Χαρταετοί

... ή τσερκένια, στη Σμύρνη όπως μάθαμε στην α' γυμνασίου (στα Κείμενα), κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα, στην αρχή της Σαρακοστής.

έργο Σ. Βασιλείου

Κοσμά Πολίτη  Στου Χατζηφράγκου (1963)

(απόσπασμα)

      Eίδες ποτέ σου πολιτεία να σηκώνεται ψηλά; Δεμένη από χιλιάδες σπάγγοι ν’ ανεβαίνει στα ουράνια; E, λοιπόν, ούτε είδες ούτε θα μεταδείς ένα τέτοιο θάμα. Aρχινούσανε την Kαθαρή Δευτέρα —ήτανε αντέτι— και συνέχεια την κάθε Kυριακή και σκόλη, ώσαμε των Bαγιών. Aπό του Xατζηφράγκου τ’ Aλάνι κι από το κάθε δώμα κι από τον κάθε ταρλά του κάθε μαχαλά της πολιτείας, αμολάρανε τσερκένια. Πήχτρα ο ουρανός. Tόσο, που δε βρίσκανε θέση τα πουλιά. Για τούτο, τα χελιδόνια τα φέρνανε οι γερανοί μονάχα τη Mεγαλοβδομάδα, για να γιορτάσουνε την Πασχαλιά μαζί μας. Oλάκερη τη Mεγάλη Σαρακοστή, κάθε Kυριακή και σκόλη, η πολιτεία ταξίδευε στον ουρανό. Aνέβαινε στα ουράνια και τη βλόγαγε ο Θεός. Δε χώραγε το μυαλό σου πώς μπόραγε να μείνει κολλημένη χάμω στη γης, ύστερ’ από τόσο τράβηγμα στα ύψη. Kαι όπως κοιτάγαμε όλο ψηλά, τα μάτια μας γεμίζανε ουρανό, ανασαίναμε ουρανό, φαρδαίνανε τα στέρνα μας και κάναμε παρέα με αγγέλοι. Ίδια αγγέλοι κι αρχαγγέλοι κορωνίζανε…

Χαρταετός του Μ. Ακριθάκη

      Ήτανε θάμα να βλέπεις ολάκερη την πολιτεία ν’ ανεβαίνει στα ουράνια. Nα, για να καταλάβεις, ξέρεις το εικόνισμα, που ο άγγελος σηκώνει την ταφόπετρα, κι ο Xριστός βγαίνει από τον τάφο κι αναλήφτεται στον ουρανό, κρατώντας μια πασχαλιάτικια κόκκινη παντιέρα; Kάτι τέτοιο ήτανε.

  *

 Ακούστε και το ορχηστρικό κομμάτι του Μίκη Θεοδωράκη :

"Χαρταετοί"

έργο Φασιανού

έργο Γ. Μαγκανάρη

Οδυσσέα Ελύτη (Ο μικρός ναυτίλος):

νὰ γίνομαι ἄνεμος γιὰ τὸ χαρταετὸ καὶ χαρταετὸς γιὰ τὸν ἄνεμο,  ἀκόμη καὶ ὅταν οὐρανὸς δὲν ὑπάρχει...

έργο Δ. Μυταρά

  Οδυσσέα Ελύτη (Μαρία Νεφέλη):

Κι όμως ήμουν πλασμένη για χαρταετός.
Τα ύψη μου άρεσαν ακόμη και όταν

έμενα στο προσκέφαλό μου μπρούμυτα
τιμωρημένη
ώρες και ώρες.
Ένιωθα το δωμάτιό μου ανέβαινε
δεν ονειρευόμουν -ανέβαινε
φοβόμουνα και μου άρεσε.
Ήταν εκείνο που έβλεπα πως να το πω
κάτι σαν την «ανάμνηση του μέλλοντος»

Καλή Σαρακοστή σε όλους !
 *
Για Σαρακοστιανά... (από το άλλο μου ιστολόγιο)

Σκηνή από την ταινία "Συνοικία το όνειρο" - στου Φιλοπάππου, κλασικά...
Μας θυμίζει και την υπέροχη εργασία μας (κατά γενική ομολογία)
για τη γειτονιά μας : " Πετράλωνα: μια συνοικία Άνω Κάτω..."

