείς οι πολέμιοι πάσης της πόλεως γεγονότες ημέρα Τρίτη, ώρα ην της ημέρας β΄ και ήμισυ του ͵ςϡξα΄  τη  κθ΄ του μηνός Μαΐου... και των δε προσπιπτόντων σφαγή και αιχμαλωσία, των δε καταλαμβανομένων και ανθισταμένων σφαγή..."

*

         Αποφράς (= μαύρη) ημέρα η Τρίτη στη λαϊκή μας παράδοση. Ποιο έτος όμως έγινε η Άλωση; Και με γράμματα και όχι αριθμούς; Όπως είπαμε και στο μάθημα : αφενός οι Βυζαντινοί ακολουθούσαν την ελληνική αρίθμηση με γράμματα της αλφαβήτου και αφετέρου το σύστημα χρονολόγησης βασιζόταν στο (και από εβραϊκή παράδοση) έτος κτίσεως κόσμου (5508 π.Χ.).

*

       Και κάτι που δεν αναφέραμε με λεπτομέρειες: ώρα πτώσης της Πόλης στους εχθρούς αναφέρεται η β' και μισή, δηλαδή η 2η. Ποια ώρα ήταν, λοιπόν; 

       Ακόμα και σήμερα μερικά μοναστήρια (Αγίου Όρους κ.α.) χρησιμοποιούν τη βυζαντινή ώρα, οπότε η 12η ώρα συμπίπτει με τη δύση του ηλίου (άρα δεν είναι ακριβώς σταθερή καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου). Άρα περίπου 10.00 με 11.00; Πάντως μέχρι το μεσημέρι- όπως είπαμε- είχαν όλα τελειώσει...

 *
Και όπως αναφέρει και ο Φραντζής: 

ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έχασε τη ζωή του σε ηλικία :

 έτη τεσσαράκοντα εννέα και μήνες τρεις και ημέραι είκοσι

και η των Ρωμαίων βασιλεία είχε διαρκέσει

 από Κωνσταντίου Φλαβίου μέχρι και Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
έτη ͵αρμγ΄ μήνας ι΄ ημέρας δ΄

*

Αφιέρωμα στην Άλωση :
(διαβάστε από τις Επτά Ημέρες)
Άλωση της Πόλης

*
Μια φωνή, όμως, αιώνες μετά...
Νικηφόρος Βρεττάκος
"Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη"
(1980-1)

Ουκ εάλω η ρίζα! Ουκ εάλω το φως!

 *

Καί τώρα, ἰδού· μέ τό ἴδιο αὐτό χέρι πού ἔγραφε τούς ὕμνους στό
φῶς, παίρνω χῶμα ἀπ’ τό χῶμα σου.
Σε φιλῶ καί σοῦ εὔχομαι, Ζωή ἐσαεί· Φῶς ἐσαεί· Λόγο ἐσαεί· ἐγώ
ὁ τρισχιλιομυριοστός σου μικρός υἱός
Νικηφόρος

πηγή: ΕΚΕΒΙ (ΕΛΙΑ)

(από ομιλία του Νικηφόρου Βρεττάκου στην εκδήλωση επίσημης εισδοχής του στην Ακαδημία Αθηνών,  9 Φεβρουαρίου 1987)

Το να γεννηθεί κανείς σ’ αυτή τη ζωή, είναι ευλογία. Το να γεννηθεί σ’ αυτό τον τόπο είναι διπλή ευλογία. Αλλά διπλό και το χρέος. Δεν πρέπει να πάψουμε να πιστεύουμε στη ρίζα μας. 

Και δεν πρέπει να θεωρούμε τολμηρή την ιδέα ότι, σε μια εποχή που ο άνθρωπος πάσχει ή αγωνία πάνω στον πλανήτη μας, η Ελλάδα ενδέχεται να μπορέσει να βοηθήσει και πάλι τον κόσμο 

με την πράξη ή με το λόγο της...

*