Βυζαντινή Ιστορία: σταυρόλεξο

Από χαρακτικό του Τάσσου

Φτάσαμε περίπου στα μισά του βιβλίου μας, στη Άλωση του 1453, με την οποία σχεδόν ολοκληρώνεται η πολιτική-στρατιωτική ιστορία της βυζαντινής περιόδου. 

Ευκαιρία για μια μικρή ανακεφαλαίωση : 

*Σταυρόλεξο*
(9ος-15ος  αιώνας)

(πατώντας πάνω στο σταυρόλεξο ανοίξτε το σύνδεσμο. Πατώντας τον κάθε αριθμό θα βλέπετε τον ορισμό και θα γράφετε την απάντηση στα κουτάκια. Πατήστε Απάντηση για να καταχωριστεί η απάντηση. Υπάρχει και Βοήθεια. Γράψτε με ΚΕΦΑΛΑΙΑ. Στο τέλος πατάτε το κουμπί Έλεγχος για να δείτε το ποσοστό επιτυχίας σας !)

*

Και για μια στιγμή ανάπαυλας ένα διαδικτυακό παζλ (πατήστε για να παίξετε!) με τον τελευταίο αυτοκράτορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ποιος ήταν; Ο ανδριάντας του βρίσκεται στην πλατεία Μητροπόλεως στην Αθήνα...

Γκάζι - Φωταέριο

         Ένα μουσείο βιομηχανικής αρχαιολογίας στο κέντρο της Αθήνας, κομμάτι της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας της, στην οδό Πειραιώς κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, στη σκιά της Ακρόπολης. Κάπως έτσι συμπλέκονται στη χώρα μας το παρελθόν με το παρόν, οι ζωές των ανθρώπων, τα ίχνη τους στο ρου της ιστορίας...
           Εκδηλώσεις για τον ένα χρόνο λειτουργίας του μουσειακού χώρου μας έφεραν σήμερα Κυριακή με δωρεάν είσοδο στο βιομηχανικό αυτό μουσείο και ειδικά στον πέμπτο όροφο του πύργου υδαταερίου, που γενικά είναι κλειστός για το κοινό. Η θέα μαγευτική, η αποκατάσταση των κτηρίων και των μηχανών πολύ καλή, όπως και η επεξηγηματική μουσειολογική παρουσίαση του υλικού. 
      Το φωταερίο παράγεται από λιθάνθρακα, μια μορφή γαιάνθρακα, την οποία το εργοστάσιο εισήγαγε από το εξωτερικό. Ο λιθάνθρακας  θερμαινόταν σε πολύ υψηλή θερμοκρασία (πάνω από 1000^ο C).  Το φωταέριο που παράγεται στους φούρνους περιέχει διάφορα συστατικά που πρέπει να απομακρυνθούν στα καθαρτήρια, όπως  η πίσσα, η αμμωνία, η ναφθαλίνη, παραπροϊόντα που μπορούν να αξιοποιηθούν στη βιομηχανία και αλλού. Μετά τον καθαρισμό του το φωταέριο αποθηκεύεται σε μεγάλες μεταλλικές δεξαμενές, τα αεριοφυλάκια- το εργοστάσιο της Αθήνας διέθετε τέσσερα, από τα οποία σήμερα σώζονται τρία. Από την επεξεργασία του λιθάνθρακα έμενε ένα πολύ μεγάλο μέρος (περίπου 70%, όπως μας πληροφόρησαν!) υπολειμμάτων, τα οποία αξιοποιήθηκαν για την παραγωγή υδαταερίου.

καθαρτήρια και δείγματα πίσσας, ναφθαλίνης, αμμωνίας

φούρνος με το κορνούτο (στόμιο)

        Το υδαταέριο ήταν το αέριο το οποίο παραγόταν από το κωκ και την ανάμειξή του με ατμό, λειτουργώντας συμπληρωματικά στην αρχική παραγωγή φωταερίου από λιθάνθρακα, μειώνοντας έτσι το κόστος παραγωγής. Στο εργοστάσιο της Αθήνας υπήρχαν δύο μονάδες παραγωγής υδαταερίου με  ειδικούς φούρνους - αποστακτικά κέρατα (διάρκεια παραγωγής περίπου 5 ώρες). 

Ο Λυκαβηττός από τον 5ο όροφο του υδαταερίου...

... και η Ακρόπολη. Τη θέα εμποδίζουν οι καμινάδες.

 Ιστορία εργοστασίου (συνοπτικά)

       Το 1857 ο γάλλος Feraldi αναλαμβάνει το έργο του φωτισμού της Αθήνας με φωταέριο. Ο δήμος Αθηναίων παραχωρεί στο γάλλο επιχειρηματία το προνόμιο της εκμετάλλευσης του φωταερίου για 50 χρόνια. Έκτοτε, το φωταέριο θα φωτίσει τους αθηναϊκούς δρόμους για περίπου 60 χρόνια.

