Μεγάλη Τρίτη

Citrus limon- λεμονιά

Μ. ΤΡΙΤΗ, 21 

 

Μόλις σήμερα βρήκα το θάρρος και ξεσκέπασα το κηπάκι σαν φέ-
ρετρο. Με πήραν κατάμουτρα οι μυρωδιές, λεμόνι, γαρίφαλο.

Ύστερα παραμέρισα τα χρόνια, τα φρέσκα πέταλα και να: η μητέρα
μου, μ' ένα μεγάλο άσπρο καπέλο και το παλιό χρυσό ρολόι της
κρεμασμένο στο στήθος.

Θλιμμένη και προσεκτική. Πρόσεχε κάτι ακριβώς πίσω από μένα.

Δεν πρόφτασα να γυρίσω να δω, γιατί λιποθύμησα. 

(Ο. Ελύτης- Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου)

μοσσχοκάρφι ή γαρύφαλλο - Syzigium aromaticum ή Eugenia caryophyllata

Μεγάλη Δευτέρα

Μ.ΔΕΥΤΕΡΑ, 20

 

Κατάκοπος από τις ουράνιες περιπέτειες, έπεσα τις πρωινές ώρες
να κοιμηθώ.

Στο τζάμι, με κοίταζε η παλαιά Σελήνη, φορώντας την προσωπίδα
του Ήλιου.

(Ο. Ελύτης, Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου)

Επετειακά: Κ.Π.Καβάφης

          Ο ποιητής Κωνσταντίνος Πέτρου Καβάφης γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (Οθωμανός υπήκοος τότε) και πέθανε 70 ακριβώς χρόνια μετά στις 29 Απριλίου 1933 στην ίδια πόλη, όπου υπηρέτησε ως δημόσιος υπάλληλος. Η καταγωγή του Κωνσταντινουπολίτικη. Ο ίδιος συνέταξε ένα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα:

Σκίτσο Θάλειας Φλωρά-Καραβία
(1926)

«Είμαι Κωνσταντινουπολίτης την καταγωγήν, αλλά εγεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια - σ' ένα σπίτι της οδού Σερίφ· μικρός πολύ έφυγα, και αρκετό μέρος της παιδικής μου ηλικίας το πέρασα στην Αγγλία. Κατόπιν επισκέφθην την χώραν αυτήν μεγάλος, αλλά για μικρόν χρονικόν διάστημα. Διέμεινα και στη Γαλλία. Στην εφηβικήν μου ηλικίαν κατοίκησα υπέρ τα δύο έτη στην Κωνσταντινούπολη. Στην Ελλάδα είναι πολλά χρόνια που δεν επήγα. Η τελευταία μου εργασία ήταν υπαλλήλου εις ένα κυβερνητικόν γραφείον εξαρτώμενον από το υπουργείον των Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Ξέρω Αγγλικά, Γαλλικά και ολίγα Ιταλικά»(πηγή).

      Ποιητική γλώσσα ιδιότυπη, σχεδόν πεζολογική, λιτή, με επιρροή από το

Χαρακτικό του Τάσσου

κωνσταντινουπολίτικο ιδίωμα, έντονη ειρωνεία που τον χαρακτηρίζει και τον διατηρεί τόσα χρόνια μετά επίκαιρο, καίριο, φρέσκο. Η θεατρικότητα, ο διδακτικός τόνος, η χρήση των προσώπων- συμβόλων, η στοχαστική διάθεση, ο λιτός και συχνά πεζολογικός στίχος. Θέματα εξίσου ιδιότυπα: στα ιστορικά του ποιήματα (αρκετά σε αριθμό από το σύνολο του έργου του) εμπνέεται από ιστορικές περιόδους παρακμής ή και αλλαγών, την ελληνιστική κυρίως, χωρίς να λείπει το Βυζάντιο και λίγο η αρχαιότητα (πιο συχνή η μετατόπιση στην αλεξανδρινή -κυρίως-εποχή,). Απουσιάζει σχεδόν η κλασική αρχαιότητα και η "σύγχρονή" του ιστορική συγκυρία (π.χ. μεγάλα γεγονότα Παλιγγενεσίας 1821, Βαλκανικών, Μικρασιατικού κλπ.)- τουλάχιστον ρητά, γιατί συγκεκαλυμμένα οι Σαββίδης και Τσίρκας έχουν επισημάνει σε πολλά ποιήματα απόψεις, απηχήσεις ιστορικών και κοινωνικών γεγονότων, όπως του Μικρασιατικού (Υπέρ της Αχαϊκης Συμπολιτείας πολεμήσαντες) ή σύγχρονα επεισόδια και σχόλια κατά των άγγλων αποικιοκρατών (27 Ιουνίου 1906, 2μ.μ. όπου Χριστιανοί = αποικιοκράτες). Αγαπήθηκε όσο κανένας Έλληνας ποιητής από τους ξένους ποιητές. Έχουν διασωθεί και εκδοθεί (έκδοση Ιλίνσκαγια, 2003) 154 ποιήματα που αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα Αναγνωρισμένα), τα 27 Αποκηρυγμένα ποιήματά του-τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα και ομοιοκαταληξία, τα οποία αργότερα αποκήρυξε-  και τα 113  Ανέκδοτα/Κρυμμένα/Ατελή ποιήματα, που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, ή χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή. Είναι χαρακτηριστικό ότι από σημειώσεις κρίνουμε πως κάθε στίχος μπορεί να τον βασάνιζε για χρόνια πριν πάρει την οριστική του μορφή! Το αρχείο του Κωνσταντίνου Καφάβη ανήκει πλέον στο Ίδρυμα Ωνάση.

               

Τετράδιο με ποιήματα
Δ. Αρχοντώνη, 1954 (πηγή)

         Με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή του και τα 80 από το θάνατό του το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινουπόλεως με τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη της Θεσσαλονίκης διοργάνωσαν ένα συνέδριο για τον ποιητή στην Πόλη 11 - 14 Απριλίου 2013 (διαβάστε εδώ και εδώ). Στα πλαίσια του συνεδρίου η ΑΘΠ ο 270ος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαίος ο Α΄ απήγγειλε το ποίημα του Καβάφη "Θερμοπύλες". Όταν ήταν μαθητής, είχε ένα τετράδιο, όπου αντέγραφε αξιόλογα ποίηματα "τα οποία μιλούσαν στην ψυχή του", με ετικέτα στο εξώφυλλο του τετραδίου: «Ποιήματα, Δημήτριος Αρχοντώνης, Νοέμβριος 1954». (πηγή)

Απαγγελία Πατριάρχου στη Χάλκη (για το βίντεο εδώ)

        Ο επίσημος ιστότοπος του αρχείου του ποιητή με βιογραφικό, όλα τα ποιήματα και πεζά και μερικές μελέτες είναι:  http://www.kavafis.gr/index.asp

 

πηγή: Φως Φαναρίου, Αυτόγραφο Πατριάρχου

         Με αφορμή την επέτειο αυτή φέτος μικρά "κεράσματα" της καβαφικής ποίησης θα δίνονται κάθε μήνα από το παρόν ιστολόγιο.  

Και γκράφιτι από τον Μεσσήνιο skitsofrenis (πηγή)

Σχέδιο Κεφαλληνού (αχρονολ)

          Επιμνημόσυνη δέηση τελέστηκε στον τάφο του από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας παρουσία του Έλληνα προξένου και μελών της ελληνικής παροικίας (αναλυτικά εδώ).

