τέλος

αλφαβητάριο 1971, Κ. Γραμματόπουλος
(εκδ. Λιβάνη)

     Άλλη μία χρονιά έφτασε στο τέλος της. Ανάμικτα συναισθήματα: η ένταση της διδακτικής χρονιάς έχει καταλαγιάσει, έχουμε ηρεμήσει κάπως από τα διαβάσματα, τα διορθώματα, τις αγωνίες (όσοι είχαμε...)- και οι μαθητές το ίδιο. Ξεχωριστή στιγμή η αποχώρηση καθηγητών που συνταξιοδοτήθηκαν, πολλές σκέψεις, απολογισμός, αναθεωρήσεις. Βέβαια, το σχολείο παραμένει ανοικτό μία ημέρα την εβδομάδα- και στο ιστολόγιο θα  "ανέβουν"  κάποιες αναρτήσεις με σημειώσεις ή παρουσιάσεις (χρήσιμες, πιστεύω). Σκέψεις για διακοπές-ανανέωση, αναμονή για να δούμε πού και πώς θα είμαστε το καλοκαίρι και από τη νέα χρονιά...

Συνέντευξη : 20 χρόνια πριν

      Κλείνοντας τη φετινή χρονιά, θα ήθελα να κρατήσω τη δουλειά που έγινε στη Βυζαντινή Ιστορία, μια παρεξηγημένη ιστορική περίοδο, με προβληματική ύλη, εγχειρίδιο, προσέγγιση κ.α.π. Κάτι κάναμε, νομίζω, ίσως και κάτι να έμεινε σε κάποια παιδιά, πιο πολύ μερικές εικόνες (οπτικές και αφηγηματικές),  με τις οποίες έγινε προσπάθεια ώστε να γίνει πιο οικείο το αντικείμενο. Ένα θέμα που εμένα τουλάχιστον με συγκινεί και με θέλγει πολύ, ειδικά όταν επισκέπτομαι σήμερα τόπους όπως η Κωνσταντινούπολη ή ο Μυστράς, ο Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών, οι βυζαντινές γωνιές της Αθήνας...

Sir James Cochran Stevenson Runciman

    Ως επιστέγασμα της φετινής διδακτικής πράξης- μιας και δεν προλάβαμε στην τάξη- θα ήθελα να παραθέσω εδώ μια συνέντευξη του κορυφαίου βυζαντινολόγου σερ Στίβεν Ράνσιμαν, ο οποίος μελέτησε σε βάθος, εκτίμησε και διέδωσε την επιστημονική του άποψη για το ιστορικό αυτό φαινόμενο, την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, συγγράφοντας πλήθος βιβλίων αναφοράς, αξεπέραστων:

πηγή εικόνων : biblionet

     Έγκριτος και διαπρεπής ιστορικός, μελετητής των πηγών και συναρπαστικός ιστορικός αφηγητής!  Γεννήθηκε το 1903 από σκοτσέζικη αριστοκρατική οικογένεια, ήρθε σε επαφή με τα ελληνικά από μικρή ηλικία και απέκτησε ευρύτατη μόρφωση, αφοσιωμένος στην επιστήμη (δεν παντρεύτηκε ποτέ). Λίγο πριν πεθάνει το 2000 ασπάστηκε την Ορθοδοξία στο Άγιον Όρος.
    Πηγή της συνέντευξης αυτής (1994) υπήρξε η εξαίρετη ιστοσελίδα του π. Ν. Μαμαλούγκου. Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ. Μερικά αποσπάσματα:

Νομίζω ότι αυτοί οι Έλληνες είναι πολύ άδικοι με τους βυζαντινούς τους προγόνους. Δεν ήταν μια κοινωνία χωρίς διανοούμενους αρκεί να δεις τη δουλειά και την πρόοδο της βυζαντινής ιατρικής. Μπορεί να μη συμπαθεί κάποιος τη θρησκεία, αλλά μερικοί από τους εκκλησιαστικούς συγγραφείς όπως οι Καππαδόκες πατέρες, και πολλοί ακόμη, ως το Γρηγόριο τον Παλαμά, ήταν άνθρωποι μοναδικής πνευματικότητας... Υπήρχε έντονη διανόηση και πνευματική ζωή στο Βυζάντιο. Κυρίως δε, στο τέλος των βυζαντινών χρόνων, π.χ. στην Παλαιοντολόγεια περίοδο. Είναι αρκετά περίεργο πως, την ώρα που η αυτοκρατορία συρρικνώνονταν η διανόηση ήταν πιο ανθηρή από ποτέ.