Μια καλαίσθητη λεπτομέρεια

      Το 1887 ο Serpieri αναλαμβάνει τη διοίκηση του εργοστασίου. Μια περίοδος ακμής αρχίζει για τη μικρή μονάδα φωταερίου της Αθήνας, καθώς  αεριοφυλάκια, ατμολέβητες, ατμομηχανές, μονάδες καθαρισμού και άλλα κτήρια ανεγέρθηκαν σταδιακά μέσα στο οικόπεδο έκτασης περίπου 30 στρεμμάτων, καθώς επεκτάθηκε η χρήση του φωταερίου σε σπίτια και εργοστάσια.

βιομηχανικό/μηχανολογικό τοπίο!

           Το 1938 η επιχείρηση περιέρχεται στο δήμο Αθηναίων, ενώ το 1952 ιδρύεται η Δημοτική Επιχείρηση Φωταερίου Αθηνών (Δ.Ε.Φ.Α). Μεταπολεμικά το φωταέριο χάνει συνεχώς έδαφος σε σχέση με τον ηλεκτρισμό και τις νέες μορφές ενέργειας και οι φούρνοι του εργοστασίου έσβησαν οριστικά το 1984. Το 1986 ο χώρος χαρακτηρίζεται διατηρητέο ιστορικό μνημείο και το 1999 φιλοξενήθηκαν οι πρώτες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις καθιερώνοντας το χώρο ως την Τεχνόπολη του δήμου Αθηναίων για διάφορες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.

Γλυπτό για την Ειρήνη

Πηγή πληροφοριών (και μια ψηφιακή συλλογή) από την ιστοσελίδα του Μουσείου,  εδώ.

Άλωση

Φτάσαμε στο κεφάλαιο της (δεύτερης) Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς στο μάθημα της ιστορίας της Β΄γυμνασίου. Ένα ανεπαρκές και απαράδεκτο σε πολλά σημεία σχολικό βιβλίο συμπληρώθηκε από μια πλούσια παρουσίαση των συγκινητικών γεγονότων, όπως πρέπει να τα γνωρίζει κάποιος που τελειώνει την υποχρεωτική εκπαίδευση στο ελληνικό σχολείο...

ανδριάντας του Κωνσταντίνου ΙΑ΄ Παλαιολόγου
στην πλατεία Μητροπόλεως (Αθήνα). Ο ίδιος υπάρχει
 και στο Μυστρά με φόντο την καστροπολιτεία

       Την παραμονή της Άλωσης, Δευτέρα βράδυ 28 Μαΐου του 6961*  οι υπερασπιστές της Πόλης, έχοντας συνειδητοποιήσει το επικείμενο τέλος, είναι συγκεντρωμένοι μαζί με το λαό για προσευχή στην τελευταία λειτουργία στην Πόλη. Ενωτικοί και ανθενωτικοί - δεν έχει σημασία πια να κρατά κανείς κακία στον αυτοκράτορα που είχε παρευρεθεί στην "ενωτική" λειτουργία στις 12 Δεκεμβρίου του 1452. Βοήθεια από τους Δυτικούς δεν έφτασε (πλην μεμονωμένων μαχητών) και ο αυτοκράτορας  "ἐν τῷ πανσέπτῳ ναῷ τῆς τοῦ θεοῦ λόγου σοφίας ἐλθὼν καὶ προσευξάμενος μετὰ κλαυθμοῦ τὰ ἄχραντα μυστήρια μετέλαβεν. Ὁμοίως καὶ ἕτεροι πολλοὶ τῇ αὐτῇ νυκτὶ ἐποίησαν." Επιστρέφοντας στο παλάτι ζήτησε συγχώρηση και τους χαιρέτησε όλους - ήταν η τελευταία φορά με πολλή συγκίνηση : "Εἰ καὶ ἀπὸ ξύλου ἄνθρωπος ἢ ἐκ πέτρας ἦν, οὐκ ἐδύνατο μὴ θρηνῆσαι."  Μετά ανέβηκε στο άλογο και ξεκίνησε για τα τείχη να εμψυχώσει τους στρατιώτες.

       Η μάχη που ξεκίνησε αξημέρωτα 29 Μαΐου τον βρήκε μονώτατον να χάνει τη ζωή του κάποια στιγμή αργά το πρωί από διπλό χτύπημα. Το μεσημέρι η πόλη είχε αλωθεί... Το ακέφαλο σώμα αναγνωρίστηκε από τις βασιλικές περικνημίδες και τάφηκε με τιμές από το Μεχμέτ το Β΄ (Πορθητή) σε άγνωστο μέρος...
* Το έτος υπολογίζεται από κτίσεως κόσμου, κατά το βυζαντινό  υπολογισμό, έτος 1453.