Κυριακή των Βαΐων ή Βαϊοφόρος

       Ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα σήμερα, πορεία προς το Πάθος και την Ανάσταση...

Πηγή

        ΚΥΡΙΑΚΗ, 19 β

...Όπως και να 'ναι, υπάρχουν πολλά ζώα που δεν έσωσε ακόμη να
βγουν από την Κιβωτό και δείχνουν αδημονία. Ως και το πλήθος
που κατακλύζει το μουράγιο και ρίχνει ανήσυχα βλέμματα, σιγά
σιγά συνειδητοποιεί ότι το παν εξαρτάται από μια στιγμή -
τη στιγμή ακριβώς που, μόλις πας να την αδράξεις, χάνεται.
                          
        ΚΥΡΙΑΚΗ. 19 γ

... Κάποιος άγνωστος Γαβριήλ μου κάνει νοήματα 
-Σύμφωνοι, θα πεθάνουμε όλοι μας· άλλα προς τι; 

... Πάω μ' από κοντά τις μετρημένες μέρες μου-Σύμφωνοι, ναι· αλλ' η ζωή αυτή δεν έχει τέλος...

(Ο. Ελύτης- Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου)

Σαν σήμερα : Είσοδος των Γερμανών στην Αθήνα - 1941

         Κυριακή του Θωμά, 8.10 το πρωί εισήλθαν στην Αθήνα οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Οι δρόμοι έρημοι, τα παντζούρια κλειστά, λιγοστοί Αθηναίοι στους δρόμους, η Αθήνα ανοχύρωτη πόλη παραδόθηκε. Ήταν 27 Απριλίου του 1941...
        Ο αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος αρνήθηκε να τους υποδεχθεί με τις αρχές της πόλης (και να ορκίσει λίγο αργότερα τη δωσιλογική κυβέρνηση- παύθηκε γι' αυτό), 
ενώ η σβάστικα ανέβηκε στην Ακρόπολη. Ο Γ. Θεοτοκάς σημείωσε για εκείνη την ημέρα : 

"Ήταν σα μια κοπή του χρόνου με το μαχαίρι. Εδώ τελειώνει ένα κεφάλαιο της ζωής μας."

Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου - Ο. Ελύτης

Υπογραφή ποιητή από χειρόγραφο

            Την ποιητική του συλλογή σε μορφή εγγραφών ημερολογίου εξέδωσε το 1984 ο Οδυσσέας Ελύτης με τίτλο:  "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου". Οι εγγραφές έχουν τίτλο την ημέρα και έναν αριθμό, προφανώς ημερομηνία χωρίς αναφορά μήνα, ο οποίος υποθέτουμε ότι είναι ο Απρίλιος του τίτλου, αφού υπάρχουν και οι μέρες Μ. ΔΕΥΤΕΡΑ, 20- Μ. ΤΡΙΤΗ, 21, ΚΥΡΙΑΚΗ (ΠΑΣΧΑ) κλπ. Με βάση τα Πασχάλια βρίσκουμε ότι το Πάσχα του 1981 ήταν το κοντινότερο που έπεσε στις 26-4 (θα μπορούσε να είναι και παλαιότερο, βέβαια). Οι περισσότερες αναρτήσεις μέχρι το Πάσχα θα είναι από αυτό το έργο, που υποβάλλει μια αίσθηση βαθιά προσωπική για εσωτερική αναζήτηση. 

           Εισαγωγή, προμετωπίδα της ποιητικής συλλογής-ημερολογίου: 

Έλα τώρα χέρι μου δεξί

κείνο που σε πονεί δαιμονικά ζωγράφισέ το

αλλ' από πάνω βάλ' του

Το ασήμωμα της Παναγίας

πόχουν τη νύχτα οι ερημιές μες στα νερά

του βάλτου

Απρίλης, Έργο της Σ. Βλάχου (πηγή)

Σάββατο του Λαζάρου

      Προϊούσης της Μεγάλης Τεσσαρακοστής φτάνουμε στο τέλος των σαράντα ημερών και τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πρόγευση της Ανάστασης αποτελεί το θαύμα της Ανάστασης του Λαζάρου, φίλου του Χριστού.

πηγή

     Πολλά αγερμικά έθιμα σχετίζονται με την ημέρα αυτή και την αναγέννηση της φύσης. Σε πολλές περιοχές της πατρίδας μας συνηθιζόταν ομάδες παιδιών, αλλού γυναικών (οι Λαζαρίνες στα χωριά του Τσαρτσιαμπά Κοζάνης) ή και ανδρών (Βόνιτσα, Κύπρος) γυρνούσαν την ημέρα του Σαββάτου ή τη νύχτα τα σπίτια των χωριών, τραγουδώντας τα κάλαντα και διάφορα άλλα τραγούδια σχετικά με την ημέρα και τα χαρακτηριστικά του κάθε σπιτιού που επισκέπτονταν. Τα κάλαντα πλαισιώνονταν και από άλλα έθιμα για καλή τύχη, υγεία κλπ. ή, όπου συμμετείχαν μόνο κοπέλες, συνιστούσαν το νυφοδιάλεγμα της κλειστής κοινωνίας. Τα λουλούδια- που την περίοδο αυτή έχουν χρωματίσει όλη τη φύση- είναι κυρίαρχα στο καλάθι που κουβαλούν οι καλαντιστές για τα αυγά, που συγκεντρώνουν,  ή κάποιοι και το ίδιο το σώμα τους. 
            Ενδεικτικά, το παρακάτω βίντεο αποτελεί καταγραφή του εθίμου στην Κοζάνη από τη Δόμνα Σαμίου το 1996. Λαζαρίνες... 

Γράφει η Ευγενία Φακίνου:

"... Αύριο θα πάω να πω τα Λαζαράκια. Θα πάω μόνη μου, αφού δεν ξέρω άλλα παιδιά να πάμε μαζί. Και θα πάω μόνο εδώ μέσα στην πολυκατοικία. Βρήκα και καλαθάκι. Στη Σύμη βγαίνουμε παρέες παρέες. Έναν τον ντύνουμε με το σεντόνι Λάζαρο. Κάνει, δηλαδή, τον Αναστημένο Λάζαρο. Κι εμείς πάμε στα σπίτια, λέμε το τροπάριο και μας δίνουν αυγά, που τα βάζουμε στα καλαθάκια μας. Μας δίνουν και Λαζαράκια. Κάτι ψωμάκια, δηλαδή, με καρύδια και μύγδαλα και σουσάμι και μπαχάρια διάφορα. Κι όπως είμαστε απ'τη νηστεία του σαραντάμερου... μας φαίνονται σπουδαία!...
Για αυτό και σήμερα ζυμώσαμε με τη μάνα μου Λαζαράκια. Για τα παιδάκια που θά'ρθουν αύριο να μας τα πούνε.

Πές μας, Λάζαρε, τί είδες
εις τον Άδη που επήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους

είδα βάσανα και πόνους.