Η βυζαντινή τέχνη ήταν από τις μεγαλύτερες σχολές τέχνης παγκοσμίως. Κανένας αρχαίος Έλληνας δε θα μπορούσε να χτίσει την Αγία Σοφία, αυτό απαιτούσε πολύ βαθιά τεχνική γνώση. Κάποιοι, ξέρετε, υποστηρίζουν, ότι η βυζαντινή τέχνη είναι στατική. Δεν ήταν καθόλου στατική, αλλά ήταν μια σχολή τέχνης από τις σημαντικότερες στον κόσμο, που όσο περνά ο καιρός εκτιμάται όλο και περισσότερο, κι όσοι έλληνες διανοούμενοί σας λένε ότι το Βυζάντιο δε δημιούργησε τίποτε, είναι τυφλοί.

Δε νομίζω ότι οι σύγχρονοι έλληνες είναι περισσότερο έλληνες από τους βυζαντινούς. Μέσα στο χρόνο, μες στους αιώνες, οι φυλές δε μένουν καθαρές, υπάρχουν όμως ορισμένα χαρακτηριστικά των πολιτισμών που παραμένουν εθνικά. Οι βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν την ελληνική γλώσσα που άλλαξε λίγο, αλλά οι γλώσσες αλλάζουν ενδιαφέρονταν για τη φιλοσοφία και τη φιλοσοφική ζωή πάρα πολύ, ήταν μεν υπήκοοι ενός αυτοκράτορα, αλλά αυτός ο αυτοκράτορας έπρεπε να φέρεται σωστά, γιατί γίνονταν εύκολα λαϊκές εξεγέρσεις. Το χειρότερο που θα μπορούσαν να πουν για το Βυζάντιο είναι πως ήταν, μάλλον, ένα γραφειοκρατικό κράτος. Όμως είχε μια πολύ μορφωμένη γραφειοκρατία, πολύ πιο μορφωμένη από τους γραφειοκράτες του σημερινού κόσμου. 

Η Εκκλησία έκανε πολλά για τους ανθρώπους. Το Βυζάντιο είχε πλήρη κοινωνική αίσθηση. Τα νοσοκομεία ήταν πολύ καλά, όπως και τα γηροκομεία, τα οποία ανήκαν κυρίως στην Εκκλησία, αλλά όχι μόνο σε αυτήν υπήρχαν και κρατικά. Ας μη ξεχνάμε ότι ένας από τους πιο υψηλόβαθμους αξιωματούχους του κράτους ήταν ο Ορφανοτρόφος.

Ήταν γνώστες της αρχαίας ελληνικής Γραμματείας. Είναι αξιομνημόνευτο, ωστόσο, ότι δεν έδιναν μεγάλη σημασία στους Αττικούς Τραγωδούς, αλλά στους λοιπούς ποιητές. Υπάρχει η διάσημη ιστορία μιας ελκυστικής κυρίας, φίλης ενός αυτοκράτορα, που μας διηγείται η Άννα Κομνηνή. Την ώρα που η κυρία περνούσε, κάποιος της φώναξε έναν ομηρικό στίχο, που μιλούσε για την Ελένη στην Τροία, κι εκείνη κατάλαβε το υπονοούμενο. Δεν υπήρχε κανείς λόγος να της εξηγήσει κάποιος, ποιανού ήταν οι στίχοι. Όλα ανεξαιρέτως τα αγόρια και τα κορίτσια ήξεραν τον Όμηρο. Η Άννα Κομνηνή δεν εξηγεί ποτέ τα σημεία στα οποία αναφέρεται στον Όμηρο, όλοι οι αναγνώστες της τα γνώριζαν.

Και μια συνέντευξή του  εδώ  (διαβάστε γιατί δεν εκτίμησε τα γερμανικά!)