Μεσοπόλεμος - Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Ιστορίας ασκήσεων συνέχεια...
(πατήστε στους τίτλους για να μεταβείτε στις ασκήσεις)

η Πλάκα κατά το Μεσοπόλεμο

* Μεσοπόλεμος

* Β' Παγκόσμιος Πόλεμος (α)

* Β' Παγκόσμιος Πόλεμος (β)

* Β' Παγκόσμιος Πόλεμος (γ)

Έλληνες στρατιώτες το '40

[ Σημείωση :  Μπορείτε να βρίσκετε όλες τις ασκήσεις ιστορίας γ' γυμνασίου συγκεντρωμένες ή στην ετικέτα δεξιά ιστορία Γ' ή στο πάνω μέρος του ιστολογίου κάτω από τη φωτογραφία της κεφαλίδας στη σελίδα (η τελευταία είναι) ιστορία Γ' γυμνασίου. ]

14

Από την Εαρινή Συμφωνία (1938) του Γιάννη Ρίτσου 

Τις νύχτες
αφουγκραζόμουν τους θρόους της σιγής…

Κ' ήρθες εσύ.

*

Η αγάπη

πιο μεγάλη
απ’ τη σιωπή
γεφυρώνει το θεό με τον άνθρωπο
και γεμίζει το απέραντο χάσμα
με φτερά και λουλούδια.
Κλείνω τα μάτια.
Ζω κι αγαπώ.

*

Αγάπη Αγάπη
δε μου ’χες φέρει εμένα
μήτ’ ένα ψίχουλο φωτός για να δειπνήσω…
Τα τρυφερά λυκόφωτα
οι πράες καμπύλες των βουνών
και τα λαμπρά βράδια του θέρους
με ρωτούσανε πού είσαι ω Αγάπη.
Μα εγώ δεν είχα τι ν’ αποκριθώ
κ’ έφευγα σιωπηλός
ρίχνοντας χάμω τη μορφή μου
για να καλύψω την ταπείνωσή μου.
Οι ωχρές αυγές
ακουμπούσαν στο περβάζι μου
το διάφανο πηγούνι τους
κάρφωναν στο πλατύ μου μέτωπο
τα μεγάλα γαλάζια τους μάτια
και με κοιτούσαν με πικρία
ζητώντας ν’ απολογηθώ…

* 

γιατί αργούσες να ’ρθεις Αγάπη…
Ζητώντας το θεό
ζητούσα εσένα.

*

Σφίγγω το χέρι σου. 
Τι μου λείπει

για να μισήσω τη ζωή;…

*

Δεν ξέρω πια να τραγουδώ.

Σου ανήκω.
Η ζωή μού ανήκει.

*

...τι προετοιμάζεται για μας

μέσα στο βλέμμα των θεών
πίσω απ’ αυτή τη φωταψία;

Εκτός θέματος...

          Πολλές φορές στην έκθεση (παραγωγή γραπτού λόγου, όπως το λέμε) αντιμετωπίζουμε πολλά προβλήματα:

1. μικρή έκταση, γιατί δε γνωρίζουμε τι να γράψουμε- άρα ανεπαρκής ανάπτυξη 
2. ελλιπής ανάπτυξη των συλλογισμών μας με αποτέλεσμα να μη βγαίνει νόημα, να μην μπορούμε να παρουσιάσουμε πλήρως, ολοκληρωμένα και οργανωμένα τις απόψεις μας ή να μην είναι σωστά τεκμηριωμένες
3. απαντάμε σε άλλα από τα ζητούμενα όπως προκύπτουν από την εκφώνηση του θέματος, άρα έιμαστε εκτός θέματος...