*

      Έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης στη συλλογή "Τα ετεροθαλή" για τον τελευταίο αυτοκράτορα:

ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

(αποσπάσματα, 1969)

Ι

Ἔτσι καθὼς ἐστέκονταν     ὀρθὸς μπροστὰ στὴν Πύλη κι ἄπαρτος μὲς
στὴ λύπη του

Μακριὰ τοῦ κόσμου ποὺ ἡ ψυχή του γύρευε νὰ λογαριάσει στὸ φάρ-
δος Παραδείσου   Καὶ σκληρὸς πιὸ κι ἀπ᾿ τὴν πέτρα ποὺ δὲν τὸν
εἴχανε κοιτάξει τρυφερὰ ποτὲ - κάποτε τὰ στραβὰ δόντια του ἄσπρι-
ζαν παράξενα

Πρόσεχε νὰ προφέρει καθαρὰ τὴ λέξη θάλασσα ἔτσι ποὺ νὰ γυαλί-
σοῦν μέσα της ὅλα τὰ δελφίνια    Κι ἡ ἐρημιὰ πολλὴ ποὺ νὰ χωρᾶ ὁ
Θεός    κι ἡ κάθε μιὰ σταγόνα σταθερὴ στὸν ἥλιο ν᾿ ἀνεβαίνει

Νέος ἀκόμα εἶχε δεῖ στοὺς ὤμους τῶν μεγάλων τὰ χρυσὰ νὰ λάμπουν
καὶ νὰ φεύγουν    Καὶ μιὰ νύχτα    θυμᾶται    σ᾿ ὥρα μεγάλης τρικυ-
μῖας βόγκηξε ὁ λαιμός του πόντου τόσο ποὺ θολώθη    μὰ δὲν ἔστερ-
ξὲ νὰ τοῦ σταθεῖ

Βαρὺς ὁ κόσμος νὰ τὸν ζήσεις ὅμως γιὰ λίγη περηφάνια τὸ ἄξιζε.

II

Θεέ μου καὶ τώρα τι    Πού ῾χε μὲ χίλιους νὰ παλέψει    χώρια μὲ τὴ
μοναξιά του    ποιός    αὐτὸς πού ῾ξερε μ᾿ ἕνα λόγο του νὰ δώσει ὁλά-
κερης τῆς γῆς νὰ ξεδιψάσει    τί

Ποὺ ὅλα του τά ῾χαν πάρει    Καὶ τὰ πέδιλά του τὰ σταυροδετὰ καὶ τὸ
τρικράνι του τὸ μυτερὸ καὶ τὸ τοιχίο ποὺ καβαλοῦσε κάθε ἀπομεσή-
μερο νὰ κρατάει τὰ γκέμια ἐνάντια στὸν καιρὸ σὰν ζόρικο καὶ πηδη-
χτὸ βαρκάκι

Μεσημέρι ἀπὸ νύχτα    Καὶ μήτ᾿ ἕνας πλάι του    Μονάχα οἱ λέξεις
του οἱ πιστὲς πού ῾σμιγαν ὅλα τους τὰ χρώματα ν᾿ ἀφήσουν μὲς στὸ
χέρι του μιὰ λόγχη ἀπὸ ἄσπρο φῶς

Καὶ ἀντίκρυ    σ᾿ ὅλο τῶν τειχῶν τὸ μάκρος    μυρμηκιὰ οἱ χυμένες
μὲς στὸ γύψο κεφαλὲς ὅσο ἔπαιρνε τὸ μάτι του

«Μεσημέρι ἀπὸ νύχτα - ὅλ᾿ ἡ ζωὴ μία λάμψη!»    φώναξε κι ὅρμησε
μὲς στὸ σωρό    σύρνοντας πίσω του χρυσὴ γραμμὴ ἀτελεύτητη

Καὶ ἀμέσως ἔνιωσε    ξεκινημένη ἀπὸ μακριά    ἡ στερνὴ χλωμάδα
νὰ τὸν κυριεύει.

III

Τώρα    καθὼς τοῦ ἥλιου ἡ φτερωτὴ ὁλοένα γυρνοῦσε καὶ πιὸ γρήγο-
ρα    οἱ αὐλὲς βουτοῦσαν μέσα στὸ χειμώνα κι ἔβγαιναν πάλι κατά-
κόκκινες ἀπ᾿ τὰ γεράνια

Κι οἱ μικροὶ δροσεροὶ τροῦλοι ὅμοια μέδουσες γαλάζιες ἔφταναν κά-
θε φορὰ καὶ πιὸ ψηλὰ στ᾿ ἀσήμια ποὺ τὰ ψιλοδούλευε ὁ ἀγέρας
γι᾿ ἄλλων καιρών    πιὸ μακρινῶν    τὸ εἰκόνισμα