Συνέντευξη

Δ. Χριστοδούλου (πηγή εφ. Το Βήμα)

      Με αφορμή μια συζήτηση που "έπιασε" το αυτί μου στο σχολείο ήρθα σε επαφή με τη σκέψη και το συγκροτημένο λόγο ενός Έλληνα επιστήμονα που διαπρέπει στο εξωτερικό, ο οποίος ξεκίνησε ως παιδί-θαύμα και θεωρείται κορυφαίος φυσικός/μαθηματικός. Αξίζει να διαβάσει κανείς μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη με τον Δημήτρη Χριστοδούλου στο περιοδικό Ευκλείδης Β΄(τεύχος 84, 2012 - πατήστε και ανοίξτε το περιοδικό για να τη διαβάσετε) για την ακαδημαϊκή πορεία του, τις απόψεις του- και ειδικά οι μαθητές μας  (και μια δεύτερη συνέντευξη  εδώ  και μια τρίτη  εδώ. Επίσης, σε 12 τμήματα δείτε μια τηλεοπτική  συνέντευξή του το 2010 στην εκπομπή Ανιχνεύσεις της πάλαι ποτέ ΕΤ3).
      Ξεχωριστή αναφορά κάνει στη μαθηματική σκέψη και τα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων μαθηματικών/μηχανικών/επιστημόνων- ζητήματα τόσο άγνωστα στα ελληνικά σχολεία. Επίσης, αναφορά γίνεται και στον Νεύτωνα, για τον οποίο μιλήσαμε ακροθιγώς στη φετινή ιστορία της β΄ γυμνασίου (σε μια συμπυκνωμένη παρουσίαση, στο τέλος). Αν θυμάστε - σε όσους προβλήθηκε η σχετική παρουσίαση- μιλήσαμε λίγο για τη σημασία του έργου του και επισημάναμε τη βαθιά γνώση αρχαίων ελληνικών! Θυμάστε τη σελίδα αυτή;

πηγή εικόνας

Είναι αδιανόητο οι σύγχρονοι Έλληνες  μαθητές να δυσανασχετούν για τα αρχαία ελληνικά, όταν ο Νεύτων τα μελετούσε και κρατούσε χειρόγραφες σημειώσεις (εδώ από το Όργανον - Κατηγορίαι του Αριστοτέλους !  (μαζί βέβαια με τα λατινικά και τα αγγλικά). Ενδιαφέρουσα παρατήρηση: μιλήσαμε φέτος (και από πέρυσι) στη Γλώσσα για τη σύνθεση. Όταν η λέξη όνομα (και άλλες από ο-) αποτελεί β΄ συνθετικό, τρέπει το ο- σε  -ω-.  Ο Νεύτωνας ανορθόγραφα παραθέτει το *ομόνυμα (αντί για ομώνυμα), παρακάτω όμως τη λέξη συν-ό- ώνυμα τη διορθώνει! Να κι άλλος ένας που έκανε λάθη (πιθανώς) και στην αντιγραφή ! Σας θυμίζει κάποιους;;; Αν θέλετε να δείτε όλες τις σημειώσεις του στα ελληνικά ψηφιοποιημένες  από το 2011, δείτε τες εδώ , Πανεπιστήμιο Κέμπριτζ , Κολέγιο Τρίνιτι.

Πειραματικά

... σχολεία. Εξετάσεις από πέρυσι για την εισαγωγή των μαθητών σε αυτά. Η ευκαιρία προσφέρεται σε όλους όσοι το επιθυμούν. Συγκεντρώνω εδώ τα θέματα που τέθηκαν, κάποια ενδεικτικά θέματα και ένα βιβλίο αναρτημένο στο διαδίκτυο που θα μπορούσε λίγο να βοηθήσει στις εξετάσεις κατανόησης κειμένου.