*

Τα έχουμε πει ΠΟΛΛΕΣ φορές στην τάξη : 

1. Στην έκθεση δεν υπάρχει ελεύθερο θέμα (μόνο στη δημιουργική γραφή!) : διαβάζουμε πολύ καλά την εκφώνηση, γιατί το θέμα προδιαγράφει και την πορεία της έκθεσής μας.
2. Εντοπίζουμε το θεματικό κέντρο, τις βασικές έννοιες του θέματος (πχ. μιλά για τα ΜΜΕ, την εργασία-ανεργία, το περιβάλλον κλπ. ), την προβληματική (ποια πτυχή, ποια προβλήματα, ποια θέματα υπογραμμίζει, τι μας δίνει ως δεδομένα), τα ζητούμενα (τι μας ζητά να απαντήσουμε, σε τι να τοποθετηθούμε για να διατυπώσουμε τις απόψεις μας).
3. Κάνουμε σχεδιάγραμμα πριν γράψουμε την έκθεσή μας: καταγράφουμε τις (σκόρπιες) ιδέες μας και τις βάζουμε σε μια λογική σειρά.
4. Στην αρχή (πρόλογος) γράφουμε λίγα γενικά για το θέμα/βασική έννοια και στη συνέχεια (κυρίως θέμα) αναλύουμε τις απόψεις μας τεκμηριωμένα, με λογική αλληλουχία (η μία σκέψη λογικά να οδηγεί στην άλλη και σε ένα συμπέρασμα). Κλείνουμε ομαλά το κείμενό μας (ανακεφαλαιώνοντας μερικές φορές στον επίλογο). Σημείωση: προσέχουμε τις λεπτομέρειες του επικοινωνιακού πλαισίου που μας ζητείται (είναι άρθρο, επιστολή, λόγος κλπ.)
5. Ξαναδιαβάζουμε το κείμενό μας (πολλές φορές καθώς γράφουμε) και διορθώνουμε. Πολλές φορές επιθυμούμε να κάνουμε πιο σύνθετο το λόγο μας με αποτέλεσμα ασάφειες, συντακτικά και εκφραστικά λάθη, που δηλώνουν με τη σειρά τους ότι δεν έχουμε ξεκαθαρίσει και οργανώσει τις σκέψεις μας.

Καλύτερα να γράφουμε απλά, παρά να μη βγαίνει νόημα...  

Δεν γράφουμε πράγματα / ιδέες / σκέψεις άσχετες με το θέμα: όλα πρέπει να συνδέονται με αυτά που μας ζητούν.

Περίτεχνα και σύνθετα θα γράψουμε αποτελεσματικά μετά από πολλή εξάσκηση ! Το σημαντικό είναι το νόημα, να υπάρχει ουσία σε αυτά που γράφουμε διατυπωμένη με σαφήνεια.

 

Σαν σήμερα (1947)

         Στις 10 Φεβρουαρίου 1947 υπογράφηκε στο Παρίσι η Συνθήκη ειρήνης ανάμεσα στους Συμμάχους Συνασπισμένες Δυνάμεις και την Ιταλία, σύμφωνα με το 14ο άρθρο της οποίας η Δωδεκάνησος παραχωρήθηκε από την Ιταλία στην Ελλάδα (κυρώθηκε με νομοθετικό διάταγμα 423 στις 22/10/1947, δείτε εδώ).

*

         Στις 31 Μαρτίου 1947 ο Βρετανός διοικητής των συμμαχικών δυνάμεων κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ παρέδωσε τη διοίκηση στον Έλληνα αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη, ενώ με νόμο της  9ης Ιανουαρίου 1948 (υπ' αριθμ. 518) ορίζεται : η ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στη μητέρα Ελλάδα. Ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης υπήρξε η 7η Μαρτίου 1948  (δείτε και εδώ).