[...] Μου ρίξαν στο καλαθάκι μου πέντε δραχμές!... Άλλο και τούτο!... Αυγά καλέ!... Αυγά, πρέπει να βάλουν στο καλαθάκι. Άσπρα, άβραστα αυγά. Θα τα βάψουμε με τα δικά μας, τη Μεγάλη Πέμπτη, για το καλό! Αυγά! Ένα, δύο, τρία... Αλλά αυγά.
Ε, φαίνεται δεν είχε αυγά, έδωσε λεφτά. Τέλος πάντων... Δεν πειράζει!..[...] Αυγά μού'δωσε μόνο η Μαρία... Η Μαρία!... Όταν με είδε με το καλαθάκι μου να της λέω το τροπάριο, έβαλε τα κλάματα. Σαράντα χρόνια, λέει, είχε ν'ακούσει του Λαζάρου. Σαράντα χρόνια!... Εμείς το λέμε κάθε χρόνο στη Σύμη. Γίνεται να μην πούμε του Λαζάρου;...
Μού'δωσε πέντε αυγά. Με φίλησε και μ'έβαλε να το ξαναπώ, για να τ'ακούσει κι ο άντρας της, ο Κυριάκος. "Εδώ, λέει, στην Αθήνα δεν τό'χουν αυτό το συνήθειο. Δεν τα λένε του Λαζάρου".

(αποσπάσματα από την "Άστραδενή")

*

"Αν Λάζαρο δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις". Η παροιμία αυτή αντικατοπτρίζει μια παλιά συνήθεια των νοικοκυρών να ζυμώνουν "λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρούδια, λάζαρους" το Σάββατο το πρωί: ψωμάκια με λίγη ζάχαρη, λάδι, κανελόζουμο, προζύμι και γέμιση σταφίδες σε σχήμα ανθρώπου με σάβανο και σταυρωμένα χέρια, με μοσχοκάρφια για μάτια.

Κάλαντα Σαββάτου Λαζάρου: 

 Πού'σουν Λάζαρε
και πού'νε η φωνή σου
χθες σε ζήταγε η αδελφή σου.
Ήμουνα στη γη κρυμμένος
και με τους νεκρούς αποθαμένος.
Βάγια , βάγια των Βαγιώ(ν)
τρώνε ψάρι και κολιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το ψητό τ' αρνί
και το κόκκινο τ' αυγό
που κυλά στον ποταμό 

Υπάρχουν διάφορες εκδοχές από όλη την Ελλάδα , ενδεικτικά κάλαντα του Λαζάρου 

Καλή Ανάσταση...

"Το Σάββατο του Λαζάρου, κινούμενο συνήθως μέσα στις καλύτερες ώρες της Άνοιξης, ήταν εθιμικά, όπως είναι και ψυχολογικά, ένα χαρούμενο προανάκρουσμα της Μεγάλης Γιορτής, μια θαυμαστή προανάσταση συνανθρώπου, που έφερνε πάντα τους χριστιανικούς λαούς, ιδιαίτερα εμάς τους ανατολικούς, τους πιο βασανισμένους από δουλείες και ξενοκρατίες, πολύ πιο κοντά στην ολοκληρωμένη χαρά της θεϊκής ανάστασης της Λαμπρής." Δ.Λουκάτος (Πασχαλινά και της Άνοιξης).

Πανσέληνος έκλειψη !

Είναι καλό το φεγγάρι - δε θα φαίνεται που άσπρισαν τα μαλλιά μου

(Γ. Ρίτσος)

 

       Η εαρινή πανσέληνος του Απριλίου συνοδεύεται από μερική έκλειψη σελήνης, ορατή από την Ελλάδα. Θα είναι η τρίτη συντομότερη του αιώνα μας, διαρκώντας μόλις 27 λεπτά (προσομοίωση από την εξαιρετική ιστοσελίδα www.astrovox.gr) . Οι δεισιδαιμονίες που συνόδευαν τέτοια φυσικά φαινόμενα έχουν εκλείψει σήμερα - ή έστω μετριαστεί - ωστόσο η γοητεία παραμένει. Το θέαμα δεν είναι τόσο εντυπωσιακό, κάπως ανεπαίσθητο. Πάντως, το φεγγάρι είναι γοητευτικό... Πόσα τραγούδια, πόσα ποιήματα... Πάει κι αυτό...

     ΥΓ. Ε, κατακέφαλα μας βρήκε η αύξηση του ωραρίου. Τυχαίο; Δε γνωρίζω. Δεν ορκίζομαι κιόλας!

Επέτειος γενοκτονίας των Αρμενίων

         Η 24η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων, η οποία ξεκίνησε το 1915 και στοίχισε τη ζωή σε χιλιάδες Αρμενίους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (υπολογισμοί από 800.000 μέχρι και 1.500.000). Την ίδια περίοδο θύματα υπήρξαν οι Ασσύριοι και λίγο αργότερα οι 'Ελληνες Πόντιοι. Επιζώντες της γενοκτονίας σήμερα στην Αρμενία 55 υπερήλικες... Ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι το ότι φέτος έγινε εκδήλωση για το θέμα στο Ντιγιάρμπακιρ της Τουρκίας, περιοχή με κουρδικό πληθυσμό... Αιωνία η μνήμη των θυμάτων που σφαγιάστηκαν και όσων πουλήθηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, έχασαν οικογένεια, ταυτότητα (κυρίως παιδιά)... Αρκετοί Αρμένιοι βρήκαν καταφύγιο στην Αμερική (ορφανά παιδιά), αλλά και στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
       (Ένα υπέροχο βιβλίο που αναφέρεται στις περιπέτειες μιας μικρής Πόντιας (αλλά και σε Αρμενίους και Ασσυρίους) είναι το συγκλονιστικό Ούτε το όνομά μου, της Θία Χάλο.)

Αρμένιοι του Χαρπούτ οδηγούνται στη φυλακή (1915 - πηγή)

Σαν σήμερα: Θάνατος Αθανασίου Διάκου

ψηφιδωτό στην Αλαμάνα (πηγή εικόνας)

       Στις 23/4/1821 ο Αθανάσιος Διάκος (μοναχός Άνθιμος μάλλον) από τη Φωκίδα, σε ηλικία 33 ετών, μετά τη μάχη της Αλαμάνας κατέφυγε σε στενό κοντά στη μονή Δαμάστας με λιγοστούς συντρόφους. Η λάμα του σπαθιού του έσπασε και τραυματισμένος συλλαμβάνεται ζωντανός από τους Οθωμανούς. Η λαϊκή παράδοση διασώζει τον εξής διάλογο:    

Κι Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα: 

- "Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, τη πίστη σου ν΄ αλλάξεις; 
Να προσκυνάς εις το τζαμί, την εκκλησιά ν΄ αφήσεις": 
Κ΄ εκείνος τ΄ αποκρίθηκε και με θυμόν του λέγει: 
- "Πάτε κι εσείς κ΄ η πίστις σας μουρτάτες να χαθείτε. 
Εγώ Γραικός γεννήθηκα, Γραικός θέλ΄ αποθάνω...
         
       Οδηγείται στη Λαμία, σε ένα χάνι, όπου σήμερα βρίσκεται μνημείο με την προτομή του, βασανίζεται φρικτά και ανασκολοπίζεται- υπάρχει εκδοχή ότι και με το παλούκι πέρασε από φωτιά. Πριν πεθάνει το μόνο παράπονο που θρυλείται ότι διατύπωσε είναι το εξής: "Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει, τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γης χορτάρι". Το νεκρό σώμα του πετάχτηκε σε λάκκο που δεν πλησίαζαν οι φοβισμένοι από την κτηνωδία Ρουμελιώτες. Το 1860 ένας Καλαματιανός αξιωματικός διεξήγαγε έρευνες στη Λαμία για ανεύρεση των οστών του ήρωα. Φοβερό, μαρτυρικό τέλος... Αιωνία η μνήμη.