                          Ἐνῶ κάτω ἀπ᾿ τὰ πόδια του ἄκουγε    στὴ μεγάλη κά-
ταβόθρα νὰ καταποντίζονται    πλῶρες μαύρων καραβιών    τ᾿ ἀρχαῖα
καὶ καπνισμένα ξύλα    ὄθε    μὲ στυλωμένο μάτι ὀρθὲς ἀκόμη Θεό-
μήτορες ἐπιτιμούσανε 

Ἀναποδογυρισμένα στὶς χωματερὲς ἀλόγατα    σωρὸς τὰ χτίσματα
μικρὰ μεγάλα    θρουβαλιασμὸς καὶ σκόνης ἄναμμα μὲς στὸν ἀέρα
Πάντοτε μὲ μιὰ λέξη μὲς στὰ δόντια του    ἄσπαστη    κειτάμενος 

                                                                      Αὐτὸς
                                                        ὁ τελευταῖος Ἕλληνας!

Γ. Ρίτσος : εργοβιογραφία - εργασία β΄ γυμνασίου

Ο ποιητής στη Μονεμβασιά (πηγή)

       Με αφορμή το ποιητικό κείμενο του βιβλίου Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της β΄ γυμνασίου  "Τ' άσπρο ξωκλήσι" (ή ξωκκλήσι, σύμφωνα με την έκδοση του Κέδρου) από τα "18 λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας" του Γ. Ρίτσου - μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων- θα εκπονήσουμε μια εργασία με την εργοβιογραφία του ποιητή σε μορφή χρονολογίου. Την κύρια εργασία ανέλαβε με προθυμία μία μαθήτρια (και μία άλλη την επεξεργασία της σε δεύτερο επίπεδο, ένα "δεύτερο μάτι").  
Πηγές του ποιητικού αυτού χρονολογίου θα είναι:

1. Γ. Ρίτσος
2. Εργογραφία  Γ. Ρίτσου (ψηφιακό αρχείο ΕΚΕΒΙ)
3. Γ. Ρίτσος - 100 χρόνια από τη γέννησή του (ψηφιακό αρχείο ΕΚΕΒΙ) 

      Οι υπόλοιποι μαθητές ανέλαβαν ο καθένας από ένα "λιανοτράγουδο" προς επεξεργασία (νόημα, εικόνες κλπ), με στόχο να το αποδώσουν και εικαστικά, ώστε να έχουμε μια εικόνα ολόκληρης της ποιητικής συλλογής, την οποία θα ακούσουμε και μελοποιημένη. Και φυσικά, υπήρξαν και οι ενδιαφέρουσες ποιητικές μας απόπειρες στην τάξη...

άνοιξη Φεβρουαρίου

 Η καλοκαιρία των τελευταίων ημερών του χειμώνα αποτελεί λαμπερό 

προάγγελο της άνοιξης που έρχεται και στην Αθήνα, την πόλη μας. 

 *

Οι νεαροί ροδαμοί των εσπεριδοειδών σε χαλκομαβί χρώμα έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους  (αροδαμός, ροδάμι από τα μεσαιωνικά -δείτε εδώ από τον Ε. Κριαρά - και τα αρχαία ελληνικά ὀρόδαμνος). Τρώγονται παραδοσιακά και έχουν μια λεμονάτη επίγευση...

Το δάσος λάμπει με πουλιά βλαστούς και ροδαμούς

Γ. Σεφέρης 

"Όλα τούτα καιρός της αθωότητας

ο καιρός του σκύμνου και του ροδαμού..."

Ο.Ελύτης

*

 Οι αμυγδαλιές ολοστόλιστες στην Αρχαία Αγορά, 

που δε χορταίνει κανείς να περπατά...

                                               Μιὰ μυγδαλιὰ καὶ δίπλα της,
                                               ἐσύ. Μὰ πότε ἀνθίσατε;
                                               Στέκομαι στὸ παράθυρο
                                               καὶ σᾶς κοιτῶ καὶ κλαίω.

                                                  
                                               Τόση χαρὰ δὲν τὴν μποροῦν
                                               τὰ μάτια.
                                               Δός μου, Θεέ μου,
                                               ὅλες τὶς στέρνες τ᾿ οὐρανοῦ
                                               νὰ στὶς γιομίσω.

  
Ν. Βρεττάκος

*
Το πορτοκαλοκίτρινο του ήλιου στην υπόπικρη χειροποίητη 

μαρμελάδα νεράντζι από τα κατάφορτα δέντρα της Αθήνας

...

δια χειρός Φίκου Α., αγαπημένου καλλιτέχνη

7

                                      Πολύτιμος στίχος

      
        Κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον

                                                            είμαστε κι όλας νεκροί.