α) περσινά θέματα (από το επίσημο ιστολόγιο του υπουργείου) : 

θέματα Κατανόησης Κειμένου 

θέματα Μαθηματικών

β) νέα "τράπεζα" θεμάτων που ανήρτησε το υπουργείο (από τη σχετική σελίδα εδώ):

Θέματα 2013-2014

γ) περσινά ενδεικτικά θέματα και απαντήσεις από το Υπουργείο (κατανόησης κειμένου- γλώσσας)

Θέμα 1

Θέμα 2

δ) 27 θέματα κατανόησης γραπτού κειμένου από το πρόγραμμα PISA, παρόμοιας φιλοσοφίας και μορφής (στις περσινές εξετάσεις δόθηκε παρόμοιο θέμα από βιβλίο Α΄ κύκλου των Νέων Ελληνικών των παλιών ΤΕΕ, που μπορείτε να βρείτε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο εδώ προς το τέλος της σελίδας).  Μπορείτε να εξασκηθείτε κάπως:
  

Θέματα PISA

ε) ρίξτε μια ματιά και σε αυτό το βιβλίο  (όχι τόσο για το γνωστικό υλικό όσο για τις ασκήσεις κατανόησης που περιέχει- καλή προπόνηση!) και στους αντίστοιχους τόμους Ορθογραφίας και Συντακτικού.

        Επίσης, μπορείτε εδώ (αναζήτηση) να βρείτε τα παλιότερα θέματα Πανελληνίων Εξετάσεων (ψάξτε τα λίγο), διαφορετικής φιλοσοφίας, βέβαια. Ενδεικτικά και μερικά θέματα από τις εξετάσεις των ΤΕΕ:
1. θέμα : Ενδυμασία
2. θέμα : Σκέψη για τον 21ο αιώνα
3. θέμα : Γλώσσα
4. θέμα : Διατροφή
5. θέμα : Διαφήμιση και ήθος
6. θέμα: Θουκυδίδης 
7. θέμα: Ψυχαγωγία
8. θέμα: Φιλία
9. θέμα: Κοινωνία της αφθονίας

190 χρόνια

        Η 21η Ιουνίου είναι ημέρα μνήμης για τα Ψαρά, το μικρό νησί κοντά στη Χίο, που το 1821 υπήρξε η τρίτη ναυτική δύναμη στο Αιγαίο, γενέτειρα πυρπολητών.  Το 1824 τουρκoαιγυπτιακός στόλος (περίπου 176 πλοία με 12.000 στρατό) από τη Λέσβο φτάνει στα Ψαρά. Στο Παλαιόκαστρο ή Μαύρη Ράχη σαν σήμερα 22 Ιουνίου παίζεται το δράμα όλου του νησιού που αγωνίζεται: ο Α. Βρατσάνος ανατινάζει την πυριτιδαποθήκη για να μην πέσουν μαχητές και γυναικόπαιδα στα χέρια των εχθρών... Θανατώθηκαν και εξανδραποδίστηκαν πολλοί, το νησί ερημώθηκε...

Ξυλογραφία του Τάσσου (1971) για τον αγώνα των Ψαρών,
 πηγή

       Το γνωστό ποίημα-επίγραμμα  Η καταστροφή των Ψαρών του Διονυσίου Σολωμού το διαβάσαμε φέτος και το σχολιάσαμε στο μάθημα της λογοτεχνίας β΄ γυμνασίου (και όσοι δεν το γνωρίζαμε το μάθαμε κι απ΄έξω). Και η εικαστική του απόδοση από το μεγάλο Έλληνα ζωγράφο:

Ν. Γύζη, Η Δόξα των Ψαρών (1898-99)

ηλιοστάσιο

... θερινό, σήμερα, ώρα Ελλάδος 13:51, 
 πρώτη επίσημη του καλοκαιριού, η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου.
Φως !

*
 Γράφει ο Γ. Σεφέρης:

(Τρία κρυφά ποιήματα, Θερινό Ηλιοστάσι)

΄Ολα τ΄αλέθουν οι μυλόπετρες
και γίνουνται άστρα.

Σε κοίταζα μ΄ όλο το φως και το σκοτάδι που έχω.

... τούτο το μεσημέρι που καρφώθηκε ο ήλιος
στην καρδιά του εκατόφυλλου ρόδου.