Άπειρο

Μαθηματικά & Λογοτεχνία

      Άλλο ένα βιβλίο συναρπαστικό που αποδεικνύει την εκλεκτική συγγένεια Μαθηματικών & Λογοτεχνίας (και Ιστορίας) του αγαπημένου από το βιβλίο Το Θεώρημα του παπαγάλου, του γάλλου μαθηματικού και πανεπιστημιακού Ντενί Γκετζ (+) : Η Έπαυλη των ανδρών.
     Σκηνικό:  ένας κλειστός χώρος, ένα ψυχιατρικό ίδρυμα. Ευρύτερη ιστορική συγκυρία: ο φονικότερος πόλεμος στην ιστορία, ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος (ύλη της φετινής ιστορίας των αγαπημένων μου μαθητών στη γ' γυμνασίου!). Πρωταγωνιστές : δύο άντρες με μόνο κοινό τη διαταραγμένη ψυχή, όλα τα άλλα διαφορετικά!
      Ψυχολογία (πολύ λεπτή: μου θύμισε το κείμενο της β' γυμνασίου Γιατί; Εδώ, όμως, ο νεαρός πρωταγωνιστής πυροβόλησε ένα στρατιώτη μπλεγμένο στο συρματόπλεγμα για να τον απαλλάξει από τον πόνο που ξέσκιζε τις σάρκες του...), κοινωνιολογία, φιλοσοφία, λογοτεχνία και, φυσικά, μαθηματικά αλλά και ευρύτερος προβληματισμός... Αυτή τη φορά η μαθηματική εστίαση του Γκετζ αφορά το Άπειρο, όπως το προσέγγισε ο μαθηματικός Γκέοργκ Κάντορ, η ζωή του οποίου ενέπνευσε ελεύθερα το συγγραφέα.  Όπως προσφυέστατα έγραψε στον πρόλογο ο εξαίρετος μαθηματικός και λογοτέχνης Τεύκρος Μιχαηλίδης, ο Γκετζ που μας ταξίδευε λογοτεχνικά σε τεράστιες αποστάσεις, τώρα περιορίστηκε σε ένα δωμάτιο ψυχιατρείου για να μας ταξιδέψει όμως στο μεγαλύτερο μαθηματικό ταξίδι, στο αέναο και ατέλειωτο, το Άπειρο... Έξω : οι γνωστικοί- Άγγλοι, Γάλλοι, Ρώσοι, Γερμανοί, θαμμένοι στα χαρακώματα [...] Μέσα: οι παράφρονες.[...] Ή μήπως οι γνωστικοί είναι οι "από μέσα;"

Πίνακας του  Nevinson(1917 - δυτικό μέτωπο Α' Π.Π.)

       Μερικά αποσπάσματα που βρήκα ενδιαφέροντα στο (συναρπαστικό καθ' ολοκληρίαν) βιβλίο:

(σ.28) Πόσο συχνά τα πολλά υποσχόμενα άτομα ηττώνται από μια ελάχιστη δυσκολία... δε θα είναι στη συνέχεια παρά "κατεστραμμένες ιδιοφυίες".  
(σσ.46-48) Μια απειροστή μάχη [...] Η μητέρα έλεγε: " Όσο πιο φτωχοί είμαστε, τόσο πιο καθαροί πρέπει να είμαστε είναι η αξιοπρέπειά μας". [...]  Το πιο ανυπόφορο στα χαρακώματα ήταν η βεβαιότητα ότι θα πέθαινες βρόμικος, η βεβαιότητα ότι δεν μπορούσες να μην πεθάνεις βρόμικος. Να παραμείνω καθαρός: η μόνη μάχη που πραγματικά έδωσα εκεί πέρα, ιδιωτική, αόρατη [...] Να σταθείς όρθιος εκεί πέρα ήταν θάνατος. Για να μη χαθείς, έπρεπε να σέρνεσαι σα ζώο, με τα μούτρα μες στη λάσπη. Ή σέρνεσαι ή πεθαίνεις! Η περηφάνεια στα σκουπίδια! Η αξιοπρέπεια στα σκουπίδια! Αν γλιτώσεις από κει, θα έχεις μάθει τουλάχιστον να είσαι μικρός, χαμερπής. Πόσο μου στοίχιζε αυτό. Σκέψου ότι οι άνθρωποι έκαναν χιλιάδες χρόνια μέχρι να καταφέρουν να σταθούν όρθιοι - και σε μερικές μέρες ο πόλεμος μας ξαναμαθαίνει να σερνόμαστε...  
(σ.76) ξαπλωτό οκτώ
          Τα τείχη που καταρρίπτονται δυσκολότερα είναι αυτά που υψώνονται μες στα μυαλά μας- έχουν τη στερεότητα των προσκολλήσεων σε αυτά που φοβόμαστε. (σ.207) Όποιος αγκαλιάζει πολύ σφίγγει άσχημα.
(σ.292) Αν θέλεις κάτι, μη ζητάς από κανέναν να το κάνει στη θέση σου. Είσαι υπεύθυνος για τις επιθυμίες σου.  
(σ.352) δεν είστε υποχρεωμένος να είστε συνεχώς δυστυχισμένος! (σ.367) Ξεχ.στε τους όσο περισσότερο μπορείτε [...] Μην αφήνετε τον κόσμο να γυρίζει γύρω γύρω...