ΥΓ. Μπορείτε να δείτε από το αρχείο της ΕΡΤ την εκπομπή Ο Αθανάσιος Διάκος στην τέχνη.

Σαν σήμερα : θάνατος Γεωργίου Καραϊσκάκη

Γ. Καραϊσκάκης (διαδίκτυο)

     Ανήμερα της ονομαστικής του εορτής, του Αγίου Γεωργίου, 23 Απριλίου 1827, εξέπνευσε πριν από 186 χρόνια ένας από τους ικανότερους στρατηγούς-αγωνιστές του 1821, ο αθυρόστομος μα άξιος πατριώτης και φιλόθεος Γεώργιος Καραϊσκάκης, σε ηλικία 39 ετών. Ένα παιδί με δύσκολα παιδικά χρόνια, όπως θα λέγαμε σήμερα, "γιος της καλογριάς", "νόθο παιδί" (φοβερή κατηγορία για εκείνη την εποχή), που στήριξε την επανάσταση σε κρίσιμες στιγμές. Τραυματίστηκε την προηγούμενη μέρα στο Φάληρο, ενώ υπάρχουν υπόνοιες και δολοφονίας του ακόμα. Κοινώνησε, υπαγόρευσε τη διαθήκη του και πέθανε στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου στο Κερατσίνι. Θάφτηκε στη Σαλαμίνα, ενώ ακολούθησε μεγάλη ήττα των Ελλήνων στη μάχη του Αναλάτου. Η ειρωνεία: είχε καταδικαστεί για εσχάτη προδοσία... Αιωνία η μνήμη...

Αρχαία Ελληνική Ενδυμασία: μουσειοσκευή και ταινία!

          Χθες, Δευτέρα 22/4/2013 παρουσιάσαμε στην τάξη, δηλαδή στο εργαστήριο χημείας, όπου υπάρχει η κατάλληλη υποδομή και ημίφως, δύο ταινίες μικρού μήκους, μία από το καθένα από τα δύο τμήματα της Α΄τάξης, με τα οποία αξιοποιήσαμε μια μουσειοσκευή του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. 

           Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή… Στα πλαίσια του μαθήματος αρχαίας ελληνικής γλώσσας και αρχαιογνωσίας ευρύτερα, αφού ένα κείμενο αναφερόταν σε χλαμύδες και εξωμίδες, σκέφτηκα να παρουσιάσω στο σχολείο μια από τις μουσειοσκευές που δανείζουν διάφορα μουσεία, ώστε να γίνει βιωματικό και ζωντανό μάθημα. Μετά από τις κατάλληλες συνεννοήσεις και με το χαρτί-βεβαίωση του Δ/ντή (ότι είμαι εκπαιδευτικός...) ανά χείρας παρέλαβα από τις ευγενέστατες κυρίες του τμήματος εκπαιδευτικών προγραμμάτων του υπέροχου αυτού Μουσείου τη μουσειοσκευή: υφάσματα, εξαρτήματα και εκπαιδευτικό φάκελο. 

φωτογραφία από την αντίστοιχη μουσειοσκευή του Μουσείου Ακρόπολης

         Αφού ετοίμασα μια παρουσίαση- και με δικό μου υλικό αρκετό (π.χ. για το λινάρι, φωτογραφίες από αγγεία κ.α.π.)- με πολλές διαφάνειες, αφιέρωσα δύο ώρες σε αυτή τη δραστηριότητα για καθένα από τα δύο τμήματά μου της Α΄ στις 3/4/2013. Πίστευα ότι ίσως η μία ώρα παρουσίασης των αρχαίων ελληνικών ενδυμάτων (αλλά και κομμώσεων, υποδημάτων και τελικά και κεραμικής!) θα ήταν κουραστική- και λόγω των πολλών πληροφοριών. Αμ, δε... Τα παιδιά παρακολούθησαν με ενδιαφέρον τα στοιχεία, έκαναν ερωτήσεις και παρατηρήσεις επί των διαφανειών για το χιτώνα, την εξωμίδα, τον πέπλο. 

Από την παρουσίαση...

       Τη δεύτερη ώρα έγινε ο χαμός...! Με το υλικό της μουσειοσκευή επιλέχθηκαν επτά παιδιά για να τα ντύσω ζωντανά ως αρχαίους Έλληνες/-ίδες! Ήθελαν όλα! Όσα ντύθηκαν ενθουσιάστηκαν! Επειδή ήμασταν ντυμένοι κατά τον αρχαίο τρόπο, είπαμε να κάνουμε και τη δραματοποίηση ενός διαλόγου στα αρχαία ελληνικά (έτοιμος αυτός, από ένα παλαιότερο ευφάνταστο συντακτικό αρχαίων) με θέμα τη σχέση γονιών και κόρης που τρέχει στα αρχαία συμπόσια... πάρτι δηλαδή (τα κορίτσια στην αρχαία Αθήνα δε συμμετείχαν σε αυτά, βέβαια, αλλά ποιητική αδεία...).

από βιβλίο του Δημοτικού

         Ήταν εντυπωσιακός ο τρόπος  και ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι "ηθοποιοί" χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία (λίγη ανάγνωση και με το χαρτί στο χέρι) ανταποκρίθηκαν άψογα στο ρόλο τους! Οι δε θεατές τούς χάρηκαν, αφού καταλάβαιναν τα πάντα από την παράλληλη "μετάφραση" (εντάξει, γλωσσική εξομάλυνση καλύτερα).  

         Προέκυψε μια πολύ ωραία, ομολογουμένως,  παρουσίαση /φωτοϊστορία, με τίτλους αρχής, υπότιτλους, μουσική επένδυση υπέροχα αρχαιοπρεπή, που παρουσιάσαμε στην τάξη με καλεσμένο το Δ/ντή μας. Τα σχόλια όλων υπήρξαν θετικότητα...Οι μικροί μαθητές χειροκρότησαν αυθόρμητα. Δυστυχώς, για λόγους προσωπικών δεδομένων δεν θα τα αναρτήσουμε. Εμείς περάσαμε, πάντως, καλά. Φτιάξαμε και ένα ημερολόγιο με φωτογραφίες μας ως αρχαίων Ελλήνων από τη δραστηριότητα για να μετράμε τις τελευταίες μέρες αυτής της χρονιάς. 

         Ευχαριστούμε το Μουσείο για την ευκαιρία αυτή και, κυρίως, τα παιδιά για τον αφειδώλευτο ενθουσιασμό και την προσφορά τους. Είναι πάντα θετικά και ανοιχτά σε προτάσεις που τα βοηθούν να μάθουν, να αυτενεργήσουν, να δημιουργήσουν. Μπράβο τους... Μας δίνουν χαρά με την προθυμία τους. Αλλά πέρα από την προσπάθεια και το αποτέλεσμα της δουλειάς τους είναι πολύ καλό... Ελπίζω με την ίδια ζέση να μελετήσουν και για τις επερχόμενες εξετάσεις. Γιατί ωραίες οι δραστηριότητες, αλλά δεν παραμελούμε καθόλου την ύλη μας... (Έχουμε καλύψει τα πάντα, εξάλλου.)