*

     Στα αρχαία χρόνια οι Αρκάδες στη βραχώδη περιοχή των Βασσών Φιγαλείας (ανάμεσα σε Αρκαδία, Ηλεία, Μεσσηνία) έχτισαν ναό αφιερωμένο στο απολλώνιο φως, ναό του Απολλωνα Επικούριου (= βοηθού), δωρικό περίπτερο ναό με αρχιτέκτονα του τωρινού ναού (5ου αιώνα) ίσως τον ίδιο τον Ικτίνο. Πρώτη ιδιαιτερότητα του ναό ο προσανατολισμός του: όχι ανατολή-δύση, αλλά βορράς-νότος. Επίσης, εκεί βρέθηκε το αρχαιότερο γνωστό κιονόκρανο κορινθιακού τύπου. Ορισμένοι πιθανολογούν ότι κάθε τέτοια μέρα ο προσαναντολισμός του ναού είχε υπολογιστεί ώστε η πρώτη ακτίνα του ήλιου να τον λούζει στο φως (πιθανώς το άγαλμα στο άδυτον) ... Αστρονομία, μαθηματικά, αρχιτεκτονική, θεωρία και πρακτικές λύσεις των αρχαίων.

      Η ζωφόρος του, βέβαια, βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο...

Edward Dodwell: Views in Greece, London 1821.

Από το 1987 ο ναός από τοπικό ασβεστόλιθο, πληγωμένος από τις καιρικές συνθήκες στέκεται με στέγαστρο (μέχρι πότε;).

το εσωτερικό...

Για να δείτε ένα παλαιότερο (γαλλικό) ντοκιμαντέρ με εικόνες του ναού και της περιοχής:

Βάσσες 1964

*

Καλό καλοκαίρι !

20 χρόνια

... από το θάνατο του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη

Μάνου Χατζιδάκι, 

που γεννήθηκε στην Ξάνθη, με καταγωγή από Κρήτη και Αδριανούπολη.

Άλλη μία επέτειος για το 1914...

*

Ακούστε το αγαπημένο ορχηστρικό του κομμάτι:
"Όταν έρχονται τα σύννεφα"

Αθήνα 2014, από το Λυκαβηττό, δεξιά η Ακρόπολη,στο βάθος η θάλασσα...

Τότε... και τώρα

               Με αφορμή αυτή την ανάρτηση, όπου παρουσιάστηκε ένας πίνακας του 19ου αιώνα του Ε. Dodwell και η αντίστοιχη "σημερινή" φωτογραφία της ίδιας περιοχής, έφτασε η ώρα για να πραγματοποιηθεί ένα σχέδιο που επεξεργαζόμουν από καιρό: τότε (παλιότερη δεκαετία ή και αιώνας) και τώρα, η σημερινή εικόνα του μνημείου, του τοπίου. Η ιστορία ζώσα ή - καλύτερα- το ιστορικό συνεχές με άξονα τον τόπο...

Πρώτη (επίσημη) με τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως : το Ερέχθειο
από την απεικόνιση του E. Dodwell (1821)

στη σύγχρονη φωτογραφική απεικόνιση 
(με λίγο διαφορετική γωνία για να φανεί το αρχιτεκτονικό σύνολο)

*
Πολύτιμες εικόνες των ευρωπαίων περιηγητών που όργωναν και αποτύπωναν τα ελληνικά μνημεία και τη ζωή κατά τη διάρκεια της οθωμανοκρατίας -χρηματοδοτούμενα εν πολλοίς ταξίδια από αριστοκράτες, τυχοδιωκτικές περιπέτειες με πολλά κίνητρα- αγνά ή και ύποπτα...
Η μικρή ανάλυση των φωτογραφιών δεν αποδίδει την εξαιρετική ακρίβεια στη λεπτομέρεια που έχουν τα σχέδια και πόσο αναλλοίωτο παραμένει το μνημείο στους αιώνες, παρά τη φυσική φθορά που του στερεί το αρχαίο κάλλος ίσως, ωστόσο το κάνει να φαντάζει στα μάτια μας  ανυπέρβλητο...