*

Σημείωση 1η:
      Αυτό που δεν είχα συνειδητοποιήσει ήταν ότι το ανεστραμμένο ή ξαπλωτό 8 - σύμβολο του απείρου- το σχηματίζουμε ασυνείδητα με τη σφουγγαρίστρα: έτσι είναι! (είναι μια μόνιμη κίνηση, σχεδόν αυτόματη, πολλλλλές φορές μέσα στην ημέρα μου...)

Τούρτα για ένα μαθηματικό σύμβολο... από λευκή σοκολάτα.
Και οι δύο κορμοί αυτό αναπαριστούν, όταν κόβονται ζευγαρωτά δίπλα-δίπλα!

Σημείωση 2η (προσωπική):
      Αριθμολογία; Αγαπημένος μου αριθμός το 7, αλλά το Άπειρο συμβολίζεται με ένα ανεστραμμένο 8 ! Χμ... εντάξει, αν στο ν+1 ν=7, τότε προκύπτει το οκτάρι. Και σήμερα 9 του μηνός (άρα πάλι, αν ν=8 τώρα  ν+1 =9, μέσα πέσαμε! Τότε Τετάρτη (ημέρα 4η), στις 4 (μ.μ.) : το 8 πολλαπλάσιό του... Κάπως δένει! Αυτά φαίνονται παράλογα; Μια πρόσφατη - εξαιρετικά σύντομη, και παρά κάποια χαζά, πολύ ευχάριστη- αλληλεπίδραση απέδειξε περίτρανα (για ακόμα μία φορά) πόσο περίεργα μπορεί να φαίνονται συμπεριφορές ή αποστροφές: και όμως όλα εξηγούνται!
      [Και όπως αναφέρει και ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, είναι και το πιο ερωτικό μαθηματικό σύμβολο μάλλον το Άπειρο (+/- βέβαια, αλλά ας το ξεχάσουμε τώρα)- ταιριάζει με το Φεβρουάριο... ]

Σημείωση 3η :
      Ας πούμε ότι πρόκειται για μικρό εορτασμό της επετείου γεννήσεως του τραγικού "Τελευταίου Αυτοκράτορα" του Βυζαντίου, του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, που έπεσε υπερασπιζόμενος χωρίς ελπίδα την Πόλη... Παραδίδεται ότι γεννήθηκε 9 Φεβρουαρίου, πριν από 610 χρόνια ...
Και δυο λόγια, όπως τα έγραψε ο Ο. Ελύτης γι' αυτόν:

Ἔτσι καθὼς ἐστέκονταν ὀρθὸς μπροστὰ στὴν Πύλη κι ἄπαρτος  μὲς 
στὴ λύπη του

Βαρὺς ὁ κόσμος νὰ τὸν ζήσεις ὅμως γιὰ λίγη περηφάνια τὸ ἄξιζε.

Θεέ μου καὶ τώρα τι   Πού ῾χε μὲ χίλιους νὰ παλέψει  χώρια μὲ τὴ
μοναξιά του 

Πάντοτε μὲ μιὰ λέξη μὲς στὰ δόντια του ἄσπαστη κειτάμενος

Αὐτὸς

ὁ τελευταῖος Ἕλληνας!