Τάσου Λειβαδίτη από τη συλλογή Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα

*

(μεγάλα λόγια -ίσως και ανέφικτα για τις μικρές μας ζωές- από έναν μεγάλο ποιητή χαμηλών τόνων)

Ποιητικό πορτρέτο Κ.Π. Καβάφη

Το επιστέγασμα της εργασίας μας για τον Κ.Π.Καβάφη ήταν - για ακόμα μια φορά - μια ομαδική εργασία! Με τους στίχους που ξεχώρισε ο καθένας από το ποίημά του φτιάξαμε ένα καλλιγράφημα με τη μορφή του ποιητή (το είχαν αδρά σχεδιάσει δύο μαθητές του τμήματος),
 ενώ με αλάτι ανάγλυφα σχεδιάσαμε το όνομά του -
εξάλλου, η ποίηση δε νοστιμίζει κάπως τη ζωή μας;

Αναρτήσαμε την εικόνα αυτή στο εσωτερικό μέρος της πόρτας της αίθουσας 17, για να τον βλέπουμε ως ακροατή/συμμετέχοντα στα δρώμενα της τάξης... Το αποτέλεσμα υπήρξε πολύ καλό...
Μας αρέσει (και σε άλλους) !

η φωτογραφία αδικεί το έργο μας, διαστάσεων 1,20 Χ 0,90 !
Μπράβο στο Β2 για το σύνολο της εργασίας.

9 Φεβρουαρίου

Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος Δραγά(τ)σης (= Δρακάκης, επώνυμο της Σέρβας μητέρας του) : γεννήθηκε πριν από 610 χρόνια (πιθανή ημερομηνία δίδεται η 9η Φεβρουαρίου),

η τραγικότερη ίσως φυσιογνωμία του Βυζαντίου και ταυτόχρονα ο τραγικότερος άνδρας του Νέου Ελληνισμού, που ανέτειλε από την καταστροφή  - ο τελευταίος αυτοκράτορας της υπερχιλιόχρονης αυτοκρατορίας, αφού πέφτοντας αυτός έπεσε κι εκείνη. Μόνος, άκληρος (κατά μία εκδοχή), σε μια απελπιστικά αδιέξοδη κατάσταση έπεσε μαχόμενος. Χρόνια (μας) πολλά, γιατί ο θάνατος δε σκεπάζει τη μνήμη...

ο δικέφαλος αετός:
έβλημα της δυναστείας των Παλαιολόγων

*

 Και, επειδή η γέννηση συμπλέκεται με το θάνατο, 453 χρόνια μετά την ίδια ημερομηνία πέθανε ο Εθνικός μας Ποιητής Διονύσιος Σολωμός (†1857) :

"Δυστυχισμένε μου λαέ, καλὲ κι ἠγαπημένε,
πάντοτ᾿ εὐκολοπίστευτε καὶ πάντα προδομένε."

*

Αρχή Τριωδίου σήμερα, Τελώνου και Φαρισαίου.
 Καλή Αποκριά, Καλή Σαρακοστή...

Θ. Κολοκοτρώνης - 171 χρόνια

 Τόσα πέρασαν από την 4η Φεβρουαρίου 1843, 

ημέρα που άφησε την τελευταία του πνοή (73 ετών) 

ο Γέρος του Μοριά, ο Αρχιστράτηγος του 1821. 

   Πατριώτης, πιστός χριστιανός, με θάρρος, τόλμη, αποφασιστικότητα, εκτέθηκε, τόλμησε, σχεδίασε, έκανε λάθη, αλλά ανέλαβε τις ευθύνες του για να πάει η ιστορία μπροστά. Κυνηγημένος από πολιτικούς αντιπάλους κατηγορήθηκε, φυλακίστηκε, καταδικάστηκε...
   Γεννήθηκε στη Μεσσηνία, καταγόμενος από την Αρκαδία (Λιμποβίσι), στην προσφυγιά λόγω των γεγονότων των Ορλωφικών του 1770, οπότε πέθανε και ο πατέρας του και η μανία των Οθωμανών από την ατυχή εξέγερση έπεσε πάνω στους ραγιάδες -για λίγο ακόμα- της Πελοποννήσου...

Γεώργιος Σουρής ΙΙ

Και από το περιοδικό "Μη χάνεσαι", όπου βρίσκουμε και τους Εμπόρους των εθνών του  Α. Παπαδιαμάντη σε συνέχειες
(Κυριακή 30 Ιανουαρίου 1883, πηγή): 

 ΦΟΡΟΙ 

  (ανέλπιστη υποστήριξη και αφιερωμένο σε έναν υπουργό οικονομικών που ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει υπερφορολόγηση στην Ελλάδα, απόσπασμα):

Οξυδερκής, διορατικός, διαχρονικός ο Γεώργιος Σουρής
ή απαράδεκτα απαράλλακτα τα πράγματα στη χώρα;

Και επειδή όλοι ψάχνουμε λύση, να η απάντηση (απόσπασμα):

Ἀρχηγοί

*

Τοῦ Διογένη πιάσετε ἀμέσως τὸ φανάρι,

κι᾿ ἐλᾶτε νὰ γυρέψουμε κανέναν ἀρχηγό·

ἀλλὰ καθένας μας, θαρρῶ, εἶν᾿ ἄξιος νὰ πάρῃ

τὴν ἀρχηγίαν κόμματος, ἀκόμη δὰ κι᾿ ἐγώ.