Πόλη

       Ένα σχήμα λόγου σπάνιο σχετικά είναι το λεγόμενο "σχήμα κατεξοχήν" (ή κατ΄εξοχήν) : η σημασία μιας λέξης δηλώνει ένα μόνο -κύριο και πολύ γνωστό - αντί πολλών ομοειδών. Και συνεννοούμαστε...
       Έτσι και με τη φετινή πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας, την Κωνσταντινούπολη, στην οποία αναφερόμαστε με τον όρο "η Πόλη" και ξέρουμε ότι είναι όχι απλώς μία από τις πολλές...
       Υπό την αιγίδα του υπουργείου μας (Παιδείας) διεξάγεται ένας διαγωνισμός νεανικών ταινιών για ομογενείς μαθητές, Έλληνες σε σχολεία του εξωτερικού δηλαδή, με τίτλο "Καλημέρα! Μια μέρα στην πόλη σου, η Ελλάδα & εσύ!".  Δείτε ένα άκρως συγκινητικό βίντεο ενός σύγχρονου Έλληνα (Ρωμιού) μαθητή από την Κωνσταντινούπολη, μαθητή της Μεγάλης του Γένους Σχολής (που έχει  επέτειο 560 ετών φέτος). Αναφέρεται στη Μεγάλη Εβδομάδα, στην Αποκαθήλωση: προσέξτε γιατί ο εσταυρωμένος Χριστός είναι ζωγραφισμένος και δεν "κατεβαίνει" από το σταυρό, συμπάσχοντας με την πάλαι ποτέ πρωτεύουσα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας...
        Πώς η ιστορία δεν τελείωσε τότε αλλά σαν υπόγειο ποτάμι αρδεύει την καθημερινότητα...!

(πατήστε τον τίτλο για να δείτε τη μικρού μήκους ταινία)

Περιμένοντας την Ανάσταση

Ορεινό ... θαλασσινό

Ορεινή Κορινθία : από τα παραλιακά θέρετρα (αρχαία Σικυών, Κιάτο) στη λίμνη Στυμφαλία, όπου ο Ηρακλής εξόντωσε τις Στυμφαλίδες Όρνιθες, "καθάρισε" τα εμπόδια/φερτές ύλες που εγκλώβιζαν το νερό μετατρέποντας την περιοχή σε έλος τους καλοκαιρινούς μήνες (χαμηλή στάθμη νερού).

Στυμφαλία λίμνη, σήμερα

Ηρακλής και Στυμφαλίδες όρνιθες ,
από αγγείο του Βρετανικού Μουσείου
(πηγή: wikimedia.org/wikipedia/commons)

Λίμνη Στυμφαλία, περιηγητή-ζωγράφου E. Dodwell (1821), από

Views in Greece (1st edition, London, Rodwell & Martin), πηγή : scribd.com

Μια ευφάνταστη και εύληπτη παρουσίαση της γεωγραφίας και των υδάτινων οδών στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας της Τράπεζας Πειραιώς. Εξαιρετική παρουσίαση γεωμορφολογίας και λαογραφίας της περιοχής. Από το εξώστη θέα στη λίμνη και στα απομεινάρια καθολικής μονής (Ζαρακά)  από την εποχή της α΄ άλωσης (13ος αιώνας) !

"πλάβα" (ίσια βάρκα λίμνης, όπως την αποκαλούν στη Δυτική Μακεδονία),
δίχτυα και ενυδρείο με κυπρίνους! Εντός του Μουσείου...

Από τον κάμπο του Φενεού, σε δρόμο αρωματικό από τα τεράστια κατακίτρινα σπάρτα

στη λίμνη Δόξα (τεχνητή),
 
με το εκκλησάκι του αγίου Φανουρίου και στο εντυπωσιακό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, με εξαιρετική αγιογράφηση και παραδοσιακό κέρασμα ροδοζάχαρη (= τριαντάφυλλο γλυκό).

Από χωματόδρομο στα Κορινθιακά Μετέωρα

 και κατάβαση στα παράλια μέσω Ζάχολης (=Εβροστίνα),
όπου η πολύτρουλη εκκλησία του 1811

και η Παναγία η Καταφυγιώτισσα, 
προσκύνημα σε απόκρημνα βράχια-σπηλιές, καταφύγια σκληρών εποχών οθωμανοκρατίας.

 *
Τέλος, μετά από ζέστη, περιήγηση και πολύ στροφιλίκι, η ευεργετική επενέργεια του νερού (αίσθηση, χρώμα, ήχος...)