Έκθεση: Βαλκανικοί πόλεμοι, 1912-1913, η πορεία προς τη νίκη

   Καλημέρα και καλή εβδομάδα! Σήμερα επισκέφτηκα -και το προτείνω ενθέρμως- ένα υπέροχο μουσείο : το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το οποίο στεγάζεται στην Παλαιά Βουλή. Ο περιβάλλων χώρος του νεοκλασικού κτηρίου είναι γεμάτος νερατζιές που ευωδιάζουν και το στεφανώνουν γλυκά πράσινα, ενώ δεσπόζουσα θέση στην πλατεία (από τις 9/2/1954, επετειακή και για μένα ημερομηνία-όχι χρονολογία, βέβαια) έχει ο ανδριάντας του έφιππου Θ. Κολοκοτρώνη με το επικό επίγραμμα: "Ἔφιππος χώρει γενναῖε Στρατηγὲ ἀνὰ τοὺς αἰῶνας, διδάσκων τοὺς λαούς πῶς οἱ δοῦλοι γίνονται Ἐλεύθεροι".

      Δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν το μουσείο της ιστορικής μας μνήμης από το 1453 μέχρι και το έπος του '40, ωστόσο , ήταν πολύ ουσιαστική. Αφορμή στάθηκε η έκθεση για την επέτειο των εκατό χρόνων από τους Βαλκανικούς Πολέμους 1912-1913, τόσο σημαντική για τον Ελληνισμό και το ελλαδικό κράτος, με τίτλο : "Βαλκανικοί πόλεμοι, 1912-1913, η πορεία προς τη νίκη".

          Η έκθεση έχει οργανωθεί στον επάνω όροφο (θεωρεία ουσιαστικά της αίθουσας συνεδριάσεων της Βουλής) και κινούμενος ο επισκέπτης κυκλοτερώς (από αριστερά εισερχόμενος στην αίθουσα) ξεκινά την ιστορική διαδρομή στο χτες, σε μια όχι πολύ μεγάλη, αλλά πλούσια και ενδιαφέρουσα έκθεση με αντικείμενα της εποχής, του πεδίου των μαχών, λάφυρα οθωμανικά και βουλγαρικά, ντοκουμέντα, φωτογραφίες, λιθογραφίες, πίνακες, αποσπάσματα ημερολογίων, χάρτες, εφημερίδες. Αναφέρονται τα ιστορικά γεγονότα και η προέλαση του ελληνικού στρατού στη Μακεδονία, την Ήπειρο, η δράση του Ναυτικού στο βορειοανατολικό Αιγαίο.

Νοσοκόμα
(σκίτσο Θ.Φ-Καραβία)

        Μια ενότητα αφιερώνεται στη Σιατιστινή ανταποκρίτρια και ζωγράφο Θάλεια Φλωρά -Καραβία, που συνόδευε τον ελληνικό στρατό και εξέδωσε και τις εμπειρίες της από εκείνη την εποχή συνοδεύοντας με αυτές τα σκίτσα της. Επίσης, μια γωνιά είναι αφιερωμένη στις νοσοκόμες της εποχής (ακόμα και πριγκίπισσες ντύθηκαν νοσοκόμες και ασχολήθηκαν με τα νοσοκομεία). Στολές αξιωματικών του ελληνικού στρατού και το αδιάβροχο του διαδόχου, όταν έμπαινε θριαμβευτής στη βροχερή Θεσσαλονίκη ζωντανεύουν την ιστορία, όπως και το κομμάτι του υποβρυχίου "Δελφίν", του πρώτου υποβρυχίου που αποπειράθηκε υποβρύχιο τορπιλική επίθεση, ή αυτό από το θωρηκτό Αβέρωφ με έντονα τα σημάδια από οθωμανικά πυρά. Συγκινητική, επίσης, η προθήκη με τις εκκλήσεις Ελλήνων κατοίκων από περιοχές όπου δεν είχε φτάσει ο ελληνικός στρατός και αγωνιούσαν για την τύχη τους που χαμογελούσε σε όμορες περιοχές, αλλά και αυτή σχετικά με τα χρήματα εράνου και τους εθελοντές (3.500 σε 15 ημέρες) από τη μακρινή Αμερική.
   Ένα μάθημα ιστορίας πλήρες, ολοκληρωμένο, διδακτικό και συγκινητικό για μια "άγνωστη" εν πολλοίς περίοδο της ιστορίας- μόνο οι πιο βόρειοι κάτοικοι της Ελλάδας τη συνδέουν κάπως με τους εορτασμούς της απελευθέρωσης των πόλεών τους. Η είσοδος στο Μουσείο και την έκθεση κάθε Κυριακή είναι ΔΩΡΕΑΝ. Όλοι ας το επισκεφτούμε, ειδικά οι γονείς με τα παιδιά τους...

         Και για το σχετικό διάβασμα προτείνω ένα καταπληκτικό μυθιστόρημα της  κυρίας Αθηνάς Κακούρη με φόντο την εποχή των Βαλκανικών  με τον τίτλο Θέκλη.

Βοτανικός Κήπος Διομήδους

            Σήμερα αποφάσισα να επισκεφτώ ένα χώρο πρασίνου όχι και τόσο γνωστό, το Βοτανικό Κήπο Ιουλίας & Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους στο Χαϊδάρι (Ιεράς Οδού 403). Διαβάζοντας τα σχετικά στο διαδίκτυο οι προσδοκίες μου ήταν μεγάλες και λίγο απογοητεύτηκα αρχικά, απόλαυσα όμως ένα ωραίο και μεγάλο πνεύμονα πρασίνου. 
         Η πρόσβαση είναι σχετικά εύκολη με μέσα μαζικής μεταφοράς: από το σταθμό του μετρό Αιγάλεω περνούν λεωφορεία που μπορούν να αφήσουν τους επισκέπτες στη στάση Διομήδειος ή Ψυχιατρείο (ναι, κοντά στο Δαφνί είναι). Πολύ κοντά βρίσκεται και η Μονή Δαφνίου, που -δυστυχώς- είναι ανοιχτή μόνο Τρίτη και Παρασκευή (;) λόγω εργασιών αποκατάστασης. Έφτασα πολύ γρήγορα στον κήπο, όμως στην επιστροφή η καθυστέρηση των λεωφορείων ήταν πάνω από μία ώρα- αγανάκτησα.
           Ο κήπος εκτείνεται σε έκταση 1860 στρεμμάτων και μεγάλο μέρος του καλύπτεται από φυσική βλάστηση στη βόρεια κλιτύ του όρους Αιγάλεω. Το καλλιεργημένο τμήμα του αποτελείται από διαμορφωμένους κήπους, αλέες, μονοπάτια καλοσχεδιασμένα, λιμνούλες με : ανθώνα, δενδρώνα, βραχόκηπο, τμήμα οικονομικών, ιστορικών, φαρμακευτικών φυτών και φυτώριο.
           Ο μεγαλύτερος Βοτανικός Κήπος της Ελλάδας, αλλά και όλης της  Ανατολικής Μεσογείου, αποτελεί Κοινωφελές Ίδρυμα με δωρεά του Α. Διομήδους, νομάρχη, βουλευτή, υπουργού Οικονομικών την ένδοξη περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων και πρωθυπουργού (για λίγο), ο οποίος μετά τον θάνατό του κληροδότησε μέρος της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με σκοπό τη δημιουργία του Ιδρύματος. Το όραμα του Διομήδη άρχισε να πραγματοποιείται μετά την παραχώρηση δασικής έκτασης από το Υπουργείο Γεωργίας στο Ίδρυμα το 1961, υπό τον όρο ότι η διαμόρφωση του χώρου του Κήπου δεν θα επηρέαζε σε σημαντικό βαθμό το φυσικό δασικό τοπίο. Τελικά,  ο Κήπος άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1975. Στο καλλιεργημένο τμήμα του δημιουργήθηκε με την πάροδο του χρόνου ένα οικοσύστημα, όπου αναπτύσσονται και συμβιώνουν αυτοφυή και καλλιεργούμενα είδη, χαρακτηριστικό άμεσα αντιληπτό και από τους επισκέπτες, που καθιστά τον Κήπο μία από τις πλέον σπάνιες περιπτώσεις Βοτανικού Κήπου παγκοσμίως. 