Γιὰ τὰ πρωτεῖα ξεψυχᾷ κάθε Ρωμηὸς λεβέντης,

μόνον αὐτὸς πρωθυπουργός, μόνον αὐτὸς ἀφέντης.

Τί ἀρχηγῶν κατακλυσμός! ... κι᾿ οἱ ἕλληνες ἐκεῖνοι,

ποὺ τὸν καφφέ των βερεσὲ εἰς τὰ Χαυτεῖα πίνουν,

ἂν ἀρχηγίαν ἔξαφνα κανένας τοὺς προτείνῃ,

δὲν θὰ διστάσουν βέβαια καὶ Ἀρχηγοὶ νὰ γίνουν.

Κι᾿ αὐτὸς ὁ ἕσχατος Ρωμηὸς γιὰ ὅλα κάτι ξέρει,

ἕλληνος τράχηλος ποτὲ ζυγὸν δὲν ὑποφέρει.

Ἰδοὺ νταῆς φουστανελλᾶς μὲ φέσι καὶ σελάχι!

ποιὸς ξέρει ἂν Πρωθυπουργὸς δὲν γίνῃ καμμιὰ ᾿μέρα;

ποιὸς ξέρει πόσα σχέδια καὶ ἀπαιτήσεις θἄχη,

καὶ ἂν τὴν διπλωματικὴ δὲν συνταράξῃ σφαῖρα;...

Μᾶς λείπει ἕνας ἀρχηγός;... πενῆντα ξεφυτρόνουν,

τὸ ἕνα κόμμα χάνεται;... θὰ ἔβγουν ἄλλα δέκα·

ὅλοι γιὰ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀρχηγοῦ μαλλόνουν,

κι᾿ ἴσως ἀργότερα μᾶς βγῇ ᾿ς τὴ μέση καὶ γυναῖκα.

Ἀλλὰ κι᾿ ἐγὼ ὁ ἀφανὴς τῶν Ἀθηνῶν πολίτης

ἐλπίζω πὼς καμμιὰ φορὰ θὰ γίνω Κυβερνήτης.

Ἐμπρός! μὲ πόζα ἀρχηγοῦ καθένας ἂς προβάλλη...

Ὅλοι τρανοὶ πολιτικοί, κανένας ἰδιώτης,
ὅλοι ποζάτοι στρατηγοί, κανένας στρατιώτης.

*
(μνήμη του κατεξοχήν Στρατηγού/αρχιστρατήγου αύριο...)

Γεώργιος Σουρής

Εφημερίς που την γράφει ο Σουρής...

       Σαν σήμερα το 1853 (πριν από 161 χρόνια)  γεννήθηκε ο ξεκαρδιστικά - και πικρώς ενίοτε- καίριος σατιρικός ποιητής μας Γεώργιος Σουρής. Τον γνωρίσαμε στο βιβλίο της Ν. Γλώσσας της  Α΄ Γυμνασίου σε ένα αυτοσαρκαστικό ποίημα-αυτοπροσωπογραφία του! Εξέδιδε μόνος τη μακροβιότερη, ίσως, (για το διάστημα 1883-1918!) εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα με τίτλο "ο Ρωμηός" (πρόσβαση για να τη διαβάσετε στο ηλεκτρονικό αρχείο Πλειάς του Πανεπιστημίου Πατρών).  Μερικοί στίχοι του (πηγή αυτή η εξαίρετη ιστοσελίδα) :

Ὁ Ῥωμηός

*

Στὸν καφενὲ ἀπ᾿ ἔξω σὰν μπέης ξαπλωμένος,
τοῦ ἥλιου τὶς ἀκτῖνες ἀχόρταγα ρουφῶ,
καὶ στῶν ἐφημερίδων τὰ νέα βυθισμένος,
κανέναν δὲν κοιτάζω, κανέναν δὲν ψηφῶ.

Σὲ μία καρέκλα τὅνα ποδάρι μου τεντώνω,
τὸ ἄλλο σὲ μίαν ἄλλη, κι ὀλίγο παρεκεῖ
ἀφήνω τὸ καπέλο, καὶ ἀρχινῶ μὲ τόνο
τοὺς ὑπουργοὺς νὰ βρίζω καὶ τὴν πολιτική.