Παλιότερα οι άνθρωποι ρύθμιζαν τη ζωή και τις εργασίες τους (ως επί το πλείστον αγροτικές) με βάση και τον εορτολογικό κύκλο. Στα πλαίσια αυτά το πρώτο μπάνιο (όπου γινόταν, σε θάλασσα ή ποτάμι ή όπου αλλού) γινόταν μετά την εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου.
Αρχαίο λιμάνι Κεχρεών, μέσα στη θάλασσα.

Δείτε ξανά, αν θέλετε, το σχετικό με την περιοχή βίντεο Δίολκος.

Εάλω η Πόλις...(;)

"Ω φρίξον ήλιε! ω στέναξον, γη! εάλω η πόλις!"

Θεόφιλος, Απόδοση της Άλωσης (πηγή - αφιέρωμα)

        Με αυτά τα λόγια περιγράφει στο Χρονικόν του ο Γεώργιος Φραντζής (διαβάστε και εδώ), αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και έμπιστος του τελευταίου αυτοκράτορα, τη στιγμή που γίνεται αντιληπτό ότι η Πόλη πέφτει στα χέρια των Οθωμανών.  Ο ίδιος στενός συνεργάτης του αυτοκράτορα, αξιωματούχος με καταγωγή από Θεσσαλονίκη και Λήμνο, θα αιχμαλωτιστεί από τους Οθωμανούς (όπως και η σύζυγος και δύο από τα παιδιά του που επέζησαν), θα ελευθερωθεί, θα καταφύγει στην Πελοπόννησο (μέχρι την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1460) και θα αφήσει την τελευταία του πνοή ως μοναχός Γρηγόριος στη βενετοκρατούμενη Κέρκυρα, ηλικιωμένος πια. Τα παιδιά του είχαν ήδη αποβιώσει στην αιχμαλωσία.

Και συνεχίζει:

"Εγκρατείς οι πολέμιοι πάσης της πόλεως γεγονότες ημέρα Τρίτη, ώρα ην της ημέρας β΄ και ήμισυ του ͵ςϡξα΄  τη  κθ΄ του μηνός Μαΐου... και των δε προσπιπτόντων σφαγή και αιχμαλωσία, των δε καταλαμβανομένων και ανθισταμένων σφαγή..."

*

         Αποφράς (= μαύρη) ημέρα η Τρίτη στη λαϊκή μας παράδοση. Ποιο έτος όμως έγινε η Άλωση; Και με γράμματα και όχι αριθμούς; Όπως είπαμε και στο μάθημα : αφενός οι Βυζαντινοί ακολουθούσαν την ελληνική αρίθμηση με γράμματα της αλφαβήτου και αφετέρου το σύστημα χρονολόγησης βασιζόταν στο (και από εβραϊκή παράδοση) έτος κτίσεως κόσμου (5508 π.Χ.).

*

       Και κάτι που δεν αναφέραμε με λεπτομέρειες: ώρα πτώσης της Πόλης στους εχθρούς αναφέρεται η β' και μισή, δηλαδή η 2η. Ποια ώρα ήταν, λοιπόν; 

       Ακόμα και σήμερα μερικά μοναστήρια (Αγίου Όρους κ.α.) χρησιμοποιούν τη βυζαντινή ώρα, οπότε η 12η ώρα συμπίπτει με τη δύση του ηλίου (άρα δεν είναι ακριβώς σταθερή καθ΄ όλη τη διάρκεια του χρόνου). Άρα περίπου 10.00 με 11.00; Πάντως μέχρι το μεσημέρι- όπως είπαμε- είχαν όλα τελειώσει...

 *
Και όπως αναφέρει και ο Φραντζής: 

ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έχασε τη ζωή του σε ηλικία :

 έτη τεσσαράκοντα εννέα και μήνες τρεις και ημέραι είκοσι

και η των Ρωμαίων βασιλεία είχε διαρκέσει

 από Κωνσταντίου Φλαβίου μέχρι και Κωνσταντίνου Παλαιολόγου
έτη ͵αρμγ΄ μήνας ι΄ ημέρας δ΄

*

Αφιέρωμα στην Άλωση :
(διαβάστε από τις Επτά Ημέρες)
Άλωση της Πόλης

*
Μια φωνή, όμως, αιώνες μετά...
Νικηφόρος Βρεττάκος
"Λειτουργία κάτω από την Ακρόπολη"
(1980-1)

Ουκ εάλω η ρίζα! Ουκ εάλω το φως!