Μπαμπού...

Μπουμπούκι παιώνιας!

      Ήταν μια ευχάριστη ανάσα. Πολλοί, μάλλον περίοικοι, τον χαίρονται καθημερινά. Ωστόσο, ας γκρινιάξω και λίγο :  θα άξιζε λίγη περισσότερη φροντίδα στη διαμόρφωση, τη σήμανση και τεκμηρίωση των φυτών, δεδομένου ότι εμπλέκεται και το Πανεπιστήμιο Αθηνών με τόσους φοιτητές! Αποτελεί όμορφο πάρκο, αξίζει μια βόλτα και λίγη προσοχή ακόμα. 

Για περισσότερες πληροφορίες εδώ.

ΕΚΠΑ : Φοιτητές Νομικής κατατρόπωσαν Κέιμπριτζ και Οξφόρδη !

            Στον 6ο Διεθνή Διαγωνισμό Εικονικής Δίκης Ρωμαϊκού Δικαίου μεταξύ ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, που διεξήχθη στην Οξφόρδη 8 και 9 Απριλίου τρέχοντoς, η Νομική Σχολή Αθηνών κατέκτησε το 1ο Βραβείο με ομάδα  αποτελούμενη από τους προπτυχιακούς φοιτητές Ιουλία-Αικατερίνη Βουλέλη, Μαρία-Θωμαΐδα Επέογλου, Αλέξανδρος Παπασωτηρίου και Μαρία-Θηρεσία Ρούσσου, επικρατώντας στους ημιτελικούς έναντι του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και στον τελικό του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Συγχαρητήρια στα παιδιά και την καθηγήτριά τους, Αθηνά Δημοπούλου. 
           Τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν απαξιώνονται τόσο εύκολα, όσο θέλουν διάφοροι εντός Ελλάδος, οι οποίοι και θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξυγίανσή τους και τον εξορθολογισμό της λειτουργίας τους, που είναι απαραίτητα. Δυναμικό ικανό και άξιο υπάρχει, λίγες γενναίες και λογικές κινήσεις χρειάζονται (πού λογική, όμως;). Η ελληνική ομάδα κέρδισε και το 1ο βραβείο καλύτερου ρήτορα, αλλά και τις εντυπώσεις στη ευφράδεια, την ετοιμολογία, τα επιχειρήματα, τη γνώση λατινικής ορολογίας. 
           "Εύγε" και από μια παλιά απόφοιτη του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Ε, ναι, είμαστε περήφανοι για το Πανεπιστήμιό μας (και για το αδελφό ΕΜΠ) !
Δείτε για το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

(Διαβάστε για την είδηση εδώ.)

Ακάθιστος Ύμνος

Ρωσική εικόνα 16ου αι.- Χαιρετισμοί

               Την Παρασκευή κάθε εβδομάδας της Σαρακοστής ψάλλονται οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου σε τέσσερα τμήματα (στάσεις), την δε Παρασκευή της Ε΄ εβδομάδας ψάλλονται ολόκληροι για να ακολουθήσει η "βουβή" εβδομάδα και η Μεγάλη Εβδομάδα της κορύφωσης του θείου δράματος πριν από την Ανάσταση.
               Πρόκειται μάλλον για έργο του Ρωμανού του Μελωδού, του "Πίνδαρου της εκκλησιαστικής ποίησης", αποτελούμενο από 24 οίκους (τροπάρια) με ακροστιχίδα που σχηματίζει την αλφάβητο, αφιερωμένο στην Παναγία- ένα αριστούργημα ελληνικής ποιητικής έκφρασης, με υψηλά νοήματα, πλούσιο και εκφραστικό λεξιλόγιο, αντιθέσεις, καλλιλογία, μουσικότητα. Προοίμιό του το κοντάκιο "Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ", ο εθνικός ύμνος του αγωνιστικού Βυζαντίου και του ελληνικου γένους κατά τον Στρατή Μυριβήλη.

Πηγή (διαδίκτυο)

     Σύμφωνα με μια εκδοχή, συνετέθη το 626, όταν η Κωνσταντινούπολη πολιορκήθηκε από Ἀβάρους, ενώ ο αυτοκράτορας Ἡράκλειος ἀπουσίαζε σε εκστρατεία. Ο Πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε την πόλη μὲ την εικόνα της Παναγίας και ενθάρρυνε τον πληθυσμό και τους μαχητές.  Ανεμοστρόβιλος  κατέστρεψε τον εχθρικο στόλο και τη νύκτα  7ης-8ης Αὐγούστου. Ο λαός πανηγυρίζοντας τη σωτηρία του, συγκεντρώθηκε στὸ ναό της Παναγίας τῶν Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη καὶ όλοι όρθιοι- "ορθοστάδην"- έψαλαν τον  Ἀκάθιστον Ὕμνον στην Παναγία, αποδίδοντας τα «νικητήρια» καὶ την ευγνωμοσύνη τους στην "υπέρμαχον στρατηγό". Παλιότερα μάλλον ψαλλόταν σε άγνωστο σε μας μέλος, σήμερα αναγινώσκεται από τον ιερέα. Υπέροχες συνθέσεις σύγχρονες -αλλά και παλαιότερες - είναι αυτές που εξεικονίζουν στίχους του Ύμνου.  Βοήθειά μας...

Πηγή (διαδίκτυο)

Η "κυψέλη" χωρίς το "μελίσσι"