Ψυχή μου! τί λιακάδα! τί οὐρανὸς ! τί φύσις !
ἀχνίζει ἐμπροστά μου ὁ καϊμακλῆς καφές,
κι ἐγὼ κατεμπνευσμένος γιὰ ὅλα φέρνω κρίσεις,
καὶ μόνος μου τὶς βρίσκω μεγάλες καὶ σοφές.

Βρίζω Ἐγγλέζους, Ρώσους, καὶ ὅποιους ἄλλους θέλω,
καὶ στρίβω τὸ μουστάκι μ᾿ ἀγέρωχο πολύ,
καὶ μέσα στὸ θυμό μου κατὰ διαόλου στέλλω
τὸν ἴδιον ἑαυτό μου, καὶ γίνομαι σκυλί.

Φέρνω τὸν νοῦν στὸν Διάκο καὶ εἰς τὸν Καραΐσκο,
κατενθουσιασμένος τὰ γένια μου μαδῶ,
τὸν Ἕλληνα εἰς ὅλα ἀνώτερο τὸν βρίσκω,
κι ἀπάνω στὴν καρέκλα χαρούμενος πηδῶ.

Τὴν φίλη μας Εὐρώπη μὲ πέντε φασκελώνω,
ἀπάνω στὸ τραπέζι τὸν γρόθο μου κτυπῶ...
Ἐχύθη ὁ καφές μου, τὰ ροῦχα μου λερώνω,
κι ὅσες βλαστήμιες ξέρω ἀρχίζω νὰ τὶς πῶ.

Στὸν καφετζῆ ξεσπάω... φωτιὰ κι ἐκεῖνος παίρνει.
Ἀμέσως ἄνω κάτω τοῦ κάνω τὸν μπουφέ,
τὸν βρίζω καὶ μὲ βρίζει, τὸν δέρνω καὶ μὲ δέρνει,
καὶ τέλος... δὲν πληρώνω δεκάρα τὸν καφέ.

*

Εἰς τὰ θεμέλια τοῦ φρενοκομείου

 

(Τὸ φρενοκομεῖο χτίστηκε μὲ κληροδότημα τοῦ Χίου  φιλάνθρωπου Τζωρτζῆ Δρομοκαΐτη, ποὺ πέθανε τὸ  1880,  ἔξω ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, κοντὰ στὴ Μονὴ Δαφνίου, γι᾿ αὐτὸ πολλοὶ τὸ λένε καὶ «Δαφνί». Ἀπρίλιος 1884)

Ὢ Ἑορτὴ τῶν Ἑορτῶν... Ὢ εὐτυχὴς ἡμέρα!
Ὤ! τώρα πρέπει ὁ καθεὶς τοῦ Ἄστεως πολίτης
νὰ βάλει στὸ μπαλκόνι τοῦ μιὰ κόκκινη παντιέρα
μὲ μιὰ χρυσὴν ἐπιγραφὴ «Ζωρζὴς Δρομοκαΐτης».
Ναί! τώρα πρέπει στολισμὸς μὲ δάφνες καὶ μυρσίνες,
ναί! τώρα πρέπουν κανονιές, φανάρια καὶ ρετσίνες.

Φρενοκομεῖο κτίζεται καὶ στὴ σοφὴν Ἑλλάδα!
ἄ! ὁ Θεὸς ἐφώτισε τὸν Χιώτη τὸν Ζωρζὴ
καὶ τώρα μέσα στοῦ Δαφνιοῦ τὴ τόση πρασινάδα
θὰ βρίσκουμε παρηγοριὰ κι ἡ μνήμη του θὰ ζεῖ.
Ὢ μέγα εὐεργέτημα τῶν εὐεργετημάτων!
Ὢ μόνον οἰκοδόμημα τῶν οἰκοδομημάτων!

Θέλει λαμπρὸν Μαυσώλειον αὐτὸς ὁ κληροδότης,
παιάνας κι ἀποθέωσιν εἰς τρίτους οὐρανούς!...
Εὑρέθη μὲς στοὺς Χιώτηδες, μὲ γνώση κι ἕνας Χιώτης,
κι ἐσκέφθη ὁ μεγάλος του καὶ πρακτικός του νοῦς
πῶς μέσα στὴν Ἑλλάδα μας ποὺ πλημμυροῦν τὰ φῶτα,
Φρενοκομεῖον ἔπρεπε νὰ γίνει πρῶτα-πρῶτα.

 *

χρημάτων χρεία...