 *

Καί τώρα, ἰδού· μέ τό ἴδιο αὐτό χέρι πού ἔγραφε τούς ὕμνους στό
φῶς, παίρνω χῶμα ἀπ’ τό χῶμα σου.
Σε φιλῶ καί σοῦ εὔχομαι, Ζωή ἐσαεί· Φῶς ἐσαεί· Λόγο ἐσαεί· ἐγώ
ὁ τρισχιλιομυριοστός σου μικρός υἱός
Νικηφόρος

πηγή: ΕΚΕΒΙ (ΕΛΙΑ)

(από ομιλία του Νικηφόρου Βρεττάκου στην εκδήλωση επίσημης εισδοχής του στην Ακαδημία Αθηνών,  9 Φεβρουαρίου 1987)

Το να γεννηθεί κανείς σ’ αυτή τη ζωή, είναι ευλογία. Το να γεννηθεί σ’ αυτό τον τόπο είναι διπλή ευλογία. Αλλά διπλό και το χρέος. Δεν πρέπει να πάψουμε να πιστεύουμε στη ρίζα μας. 

Και δεν πρέπει να θεωρούμε τολμηρή την ιδέα ότι, σε μια εποχή που ο άνθρωπος πάσχει ή αγωνία πάνω στον πλανήτη μας, η Ελλάδα ενδέχεται να μπορέσει να βοηθήσει και πάλι τον κόσμο 

με την πράξη ή με το λόγο της...

*

Καλό μήνα...

Ιούνιος.

Από το ρωμαϊκό όνομα της θεάς Ήρας (Juno), 

ο έκτος για εμάς μήνας - στα μισά του ενιαυτού, πρώτος του καλοκαιριού.

Αλωνάρης, Θεριστής, Κερασάρης, Λιοτρόπης κ.α. ονόματα στη λαϊκή παράδοση για ένα μήνα ζεστό και κοπιώδη, με αγροτικές εργασίες (θερισμός...), πολλά αγαθά της φύσης (φρούτα, κυρίως),  εκκλησιαστικά γεγονότα και πανηγύρεις (Πεντηκοστή κ.α.), λαογραφικά δρώμενα (Κλήδονας), αστρονομικά φαινόμενα (ηλιοστάσιο). 

Α. Τάσσος, Ιούνιος/Θερισμός (1957), 
από το αφιέρωμα Επτά Ημέρες, Ιούνιος (2001, διαβάστε το)

*
 Ποιητικός Ιούνιος:

Ο. Ελύτης

(Άξιον Εστί)

ΕΠΕΙΔΗ ΚΑΙ ΟΙ ΩΡΕΣ γύριζαν  όπως οι μέρες

με πλατιά μενεξεδένια φύλλα στο ρολόι του κήπου

Δείχτης ήμουν εγώ

Τρίτη Τετάρτη Πέμπτη

ο Ιούνιος ο Ιούλιος ο Αύγουστος

*

Γ. Σεφέρης

(Μέρες του Ιουνίου ’41)

Βγήκε το νέο φεγγάρι στην Αλεξάνδρεια 

κρατώντας το παλιό στην αγκαλιά του 

κι εμείς πηγαίνοντας κατά την Πόρτα του Ήλιου

  μες στο σκοτάδι της καρδιάς — τρεις φίλοι.

 

Ποιός θέλει τώρα να λουστεί στα νερά του Πρωτέα;  

Τη μεταμόρφωση τη γυρέψαμε στα νιάτα μας 

με πόθους που έπαιζαν σαν τα μεγάλα ψάρια 

σε πέλαγα που φύραναν ξαφνικά·

*

Τ. Σινόπουλος
(Η τελευταία κραυγή)

Στεγνός επύρωνε κι αθέριστος Ιούνιος μήνας

σε  τούτο το ύψωμα σε φωτεινούς αγρούς…

*
Κική Δημουλά
(Ζούγκλα)

Κραυγές τροπαιοφόρου θηριωδίας
έσερνε ο Ιούνιος της υπαίθρου ...