θέατρο Επιδαύρου 

           Σήμερα είχαμε απόλυτη ησυχία στο σχολείο. Κάναμε πολλές εξωδιδακτικές διοικητικές εργασίες, διορθώσεις. Ήμασταν λίγοι συνάδελφοι και η ώρα πέρασε γρήγορα. Ήταν η μέρα της μεγάλης/ημερήσιας σχολικής εκδρομής και των τριών τάξεων. Οργανώθηκε επίσκεψη στην Αρχαία Επίδαυρο, στο Ασκληπιείο, όπου βρίσκεται και το καλοδιατηρημένο και υπέροχο αρχαίο θέατρο, ίσως το τελειότερο από άποψη ακουστικής, έργο του Πολυκλείτου. Αναφέρει ο Παυσανίας (ΙΙ 27.5) : "...Ἐπιδαυρίοις δέ ἐστι θέατρον ἐν τῷ ἱερῷ μάλιστα ἐμοὶ δοκεῖν θέας ἄξιον... ἁρμονίας δὲ ἢ κάλλους ἕνεκα ἀρχιτέκτων ποῖος ἐς ἅμιλλαν Πολυκλείτῳ γένοιτ' ἂν ἀξιόχρεως; ". 
          Η φύση, η ηρεμία, οι ιαματικές πηγές (στην αρχαιότητα, σήμερα δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι τέτοιο), η πίστη στον Ασκληπιό και τα παιδιά του -Ποδαλείριο, Μαχάονα, Υγιεία, Πανάκεια, Ακεσώ, Ιασώ, Αίγλη- το είχαν καταστήσει περίφημο θεραπευτικό κέντρο σε όλη την ανατολική Μεσόγειο. Η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως ιστορίες ίασης στο Ασκληπιείο. Εκεί μετά τις τελετουργικές θυσίες, γεύματα και λουτρά, ο ασθενής κοιμόταν στο Άβατον, όπου ο θεός ή το φίδι του έδινε στον ύπνο του τη θεραπεία (ο Ύπνος ήταν αδελφός του Θανάτου στη μυθολογία). Σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας κ. Βασίλη Λαμπρινουδάκη εκεί τελούνταν πιθανώς χειρουργικές επεμβάσεις (ενώ οι ασθενείς ήταν εν υπνώσει και όχι φυσικά από το θεό ή το φίδι υπερφυσικά...).

Άβατον ή Εγκοιμητήριον :
 ο χώρος θεραπείας (πρ. αρχείο)

Η πρόσφατη ομιλία του κ. Λαμπρινουδάκη στις 29 Μαρτίου 2013  με τίτλο "Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου: Τόπος φροντίδας σώματος και ψυχής".


Μπορείτε να δείτε ένα πανόραμα των 125 θεάτρων της ελληνικής επικράτειας : εδώ (http://www.diazoma.gr/)  

Μνημεία

          Χρόνια πολλά στην πατρίδα μας, που βρίθει μνημείων από όλη την ιστορική πορεία της στο χρόνο... Σήμερα παγκόσμια ημέρα μνημείων. Η Ελλάδα έχει αναγνωρισμένα ως μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς τα κάτωθι:

(1986)  Ναός Επικουρείου Απόλλωνα στις Βάσσες

(1987)  Δελφοί,  Ακρόπολη
(1988)  Άθως, Μετέωρα, Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά Μνημεία Θεσσαλονίκης,  Επίδαυρος, Μεσαιωνική πόλη της Ρόδου
(1989)  Μυστράς, Ολυμπία
(1990)  Δήλος, Μονή Δαφνίου, Μονή Οσίου Λουκά, Νέα Μονή Χίου
(1992)  Πυθαγόρειο και Ηραίον Σάμου
(1996)  Βεργίνα
(1999)  Μυκήνες, Τίρυνς, Χώρα/ Ιερά Μονή Αγ. Ιωάννη Θεολόγου/Σπήλαιο της Αποκάλυψης Πάτμου.
(2007) Παλαιά πόλη της Κέρκυρας

          Για περισσότερες πληροφορίες ελληνικά μνημεία στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Υπουργείο (;) Πολιτισμού. Έχω επισκεφθεί αρκετά. Δεν έχω πάει -φυσικά- στον Άθωνα, στη Ρόδο, την Πάτμο και τη Χίο, αλλά και σε πολλά άλλα γνωστά και άγνωστα. Και βέβαια σε πάμπολλα υπέροχα μέρη, που δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο!

Βιβλιοθήκη σχολείου - νέο υλικό

             Στις 9/4/2013, κατόπιν προηγηθείσης τηλεφωνικής επικοινωνίας, πήγα στο Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας του (πάλαι ποτέ) Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού (και πλέον του ΥΠΑΙΘΠΑ μας) προκειμένου να παραλάβω εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο διαθέτουν δωρεάν σε σχολεία, με την ανάλογη αίτηση από τη δ/νση του σχολείου μας ανά χείρας. 
            Τα γραφεία στεγάζονται σε ένα νεοκλασσικό στην Πλάκα, Πρυτανείου 9, κοντά στον άγιο Νικόλαο το Ραγκαβά. Ωραία και ήσυχη γειτονιά, μικρός κήπος σκιερός, στενά δωμάτια. Πήραμε ό,τι μας ετοίμασαν, ό,τι υπήρχε για να εμπλουτίσουμε τη βιβλιοθήκη του σχολείου μας. Υπήρχαν και έτοιμα πακέτα με μαύρες σακούλες τυλιγμένα,προφανώς για ταχυδρομική αποστολή σε σχολεία. Πάλι καλά! Μάζευε κι ας είν' και ρώγες! Βλέπετε στη φωτό τι πήραμε- ενδιαφέροντα κάποια, ελπίζουμε να αξιοποιηθούν: ένας δίσκος ψηφιακός, διάφοροι φάκελοι με ενδιαφέρον υλικό, ένα εξαιρετικό βιβλίο  του Μουσείου Μαραθώνα για την περιώνυμη μάχη και κάποια φυλλάδια.
           Το θεωρήσαμε χρέος μας. Η βιβλιοθήκη του σχολείου μας δεν είναι "σχολική" (με τα σχετικά προγράμματα), αλλά είναι σχολική, δηλαδή του σχολείου μας. Διαθέτει-δυστυχώς- λίγα βιβλία αναφοράς, αλλά αρκετά λογοτεχνικά. 
           Φέτος και τα τρία τμήματά μου της πρώτης γυμνασίου πήραν το λογοτεχνικό τους βιβλίο (εργασία : ανάγνωση και περίληψη). Κάποια παιδιά (κυρίως κορίτσια) ενθουσιάστηκαν από τα βιβλία, που κατά κύριο λόγο τους ανατέθηκαν, ελάχιστα έμειναν αδιάφορα κάπως-πάντως όλοι εργάστηκαν, όπως θα ήθελα. 
           Ο χώρος είναι ωραίος, με δυο μεγάλα τραπέζια και καρέκλες γύρω γύρω, ώστε να κάθονται οι μαθητές γύρω από στρογγυλή (καλά, μακρόστενη) τράπεζα. Και, ναι, επειδή δεν την επισκέπτονται και πολλοί στο σχολείο μας, τη χάρηκα! Πήγα με όλα τα τμήματά μου για μάθημα- με κάποια αρκετές φορές. Τα παιδιά το ζητούσαν κι άλλες. Η ατμόσφαιρα, όντως, είναι διαφορετική. Περισσότερα, προσεχώς...

Βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς

           Σήμερα το βράδυ, Τετάρτη εσπέρας προς Πέμπτη της ε' εβδομάδας της Σαρακοστής ψάλλεται ο Μέγας Κανών, ένα από τα υπέροχα λυρικά ποιητικά κείμενα της βυζαντινής εκκκλησιαστικής γραμματείας, σε κλίμα κατάνυξης και συντριβής του ανθρώπου που απομακρύνθηκε από το Θεό. Δημιουργός του μάλλον στην Κωνσταντινούπολη ο άγιος Ανδρέας, αρχιεπίσκοπος Κρήτης, που γεννήθηκε στη Δαμασκό (η τραγική και σιωπηρά ανεκτή μοίρα των χριστιανών της Συρίας είναι δράμα που εκτυλίσσεται στις μέρες μας...).
           Αποτελείται από συνολικά 261 τροπάρια με θέματα από την Παλαιά Διαθήκη (στην τελευταία ωδή από την Καινή). Συντάχθηκε τον 8ο αιώνα, ίσως κοντά στην επίθεση των Αράβων στην Πόλη το 717, όπως εικάζεται από το τελευταίο τροπάριο.