Ποιὸς εἶδε κράτος λιγοστὸ
σ᾿ ὅλη τὴ γῆ μοναδικό,
ἑκατὸ νὰ ἐξοδεύῃ
καὶ πενήντα νὰ μαζεύῃ;

Νὰ τρέφῃ ὅλους τους ἀργούς,
νἄχῃ ἑπτὰ Πρωθυπουργούς,
ταμεῖο δίχως χρήματα
καὶ δόξης τόσα μνήματα;

Νἄχῃ κλητῆρες γιὰ φρουρὰ
καὶ νὰ σὲ κλέβουν φανερά,
κι ἐνῷ αὐτοὶ σὲ κλέβουνε
τὸν κλέφτη νὰ γυρεύουνε;

*

Σπαθὶ ἀντίληψη, μυαλὸ ξεφτέρι,
κάτι μισόμαθε κι ὅλα τὰ ξέρει.
Κι ἀπὸ προσπάππου κι ἀπὸ παπποῦ
συγχρόνως μποῦφος καὶ ἀλεποῦ.

Καὶ ψωμοτύρι καὶ γιὰ καφὲ
τὸ «δὲ βαρυέσαι» κι «ὢχ ἀδερφέ».
Ὡσὰν πολίτης, σκυφτὸς ραγιᾶς
σὰν πιάσει πόστο: δερβεναγᾶς.

Θέλει ἀκόμα -κι αὐτὸ εἶναι ὡραῖο-
νὰ παριστάνει τὸν εὐρωπαῖο.
Στὰ δυὸ φορώντας τὰ πόδια πού ῾χει
στό ῾να λουστρίνι, στ᾿ ἄλλο τσαρούχι.

Δυστυχία σου Ἑλλάς,
μὲ τὰ τέκνα ποὺ γεννᾶς.
Ὦ Ελλάς, ἡρώων χώρα,
τί γαϊδάρους βγάζεις τώρα

*

    (συνεχίζεται αύριο...)

Καλό μήνα...

χειμώνας του Mucha Alphonse

...Φεβρουάριο (διαβάστε κι εδώ). Δεύτερος μήνας του ημερολογίου, ο τελευταίος του ρωμαϊκού, ο τελευταίος του χειμώνα, ενώ η 1η Φεβρουαρίου ανήκε στο μήνα Ανθεστηριώνα του αττικού ημερολογίου. Η ονομασία από λατινικό ρήμα που σημαίνει καθαίρω, εξαγνίζω: δεν είναι τυχαίο μάλλον ότι οι απόκριες (τέλος κατανάλωσης κρέατος, έναρξη σαρακοστής) τις περισσότερες φορές εορτάζονται το μήνα αυτόν.
        Στο Βυζάντιο μάλιστα διοργάνωναν το μακελλαρικόν (των κρεοπωλών) ιπποδρόμιον, αγώνες στον ιππόδρομο πριν από τη Σαρακοστή, κατά τη διάρκεια της οποίας δεν τελούνταν αγώνες. Τότε τραγουδούσαν και το επερχόμενο έαρ, την άνοιξη που πλησίαζε, όπως και οι αρχαίοι γιόρταζαν την περίοδο αυτή τα Ανθεστήρια και οι σύγχρονοι Έλληνες λέμε: ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει καλοκαίρι θα μυρίσει. 

από το φοβερό χειμώνα του 2004 στη Λήμνο

       Δέντρο του χειμώνα που ανθίζει, η αμυγδαλιά: η Φυλλίς από τη Θράκη είναι ερωτευμένη με τον Δημοφώντα, γιο του Θησέα- από την Αθήνα φυσικά. Ο νέος στενοχωριέται που για πολύ καιρό βρίσκεται μακριά από την πατρίδα του και φεύγει για την Αθήνα υποσχόμενος σύντομα να επιστρέψει. Ο καιρός περνά, η Φυλλίς μέσα στη μοναξιά και τη θλίψη πιστεύοντας ότι ο Δημοφών την ξέχασε, πεθαίνει. Οι θεοί τη μεταμορφώνουν σε δέντρο μοναχικό και θλιμμένο, χωρίς φύλλα σαν ξερό. Ο Δημοφών, ωστόσο, κάποιο χειμώνα επιστρέφει και βρίσκει την πρώην αγαπημενη του δέντρο ξερό και μόνο μέσα στη βαρυχειμωνιά. Και το αγκαλιάζει συντετριμμένος, κι εκείνο ανθίζει τα ροζ-λευκά άνθη και από τότε τα λεπτά κλαριά του στολίζονται με τα υπέροχα και ευαίσθητα άνθη του, το μόνο μέσα στο χειμώνα. (Και πια είναι δίπλα- δίπλα οι δυο τους ως δρόμοι στο κέντρο της Αθήνας).

Ανθάκια αμυγδαλιάς, λόφος Αγίου Νικολάου, Λήμνος

        Πρώτη Φεβρουαρίου, μνήμη αγίου Τρύφωνα, προστάτη των αμπελιών και των γεωργών που την περίοδο αυτή κλαδεύουν και ετοιμάζονται για την επικείμενη αναγέννηση της φύσης.

Άγιος Τρύφων : κρατά άλλοτε σκεπάρνι, άλλοτε κλαδί αμπέλου ή άλλου φυτού