από το διαδίκτυο

           Σταχυολογούμε μερικούς στίχους:  

Βοηθὸς καὶ σκεπαστὴς/ ἐγένετό μοι εἰς σωτηρίαν· /
οὗτός μου Θεός, /καὶ δοξάσω αὐτόν· 
Τὸν πρωτόπλαστον Ἀδὰμ / τῇ παραβάσει παραζηλώσας,
Ἐπὶ τὴν ἀσάλευτον, Χριστέ, /πέτραν τῶν ἐντολῶν σου /
τὴν Ἐκκλησίαν σου στερέωσον.
Ἡμάρτηκα, Κύριε, / ἡμάρτηκά σοι, ἱλάσθητί μοι·
Ὁ χρόνος ὁ τῆς ζωῆς μου / ὀλίγος καὶ πλήρης πόνων καὶ πονηρίας·

Ψυχή μου, ψυχή μου, / ἀνάστα, τί καθεύδεις;

Και η κατακλείδα:

Τὴν Πόλιν σου φύλαττε, / Θεογεννῆτορ ἄχραντε· /
 ἐν σοὶ γὰρ αὕτη / πιστῶς βασιλεύουσα,
ἐν σοὶ καὶ κρατύνεται, / καὶ διὰ σοῦ νικῶσα / 
τροποῦται πάντα πειρασμὸν / καὶ σκυλεύει πολεμίους.

Παγκόσμια Ημέρα των Μνημείων - 18 Απριλίου

        Αν και γενικά αντιπαθώ τις παγκόσμιες ημέρες, μια έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, λόγω πολιτιστικού πλούτου :  η 18η Απριλίου κάθε χρόνου έχει ορισθεί από την UNESCO και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (INTERNATIONAL COUNCIL OF MONUMENTS AND SITES –ICOMOS, ελληνικό παράρτημα: http://www.icomoshellenic.gr) ως Παγκόσμια Ημέρα των Μνημείων, κατά την οποία γίνονται διάφορες δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν διάφορα μνημεία. Η είσοδος αυτή την ημέρα σε διάφορους χώρους-μνημεία-μουσεία είναι ελεύθερη και επιδιώκεται να δοθεί μια εορταστική ατμόσφαιρα "ανοιχτών στο ευρύ κοινό μνημείων".

         Το θέμα φέτος είναι «Η πολιτιστική Κληρονομιά της Εκπαίδευσης. Ελλάδος Παίδευσις». Προγραμματίζονται διάφορες εκδηλώσεις στην Αθήνα και την επαρχία, στην Κύπρο: στο μουσείο Ακροπόλεως, σε εφορείες (Χανιά, Ρέθυμνο), κ.α. Δυστυχώς, δεν βρήκα κάπου συγκεντρωμένες όλες τις εκδηλώσεις... Ευκαιρία, πάντως, για μια ακόμα επίσκεψη σε κάποιο μνημείο της πατρίδας μας.

Επετειακά

Όιλερ Λ.
(εικόνα από το διαδίκτυο)

       Σήμερα το Google γιορτάζει τα 360 χρόνια από τη γέννηση του σπουδαίου μαθηματικού Λέοναρντ Όιλερ (Leonhard Euler, 1707-1783), ο οποίος ήταν Ελβετός, έζησε όμως και στην Αγία Πετρούπολη και το Βερολίνο. Το παρόν ιστολόγιο- καίτοι φιλολογικό -θαυμάζει τις θετικές επιστήμες και τιμά τον - μεταξύ άλλων - καθιερωτή του συμβόλου f(x) για τις συναρτήσεις. Ασχολήθηκε με μαθηματικούς γρίφους, έγραψε χιλιάδες σελίδες μαθηματικών, πρωτοπόρος της τοπολογίας των μαθηματικών, γνωστός για τη σταθερά του e, αναγνωρισμένος από συγχρόνους του. Εργαζόταν αόκνως ακόμα και τυφλός, προς το τέλος της ζωής του.

ΤΠΕ...

           Διάβαζα σήμερα για τη μετάθεση της έναρξης της επιμόρφωσης Β΄επιπέδου. Είχα υποβάλει αίτηση. Ήμουν επιλαχούσα, δηλαδή εκτός... Ας πούμε ότι ήταν για καλό. Παραπέμπω στην αξιόλογη δουλειά του συναδέλφου Γ. Σαλονικίδη, ο οποίος με εξαιρετική επιμέλεια έχει συγκεντρώσει σχετικό υλικό: Ασκήσεις πιστοποίησης στις ΤΠΕ Β΄ επιπέδου  (χάριν παιδιάς έκανα μερικές ασκήσεις - προς μεγάλη μου απογοήτευση είχα μεγάλο ποσοστό επιτυχίας... ). Διαφωνώ, βέβαια, με τη θεοποίηση των "νέων πρακτικών, μεθόδων, υλικών" κλπ, τα οποία αποτελούν πρακτικές που ακολουθούν (-με) αρκετοί συνάδελφοι ήδη. Θα ήταν, πάντως,  μια ευκαιρία να εμπλουτίσουμε γνώσεις ή δεξιότητες και να διευρύνουμε ορίζοντες. 
        

Καλή αρχή!

            Πρώτη ανάρτηση σε ένα νέο ιστολόγιο, ένα από τα πολλά στο διαδίκτυο της αμετροέπειας, των πληροφοριών, της φλυαρίας... Οι λόγοι διάφοροι: μια προσπάθεια να επικοινωνήσουμε με τον κόσμο του διαδικτύου και να βγούμε από τα σχετικά στενά όρια της τάξης, να κοινοποιήσουμε κάποιες σκέψεις, δραστηριότητες των μαθητών μας, οι οποίοι θα είναι - ελπίζουμε- συνδημιουργοί. Για να είμαστε ειλικρινείς, θα τα γράφουμε και θα τα αναρτούμε για να τα διαβάζουμε πρώτα εμείς... 

          Ανάμεσα στα πολλά άλλα ιστολόγια κι εμείς. Αυτό θα είναι -κυριολεκτικά- ένα ηλεκτρονικό "ημερολόγιο καταστρώματος" κάθε σχολικής χρονιάς, όποτε έχουμε κάτι να πούμε, όταν έχουμε κέφι.  Βέβαια, ξεκινάμε από το τέλος σχεδόν της χρονιάς - οξύμωρο; Σημειολογικό. Κάθε τέλος μια αρχή. Θα κάνουμε μια αναδρομή σε ό,τι θεωρούμε άξιο λόγου να αναρτηθεί ή να θυμόμαστε.

           Αναφορικά με το όνομα του ιστολογίου: ημερολόγιο σχετικό με τα φιλολογικά μαθήματα του σχολείου μας, κυρίως όμως φιλομαθές, λόγιο, που αγαπά "τον λόγον" όχι ως φλυαρία, μα ως λογική σκέψη και διατύπωση (τώρα, για το κατά πόσον βρίσκεις το δίκιο σου, όταν και όπου δεν αναγνωρίζεται η λογική σε έναν παράλογο κόσμο, ας σιωπήσουμε καλύτερα). Για τον κοινό νου ας μη μιλήσουμε (είδος εν ανεπαρκεία).

           Το σχολείο μας βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας. Όσο για τα υπόλοιπα, θα τα πούμε προσεχώς.